به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ فقر و بیکاری در جامعه افغانستان که از سالیان درازی بدین‌سو به دلایل مختلفی استمرار داشته است، جوانان و متخصصان آن کشو را از یک‌سو ناامید و از سوی دیگر، زمینه فرار آن‌ها را از آن کشور فراهم کرده است.
فقر و بحران اقتصادی افغانستان چالش تازه‌ای نیست، بلکه ریشه‌ی آن به تحولات بی‌ثبات‌کننده و جنگ‌های داخلی افغانستان بر می‌گردد؛ اما دامنه این چالش، طی چهار سال گذشته به شدت گسترش یافته است. طبق گزارش‌های سازمان ملل، کاهش کمک‌های بین‌المللی حدود ۵۰ درصد مردم افغانستان را زیر خط فقر قرار داده است و میلیون‌ها نفر در حالت اضطراری قرار دارند.
بحران فراگیر فقر جوانان و دانشجویان شیعه افغانستانی را نیز بسیار متاثر کرده است. دانشجویانی که با وجود دشواری‌های زیاد در رشته‌های مختلفی از جمله اقتصاد ادامه تحصیل دادند.
بر اساس گزارش میدانی خبرنگار ابنا، بسیاری از جوانان و دانشجویان شیعه پس از فراغت تحصیلی از دانشگاه، به دلیل عدم جذب در ادارات دولتی و بخش خصوصی در نهایت ناامیدی و فقر فرو رفتند و بسیاری دیگر از آن‌ها به هدف رهایی از فقر، راه مهاجرت را در پیش گرفتند و از خانواده و عزیزان‌شان جدا شدند.
در میانه‌ی این چالش عمومی و فراگیر، نخبه و پژوهشگر شیعه افغانستانی از قلب کابل برخواسته و از سه سال بدین‌سو برای جوانان و دانشجویان آن کشور «کارآفرینی» می‌کند.
این نخبه افغانستانی «سیدعبدالقاهر بهشتی» نام دارد و به عنوان مسئول پژوهش و برنامه‌های موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان(AELSO) برای جوانان و دانشجویان آن کشور ایجاد انگیزه و کارآفرینی می‌کند.
خبرنگار ابنا در مورد انگیزه جوانان و دانشجویان در راستای مبارزه با فقر، ورود به بازار کار و طرح‌های اشتغال‌زایی آن‌ها با این پژوهشگر شیعه افغانستان در کابل، مصاحبه اختصاصی انجام داده است.
ابنا: تشکر از این‌که فرصت دادید. در حال حاضرشرایط اجتماعی و اقتصادی افغانستان بحرانی است، شما انگیزه جوانان و دانشجویان را نسبت به بهبود وضعیت جاری چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تشکر، باید گفت که با توجه به وضعیت نامطلوب اوضاع اجتماعی و اقتصادی افغانستان، انگیزه جوانان و نقش جوانان تاثیر به‌سزایی در بهبود وضعیت جاری و تغییر وضعیت در کشور دارد. به این معنا که جوانان با انگیزه می‌توانند با نوآوری و خلاقیت، تغیر اساسی و شگرف در وضعیت اقتصادی افغانستان ایجاد کنند.
مثلا: در فرایند «کمپ کارآفرینی» و با توجه به سمینارها و برنامه‌های انگیزشی که داشتیم، از سال ۲۰۲۳ بدین‌سو نزدیک به ۲۰۰ طرح از ۲۰۰ تیم از سراسر کشور دریافت کردیم که در نتیجه این برنامه‌ها و ایجاد انگیزه با همکاری دانشگاه‌ها در سراسر افغانستان و به خصوص ولایت‌ها/استان‌های استراتژیک، توانستیم طرح‌های نوآورانه و خلاق را از سراسر کشور جمع‌آوری و این طرح‌ها را توسط تیم تکنیکی ارزیابی و بهترین طرح‌ها را مورد حمایت قرار دادیم و حتی حمایت‌های مالی در بازار کار افغانستان کردیم که از جایگاه خوب برخوردار شود. به این ترتیب، جوانان با انگیزه و جوانان خلاق می‌توانند نقش اساسی و مهمی را در بهبود اوضاع و تغییر وضعیت اجتماعی و اقتصادی ایفا نمایند.
