به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ گردآوری کتاب شریف نهج البلاغه به همت سید رضی در رجب سال ۴۰۰ هجری قمری به پایان رسید. اما قرن‌ها پیش از سید رضی، افراد و اشخاص مختلفی اقدام به جمع آوری سخنان و نامه‌های حضرت امیرالمومنین(ع) کرده‌اند. جایگاه و نقش ویژه حضرت امیر المومنین(ع) در آن دوران و همچنین فصاحت و بلاغت بی نظیر ایشان از دلایل جمع آوری این سخنان در آن دوران بوده است.
در میان کتاب «الفهرست» شیخ طوسی، نام اشخاصی را می توان یافت که مجموعه هایی از سخنان امام علی (ع) را جمع آوری کرده اند. مولفین برخی از کتاب‌ها مانند «حارث بن عبدالله همدانی» یا «زید بن وهب جهنی» از یاران امام علی(ع) بودند و معاصر با ایشان زندگی می کردند که هر دو آنان، کتابی در موضوع خطبه های حضرت امیرالمومنین(ع) تالیف کرده‌اند.
«ابراهیم بن حکم فزاری» نیز کتابی درباره خطبه های امام علی علیه السلام داشته است که از این کتاب وی، احمد بن محمد بن موسی و محمد بن جعفر روایت کرده اند. «ابراهیم بن محمد ثقفی» نیز کتابی به نام رسائل امیرالمومنین علیه السلام داشت که شیخ طوسی در میان آثار او از این کتاب، یاد می کند.
«ابراهیم بن سلیمان» که از محدثین معروف شیعه و از ثقات شناخته می شود، تالیفات و آثار متعددی دارد که از آن جمله کتاب خطب امام علی بن ابی طالب علیه السلام می باشد. «اسماعیل بن مهران» نیز از ثقات محدثین است که محضر مبارک امام رضا(ع) را درک کرده و روایات خود را از ایشان نقل می نماید. کتابی با موضوع خطبه‌های امام علی (ع) از زمره آثار او به شمار می‌رود.
لوط بن یحیی: نام کامل او ابو مخنف لوط بن یحیی بن مخنف ازدی است. «مخنف» پدربزرگ وی از شهدای جنگ جمل است، شیخ طوسی درباره او می‌نویسد: ابومخنف از اصحاب امام حسن و امام حسین(ع) بود و کتابهای فراوانی تالیف کرده که یکی از آنها خطب علی علیه السلام است.
عبدالعزیز بن یحیی جلودی: ابواحمد عبدالعزیز جلودی ازُدی شیخ بصره و از محدثین بزرگ این شهر بود، وی کتابهای متعددی درباره امام علی(ع) نوشته است. از آثار وی، کتب خطبه های علی، شعر علی و مسند علی علیه السلام را می توان نام برد.
عبدالعظیم حسنی: از دیگر گردآورندگان خطب امام علی(ع) است که بارگاه او در شهر ری، معروف است. حضرت عبدالعظیم حسنی، کتابی تحت عنوان خطب علی(ع) تالیف کرده است.
نصر بن مزاحم: ابوالفضل نصر بن مزاحم منقری کوفی یکی از علمای حدیث و از بزرگان علمای مغازی و سیره ها است. نصر بن مزاحم عطار از شیعیان امام علی (ع) بود. ابن ندیم، او را در طبقه ابومخنف ذکر کرده و گفته شده است او در سال ۲۰۲ هجری قمری، درگذشته است. نصر بن مزاحم کتابی در موضوع خطب امام علی(ع) فراهم آورده، لیکن آن کتاب نیز مانند هزارها کتاب دیگر از بین رفته است.
صالح بن ابی حماد : ابوالخیر بن ابی حماد رازی از اصحاب امام جواد، امام هادی و امام حسن عسکری علیهم السلام است. احمد بن ابی عبدالله برقی و سعد بن عبدالله اشعری، کتابی به عنوان خطب امیرالمومنین(ع) از او نقل می‌کنند.
در این نوشته، صرفا برخی از افرادی که قبل از سید رضی، دارای تالیفی مستقل در موضوع گردآوری سخنان امام علی(ع) داشته و در اصطلاح امروزی دارای «کتابی مستقل» در این زمینه بودند، معرفی شده اند. روشن است که در میان برخی از آثار حدیثی که توسط شخصیت هایی مانند شیخ صدوق، تالیف شده اند، نامه ها و خطبه های مختلفی از حضرت امیرالمومنین(ع) نقل شده است که موضوع این نوشته نیست.
سید علی اصغر حسینی/ ابنا
..............................
پایان پیام
نظر شما