خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا - اسناددهی موفقیت‌ها به خداوند در سبک زندگی اسلامی، نقش بسیار مهم و پررنگی دارد و به چند جنبه کلیدی تقسیم می‌شود:
تقویت توکل و اعتماد به خداوند: وقتی فرد موفقیت‌های خود را به خداوند اسناد می‌دهد، در واقع به این حقیقت اذعان می‌کند که هر آنچه دارد از فضل و رحمت الهی است. این باور، باعث تقویت توکل او بر خداوند می‌شود و به او آرامش و اطمینان خاطر می‌بخشد. می‌داند که موفقیت نهایی در دست خداوند است و این امر، او را از غرور و خودبینی دور می‌سازد.
شکرگزاری و سپاس از نعمت‌ها: اسناد موفقیت به خداوند، مستلزم شکرگزاری است. فرد مؤمن با درک اینکه موفقیت‌هایش هدیه‌ای از جانب خداوند است، احساس نیاز به شکر و سپاسگزاری در او تقویت می‌شود. این شکرگزاری نه تنها زبانی، بلکه عملی نیز است و در تلاش برای استفاده صحیح از این موفقیت‌ها در مسیر رضای الهی نمود پیدا می‌کند.
دوری از غرور و خودپسندی: یکی از بزرگترین آفات موفقیت، غرور و خودپسندی است. وقتی فرد موفقیت‌هایش را تنها نتیجه تلاش خود بداند، ممکن است دچار غرور شود و خود را برتر از دیگران ببیند. اما اسناد موفقیت به خداوند، او را از این خطر مصون می‌دارد و به او یادآوری می‌کند که همه چیز از اوست و نباید مغرور شود.
احساس مسئولیت در قبال نعمت‌ها: وقتی فرد موفقیت را نعمتی از جانب خداوند می‌داند، در قبال استفاده صحیح از آن احساس مسئولیت می‌کند. می‌داند که باید این نعمت‌ها را در راهی که خداوند راضی است، به کار گیرد و از آنها در مسیر گناه و نافرمانی پرهیز کند.
انگیزه برای تلاش بیشتر: باور به اینکه موفقیت از جانب خداوند است، به معنای کنار گذاشتن تلاش نیست. برعکس، فرد مؤمن با توکل بر خداوند و استفاده از اسباب و تلاش، در مسیر موفقیت قدم برمی‌دارد و می‌داند که خداوند تلاش او را بی‌پاداش نمی‌گذارد. این باور، انگیزه او را برای تلاش بیشتر و بهره‌گیری از فرصت‌ها افزایش می‌دهد.
آرامش در شکست‌ها: اسناد موفقیت به خداوند، در هنگام شکست نیز به کمک فرد می‌آید. فرد می‌داند که حتی شکست‌ها نیز حکمت و مصلحتی دارند و همه چیز تحت اراده الهی است. این درک، به او کمک می‌کند تا در برابر مشکلات و شکست‌ها صبور باشد و از ناامیدی پرهیز کند.
آیات متعددی در قرآن به این موضوع اشاره دارند که همه چیز از جانب خداوند است و موفقیت‌ها نیز از فضل و رحمت اوست. برخی از این آیات عبارتند از:
قُلِ اللَّهُمَّ مَالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِی الْمُلْکَ مَن تَشَاءُ وَتَنزِعُ الْمُلْکَ مِمَّن تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَاءُ ۖ بِیَدِکَ الْخَیْرُ ۖ إِنَّکَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ(1)
بگو: «بارالها! مالک حکومت‌ها تویی؛ به هر کس بخواهی، حکومت می‌بخشی؛ و از هر کس بخواهی، حکومت را می‌گیری؛ هر کس را بخواهی، عزت می‌دهی؛ و هر کس را بخواهی، خوار می‌کنی. تمام خوبی‌ها به دست توست؛ به یقین تو بر هر چیزی توانایی.»
این آیه به صراحت بیان می‌کند که عزت و ذلت و هرگونه نیکی (شامل موفقیت‌ها) در دست خداوند است و اوست که به هر کس بخواهد عطا می‌کند.
وَمَا بِکُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فَإِلَیْهِ تَجْأَرُونَ(2)
و هر نعمتی که دارید، از خداوند است؛ و چون ناراحتی به شما رسد، تنها به سوی او روی می‌آورید.
این آیه به صورت کلی بیان می‌کند که هر نعمتی که انسان از آن بهره‌مند است، از جمله موفقیت‌ها، از جانب خداوند است.
فَخَرَجَ عَلَیٰ قَوْمِهِ فِی زِینَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِینَ یُرِیدُونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا یَا لَیْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِیَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِیمٍ(3)
قارون با تمام زرق و برق خود در برابر قومش ظاهر شد؛ کسانی که خواهان زندگی دنیا بودند گفتند: «ای کاش ما هم مثل آنچه به قارون داده شده داشتیم! به راستی که او بهره عظیمی دارد!»
این آیه در مورد قارون است که ثروت و موفقیت خود را تنها نتیجه تدبیر و علم خود می‌دانست و آن را به خداوند اسناد نمی‌داد، و در نهایت به هلاکت رسید. این داستان درسی است برای انسان‌ها که موفقیت‌ها را به خود نسبت ندهند.
ما أَصابَکَ مِن حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ وَما أَصابَکَ مِن سَیِّئَةٍ فَمِن نَفسِکَ ۚ وَأَرسَلناکَ لِلنّاسِ رَسولًا ۚ وَکَفیٰ بِاللَّهِ شَهیدًا(4)
(آری،) آنچه از نیکیها به تو می‌رسد، از طرف خداست؛ و آنچه از بدی به تو می‌رسد، از سوی خود توست. و ما تو را رسول برای مردم فرستادیم؛ و گواهی خدا در این باره، کافی است!
پس در نگاه اسلامی، موفقیت‌ها به هیچ وجه تنها نتیجه تلاش و توانایی فرد نیستند، بلکه در نهایت از فضل و اراده خداوند نشأت می‌گیرند. اسناد دادن موفقیت به خداوند نه تنها یک اعتقاد قلبی است، بلکه باید در عمل و گفتار فرد نیز تجلی یابد. این باور باعث می‌شود که فرد همواره در مسیر شکرگزاری و تواضع گام بردارد، از غرور و خودبینی دوری کند و مسئولیت‌پذیری خود را در قبال نعمت‌های الهی افزایش دهد. این دیدگاه، مبنای توکل صحیح بر خداوند است و به فرد در مسیر زندگی، چه در موفقیت‌ها و چه در شکست‌ها، آرامش و پایداری می‌بخشد.
پی نوشت:
1.سوره آل عمران، آیه 26
2.سوره نحل، آیه 53
3.سوره قصص، آیه 79
4. سوره نساء، آیه 79
نظر شما