ابنا: طرح‌های اقتصادی جوانان و دانشجویان را در حوزه کارآفرینی چگونه می‌بینید و با توجه به شناختی که دارید، آیا از طرح‌های آن‌ها در بازار کسب‌وکار استقبال می‌شود؟
بدون شک، هر فرایندی و هر طرحی نیازمند تحلیل، ارزیابی و همچنین نیازمند تحقیق و نوآوری است؛ به این معنا، طرح‌هایی که دریافت کردیم، در میدان تحقیق انجام شده و تحلیل بازار کار هم صورت گرفته، طرح‌های نوآورانه و خلاقانه بودند که در رده‌های نخست بازار کار قرار گرفتند، با توجه به نوآوری‌شان، جدید بودن و خلاق بودن طرح‌های تیم‌ها؛ در حقیقت ما توانستیم که حمایت‌های خوب از آن‌ها انجام دهیم و طرح‌های‌شان در بازار اجرا شدند.
به عنوان مثال: طرحی‌که در بازار کابل اجرا شده است، طرحی از خانم‌ها بوده است. تیمی از خانم‌ها طرح کاری را در زمینه تولید، کشت و بسته‌بندی «قارچ دکمه‌ای و صدفی» راه اندازی کردند. دخترخانم‌هایی که از دانشگاه باز ماندند، در نتیجه کمپ کارآفرینی که ابتکار و نوآوری از موسسه «السو» است، توانستند در جایگاه اول قرار بگیرد و حمایت‌های مالی و فنی ما را داشته باشند که در نتیجه به عنوان طرح ناب و طرح نوآور در بازار کار افغانستان جایگاه خود را باز کرد و امروز مشتریان خود را دارند که توانستند منبع درآمدی خوب برای صاحبان طرح و نیز زمینه‌ساز اشتغال برای ده تن از جوانان باشد.
به همین ترتیب در ولایت/استان فراه، هرات و بلخ طرح‌هایی درزمینه کارآفرینی پذیرش داشتیم و حمایت کردیم که از جایگاه خوب در بازار کار برخوردار هستند، چون نوآورانه بوده و رقیب نداشند. همانند «چپس میوه‌ای در فراه» که آن هم توسط تیمی از دختران رهبری می‌شود، توانستند علاوه بر این که میوه‌ها را به چیپس تبدیل می‌کنند و بازار خوب هم دارند؛ توانستند به کشاورزان در این زمینه کمک کنند و از طریق این طرح، از ضایع شدن برخی میوه‌ها جلوگیری می‌کند و به جای این‌که میوه‌های گندیده داشته باشیم، در زمان معین و در زمان محصول‌گیری، به چپس تبدیل می‌شوند و از غرب افغانستان تا کابل و شهرهای بزرگ دیگر مشتریان خود را دارد. این نمونه‌هایی است که ما حمایت کردیم و برایند خوبی داشته است.
ابنا: آن‌چه به عنوان نگرانی مطرح می‌شود، این است که در طول سال‌های گذشته و خصوصا چهار سال اخیر برای جوانان و نیروهای دانشگاهی فرصت چندانی داده نشده و نمی‌شود؛ با این وجود، شما جوان‌گرایی را در نظام اقتصادی و بازار کار افغانستان چقدر مهم و تاثیرگذار می‌دانید؟
رویکردی‌که ما به دنبال آن هستیم، کار آفرینی است، نه کارمندی. ما به دنبال تغییر رویکرد کارمندی هستیم، به دنبال این نیستیم که جوانان به عنوان کارمند یا زیردست در ادارات دولتی و خصوصی استخدام شوند، بلکه به دنبال آن هستیم که جوانان با نوآوری و خلاقیت، خود صاحب طرح‌های کارآفرینی باشند؛ چه در عرصه کارافرینی مولد و اقتصادی باشند و چه در عرصه کارآفرینی غیرمولد و خدمات باشند.
