خبرگزاری اهل‌بیت(ع)-ابنا: در آستانه سالروز ولادت با سعادت هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، حضرت علی بن موسی الرضا (ع)، به بررسی ابعاد گوناگون شخصیت والای ایشان می‌پردازیم. امام رضا (ع) نه تنها تجلی‌بخش مهربانی و بزرگواری در رفتار و سلوک فردی بودند، بلکه با دانش و حکمت الهی خود، منشأ تحولات عظیمی در عرصه فرهنگ و معارف اسلامی شدند. ایشان با تأسی به سیره جد بزرگوارشان، پیامبر اکرم (ص)، همواره در پی گسترش صلح و عدالت در جامعه بودند و با برخوردهای کریمانه خود، دل‌های بسیاری را به سوی اسلام جذب کردند.
الف: بخشش تمام اموال در خراسان
در مدت زمان کمی که آن حضرت در خراسان حضور داشتند، بذل و بخشش های فراوانی داشتند که حتی مورد اعتراض فضل بن سهل قرار گرفت چنان چه ابن شهر آشوب آورده است:
وَ فَرَّقَ ع بِخُرَاسَانَ مَالَهُ کُلَّهُ فِی یَوْمِ عَرَفَةَ فَقَالَ لَهُ الْفَضْلُ بْنُ سَهْلٍ إِنَّ هَذَا لَمَغْرَمٌ فَقَالَ بَلْ هُوَ الْمَغْنَمُ لَا تَعُدَنَّ مَغْرَماً مَا ابْتَغَیْتَ بِهِ أَجْراً وَ کَرَماً. (1)
در روز عرفه آن حضرت تمام اموال خود را تقسیم کرد، فضل بن سهل به ایشان عرض کرد: این کار، موجب زیان است، حضرت فرمود: خیر، موجب سود است هرگز کاری که موجب اجر و پاداش شود نباید زیان به حساب آوری.
ب: کمک به یکی از شیعیان
یکی از محبین آن حضرت که از حج بر می گشت، با کمبود پول مواجه شده بود که به محضر حضرت رضا سلام الله علیه مشرف شد و از آن حضرت درخواست کرد و ایشان چنین پاسخ دادند:
أَنَّ رَجُلًا قَالَ لَهُ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ أَنَا رَجُلٌ مِنْ مُحِبِّیکَ وَ مُحِبِّی آبَائِکَ مَصْدَرِی مِنَ الْحَجِّ وَ قَدْ نَفِدَتْ نَفَقَتِی وَ مَا مَعِی مَا أَبْلُغُ مَرْحَلَةً فَإِنْ رَأَیْتَ أَنْ تُهَیِّئَنِی إِلَی بَلَدِی وَ لِلَّهِ عَلَیَّ نِعْمَةٌ فَإِذَا بَلَغْتُ بَلَدِی تَصَدَّقْتُ بِالَّذِی تُولِینِی عَنْکَ فَلَسْتُ مَوْضِعَ صَدَقَةٍ فَقَامَ علیه السلام فَدَخَلَ الْحُجْرَةَ وَ بَقِیَ سَاعَةً ثُمَّ خَرَجَ وَ رَدَّ الْبَابَ وَ أَخْرَجَ یَدَهُ مِنْ أَعْلَی الْبَابِ فَقَالَ خُذْ هَذِهِ الْمِائَتَیْ دِینَارٍ فَاسْتَعِنْ بِهَا فِی أُمُورِکَ وَ نَفَقَتِکَ وَ تَبَرَّکْ بِهَا وَ لَا تَتَصَدَّقْ بِهَا عَنِّی اخْرُجْ وَ لَا أَرَاکَ وَ لَا تَرَانِی فَلَمَّا خَرَجَ سُئِلَ عَنْ ذَلِکَ فَقَالَ مَخَافَةَ أَنْ أَرَی ذُلَّ السُّؤَالِ فِی وَجْهِهِ لِقَضَاءِ حَاجَتِهِ أَ مَا سَمِعْتَ حَدِیثَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله الْمُسْتَتِرُ بِالْحَسَنَةِ تَعْدِلُ سَبْعِینَ حِجَّةً وَ الْمُذِیعُ بِالسَّیِّئَةِ مَخْذُولٌ وَ الْمُسْتَتِرُ بِهَا مَغْفُورٌ. (2)
مردی به آن حضرت عرض کرد: سلام بر تو ای فرزند رسول خدا، من مردی از دوستان و ارادتمندان شما خانواده هستم، از مکه می آیم پول خود را گم کردم و آنقدر که مرا به وطنم برساند ندارم اگر صلاح بدانید به من کمک فرمائید تا به شهر خود برسم در آنجا من دارای ثروت هستم و خدا مرا از نعمت خویش بهره‌مند کرده است، وقتی به شهر خود رسیدم آنچه به من عنایت کرده ای از طرف شما صدقه می دهم و من نمی توانم از صدقه استفاده کنم، آن حضرت بلند شد و وارد اتاق شدند و ساعتی در آنجا بودند و سپس خارج شدند در را باز کردند و از بالای درب دست خود را دراز کردند و فرمودند: این دویست دینار را بگیر و در کار هایت و مخارجت از آن استفاده کن و از آن تبرک بجو و نیازی نیست از طرف من صدقه بدهی، خارج شو که من تو را نبینم و تو نیز مرا نبینی، وقتی آن فرد خارج شد، از این دستور حضرت سوال کردند، ایشان فرمودند: [علت اینکه گفتم خارج شو تا من و تو همدیگر را نبینیم] ترس از اینکه حالت شرمندگی در اثر این درخواست در چهره او دیده شود آیا سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله را نشنیدی که فرمود: کسی که خوبی را در پنهانی انجام دهد، معادل با هفتاد حج است و گسترش دهنده بدی، خوار شده و کسی که بدی را بپوشاند، مورد بخشش واقع شده است.
با دقت در متن این روایت، علاوه بر اینکه درخواست آن فرد برآورده شد، آن حضرت با این عمل خود تصریح کردند که نخواستند اثر شرمندگی در چهره آن فرد مشخص شود که کرامت انسانی او با این عمل حفظ شده و در واقع امام رضا علیه السلام با این عمل خود، درس مهم و بزرگی را به همه ما داند تا اگر کسی درخواستی داشت، باید کاملا آبروی او حفظ شود.
منابع:
۱. ابن شهرآشوب، محمد بن علی السروی المازندرانی (المتوفی۵۸۸هـ)، مناقب آل أبی طالب، ج۳، ص۴۷۰، تحقیق: لجنة من أساتذة النجف الأشرف، ناشر: المکتبة والمطبعة الحیدریة، ۱۳۷۶هـ ـ ۱۹۵۶م.
۲. الکلینی الرازی، محمد بن یعقوب بن إسحاق (المتوفی۳۲۹ ق)، الکافی، ج۴، ص۲۴، صححه وعلق علیه علی أکبر الغفاری، ناشر: دار الکتب الاسلامیة ، تهران، الطبعة الثالثة، ۱۳۸۸هـ.
موسسه تحقیقاتی ولیعصر(ع)
نظر شما