خبرگزاری بینالمللی اهلبیت (ع) ـ ابنا: در پاسخ به این سوال که اگر حجاب اینقدر اهمیت دارد چرا جزء فروع دین نیامده است، باید گفت؛ تقسیم مسائل دین به دو بخشِ اصول و فروع تقریباً به قرن چهار و پنج هجری بازمیگردد. اصطلاح اصول و فروع دین را در کتاب اختصاص شیخ مفید و کتاب رسایل الشریف سید مرتضی یعنی شاگرد ایشان میتوان یافت. این تقسیم، منشأ و ریشهای در آیات و روایات ندارد و ذکر نشدن برخی عبادات به عنوان فروع دین، نشانه بیارزشی یا کم اهمیت بودن آن نیست؛ زیرا تعالیم اسلام همه به هم پیوستهاند و در سعادت انسان نقش دارند یعنی همه واجبات، محرمات و معاملات از فروع دین است (1)
اما برخی اندیشمندان در طول تاریخ از رهگذر علوم و دانشهای خود، آداب و اعمالی که به نظرشان کاربردی است را شمارش کرده و به عنوان فروع برجسته کردند. چنانچه امام محمدباقر علیهالسلام، بنای اسلام را بر پنج امر معرفی مینماید (2) مطابق این روایت، همین پنج مورد یعنی نماز، زکات، حج، روزه و ولایت، باید اصول دین باشد در حالی که اندیشمندان چنین تقسیمی از اصول و فروع دین ارائه نکردند. متکلمان اسلامی آنچه درباره خدا و فعل خداست و عقل به تنهایی درک میکند را ذیل اصول دین قرار دادند و آنچه درباره فعل مکلف است و عقل به تنهایی قادر به فهم آن نیست و از طریق شرع درک میشود را ذیل فروع دین قرار دادند (3) به این ترتیب فروع دین به ده عدد محدود نمیشود و وجوب حفظ حجاب و حرمت شراب هم جزو فروع دین است.
حجاب مقدمه حفظ حیا و عفت از واجبات دین است که در قرآن و روایات به لزوم آن اشاره شده است. سیره عملی اهل بیت علیهمالسلام قدر نهادن به این مهم است که نشان از جایگاه والای این آموزهی اسلامی دارد. حجاب، در متون اسلامی معادل کلمه ستر است و شرط صحت عباداتی مانند نماز و حج به شمار میرود یعنی عبادت، بدون حجاب، باطل میشود (4) سیره مسلمانان نیز گواهی میدهد که مرد و زن مسلمان همیشه با حجاب و پوشش مطلوب بودهاند و رعایت حجاب از شعائر مهم دین بهشمار میرفته است. باید توجه داشت که زمانهای گذشته، مسائلی مانند تهاجم فرهنگی، فضای مجازی، سینما و حجم وسیع از القائات شیطانی وجود نداشت. جوامع، بسیار سنتیتر بودند و مسئله حجاب و پوشش یک معضل گسترده اجتماعی نشده بود؛ بنابراین، مقایسه حجاب که در عصر ما جنبههای سیاسی، اجتماعی مهمی پیداکرده با وضعیت آن در قرن چهارم هجری، صحیح نیست.
پاورقی
1. هاشمی شاهرودی، محمود (1426ق) فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج1، قم: مرکز پژوهشهای فارسی الغدیر، ص 536؛ پژوهشکده تحقیقات اسلامی (1386ش) فرهنگ شیعه، دوم، قم: زمزم هدایت، ص 358.
2. «أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَی خَمْسَةِ أَشْیَاءَ عَلَی الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوَلَایَةِ الْحَدِیثَ» شیخ حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق) وسائل الشیعة، ج1، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ص 15.
3. «فان الاحکام المأخوذة من الشرع قسمان أحدهما ما یقصد به نفس الاعتقاد کقولنا اللّه تعالی عالم قادر سمیع بصیر و هذه تسمی اعتقادیة و أصلیة و عقائد و قد دون علم الکلام لحفظها و الثانی ما یقصد به العمل کقولنا الوتر واجب و الزکاة فریضة و هذه تسمی عملیة و فرعیة و أحکاما ظاهریة و قد دون علم الفقه لها و انها لا تکاد تنحصر فی عدد» ایجی، میر سید شریف (1325ق) شرح المواقف، ج1، قم: الشریف الرضی، ص38.
4. «قد استعملت کلمة «الستر» فیما یتعلّق بلباس النساء منذ قدیم الأیّام و إلی یومنا هذا، و ورد أیضا فی الرّوایات الإسلامیة هذا التعبیر أو ما یشبهه، و استعمال کلمة «الحجاب» فی شأن لباس المرأة اصطلاح ظهر فی عصرنا علی الأکثر، و إذا وجد فی التواریخ و الرّوایات فقلیل جدّا» مکارم شیرازی (1379ش) الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، ج 13، قم: مدرسة الإمام علی بن أبیطالب، ص329.
نظر شما