یعنی فرصت برای کارآفرینی در عرصه اقتصادی و اجتماعی فراهم است؛ با وجود تمام محدودیت‌ها و چالش‌ها، فرصت‌های خوبی هم فراهم است. هر جوان خلاق و نوآور با کمی تلاش و زحمت با کمی تحقیق در بازار می‌تواند بهترین طرح‌های کارآفرینی مولد تولید یک محصول نوآوری در عرصه محصولات و عرصه کارآفرینی و خدمات هم داشته باشد.
بنابراین فرصت برای جوانان در نظام اقتصادی مهیا است. چون افغانستان سرزمینی است که بسیار می‌تواند پذیرای ایده‌های خلاقانه باشد؛ چه در صنعت گردشگری، چه در محصولات زراعتی و سایر عرصه‌ها، نیازمند طرح‌های نوآورانه و اجرای آن طرح‌ها در بازار کار افغانستان هستیم.
نیاز نیست که نیروهای دانشگاهی بعد از فارغ‌التحصیلی به دنبال استخدام دولتی باشند، بلکه خوب است جوانان افغانستان بعد از فراغت از دانشگاه و حتی در دوران دانشجویی به دنبال نوآوری باشند و فراتر از نظام سیاسی یا فراتر از کارمندی برای دولت فکر کنند.
هر جوان می‌تواند به عنوان کارآفرین در جامعه ایفای نقش کند و با کارآفرینی، مردم افغانستان و هم‌نسلانش را از فقر نجات بدهد و به سوی رفاه و توسعه رهنمون سازد.
ابنا: شما به عنوان یک پژوهشگر شیعه افغانستان در حوزه کارآفرینی، چه ویژگی‌هایی برای جوانان و دانشجویانی که می‌خواهند به کارآفرینی بپردازند، می‌شمارید؟
خوشبختانه ما از مدت‌ها قبل با جوانان و به خصوص در عرصه کارآفرینی سروکار داریم، که پس از تغییر نظام و سقوط جمهوریت، این ارتباط بیشتر هم شده است. از سال ۲۰۲۱ بدین‌سو تمرکز ما بیشتر روی کارآفرینی بوده و فرهنگ کارآفرینی را میان جوانان ترویج کرده‌ایم. جوانان از ابتکار و نوآوری در عرصه کارآفرینی استقبال کردند. گام بعدی ما سلسله سمینارهای کارآفرینی در بیش از ۲۸ ولایت/استان با همکاری دانشگاه‌ها، اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری و اتاق تجارت و صنایع زنان برگزار شد که نتایج خوبی داشت.
جوانانی که پا به این عرصه می‌گذارند باید توان نوآوری، خلاقیت، کار تیمی، اعتمادسازی و شبکه‌سازی بین جوانان و کسانی که مستعد هستند را داشته باشند. همچنین باید توان رهبری داشته باشد، توانایی تیم‌سازی و شبکه‌سازی داشته باشد و همچنین بتواند جذب بودجه منطقی برای طرح‌های خود داشته باشد و اعتماد متقابل دوجانبه ایجاد کند.
با وجود چالش‌های مختلف طی سال‌های گذشته، ما شاهد اعتمادسازی بین جوانان و نهادها و سازمان‌هایی هستیم و کارآفرینی را به عنوان فرهنگ اصیل برای رهایی از فقر و ایجاد اشتغال در افغانستان پیشنهاد می‌کنیم، که می‌تواند یک راهکار خوب برای رها شدن و گذار از وضعیت موجود باشد.
............
پایان پیام/
نظر شما