فاطمه معصومه (علیها السلام) دارای فضیلت ها و دانش بسیار است و دارای شخصیتی ممتاز بوده است. حضرت معصومه(س) کریمه اهل بیت نامیده شده است. حضرت معصومه علیها السلام دختر امام، خواهر امام و عمه امام هستند و همگی این ائمه بعلاوه امام باقر و امام صادق علیهما السلام در جلالت شأن ایشان، روایت دارند. آن حضرت از معدود امام زادگانی است که پنج معصوم در عظمت شأن او سخن گفته اند.
در جوار مرقد حضرت معصومه علیها السلام دختران مکرمه امام جوادعلیهما السلام نیز آرمیده اند ولی در شأن این بزرگواران مطلبی بیان نگردیده است. آنچه از روایات و سخنان معصومان علیهم السلام پیرامون آن حضرت برمی آید، این است که ایشان، ذاتاً والامقام و دارای موقعیتی متفاوت از سایر امامزادگان هستند و این علوّ مقام، ایشان را به مقام عظیم معصومان علیهم السلام نزدیک کرده است. یعنی علاوه بر اینکه اثرگذاری و تلاش ایشان در حفظ و تقویت اسلام، به آن بزرگوار عظمت داده؛ کمالات ذاتی و نفسانی ایشان نیز خصوصیت ویژه ای است که در کمتر کسی دیده می شود که در اینجا به پاره ای از آنها اشاره می کنیم:
1. مقام شفاعت حضرت معصومه علیها السلام ، امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: تُقبَضُ فیها امراةٌ مِن وُلدی، اسمها فاطمة بنتُ مُوسی و تَدخُلُ بشفاعتها شیعتی الجنّةَ بأجْمَعِهِم، بحارالانوار: ج 60، ص 228. در قم بانویی از فرزندان من که نامش فاطمه دختر موسی بن جعفر است از دنیا می رود، بانویی که به شفاعت او در روز قیامت همه شیعیانم وارد بهشت می شوند». در روایتی دیگر می فرمایند: و سَتُدْفَنُ فیها اِمرأةٌ من اَولادی تُسمّی فاطمةُ فَمَنْ زارَها وَجَبَتْ له الجَّنةُ. بحار، ج 60، ص 216. به زودی در قم بانویی از فرزندان من به نام فاطمه دفن می شود، کسی که مرقد او را زیارت کند بهشت بر او واجب می گردد». توجه به چند نکته مهم است: این جمله را امام صادق علیه السلام در سال ولادت امام کاظم علیه السلام - بیش از 45 سال قبل از ولادت حضرت معصومه علیها السلام و حدود 70 سال قبل از رحلت ایشان و دفنشان در قم - بیان فرمودند.
دو مقام مهم برای حضرت معصومه علیها السلام در این دو روایت بیان شده است؛ یکی مقام شفاعت عام و دیگری وجوب بهشت رفتن زائر آن حضرت. کسانی که در روز قیامت شفاعت می کنند متعدد و فراوان هستند ولی درباره کمتر کسی وارد شده که همه شیعیان را شفاعت می کند مگر حضرت زهراعلیها السلام.2. حضرت معصومه علیها السلام نمایی از حضرت زهراعلیها السلام : شباهت‌های متعددی را می‌توان بین حضرت زهرا(س) و حضرت معصومه(س) بیان کرد که همه، حکایت از شرافت ذاتی حضرت دارند. مرحوم آیة اللّه العظمی مرعشی نجفی قدس سره از پدر بزرگوار خود - آیة اللّه سیدمحمود مرعشی - نقل می کند که او در نجف اشرف زندگی می کرد و بسیار مشتاق بود به طریقی محل دفن جده اش حضرت زهراعلیها السلام را پیدا و زیارت کند. برای این مقصود ختم مجرّبی را - که شامل چهل شب عبادت در حرم امیرالمؤمنین علیه السلام و امور دیگر بود - انجام داد تا شاید حضرت علی علیه السلام او را به محلّ قبر شریف حضرت زهراعلیها السلام راهنمایی کند. شب چهلم، بعد از انجام ختم و توسّل فراوان، به بستر خواب رفت. در عالم خواب به محضر امام باقرعلیه السلام یا امام صادق علیه السلام رسید.
امام به او فرمود: «علیک بکریمة اهل البیت - به زیارت کریمه اهل بیت علیهم السلام برو -» پدرم تصور کرده بود منظور امام، زیارت حضرت زهراعلیها السلام است؛ لذا به امام عرض می کند: قربانت گردم؛ من نیز برنامه ختم را برای همین منظور انجام داده ام تا قبر آن حضرت را نشانم دهید. امام می فرماید: «منظور من قبر شریف حضرت معصومه علیها السلام در قم است. محلّ دفن حضرت زهرا از اسرار الهی است. طبق وصیت خانم باید قبر مخفی بماند و من نمی توانم قبر حضرت فاطمه علیها السلام را بر خلاف وصیّت او معلوم کنم. به زیارت حضرت معصومه علیها السلام برو گویا به زیارت حضرت زهراعلیها السلام رفته ای». سپس حضرت آیةاللّه مرعشی نجفی قدس سره می فرمایند: به سفارش پدرم برای زیارت قبر حضرت زهراعلیها السلام به زیارت حضرت معصومه علیها السلام در قم مشرف شدم اما مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری - مؤسس حوزه علمیه قم مرا در قم نگهداشتند.
3. فداها ابوها! یکی از احادیث شگفت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله جمله ای است که بارها درباره حضرت فاطمه علیها السلام فرموده اند؛ «فداها ابوها ،پدرش به فدایش باد -» جالب این جا است که همین جمله را حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام در مورد حضرت معصومه علیها السلام بیان فرموده اند. روزی جمعی از شیعیان برای تشرف به محضر امام موسی بن جعفرعلیه السلام و ارائه پرسشهای خود وارد مدینه شدند. وقتی به منزل آن حضرت رسیدند، با خبر شدند که آن بزرگوار در شهر نیست و تا زمان خروج آنها نیز باز نخواهد گشت. به ناچار پرسشهای خود را نوشتند و به افراد خانواده امام کاظم علیه السلام سپردند تا در سفر بعد پاسخ آن سؤالات را بگیرند. آنها پس از سپردن آن نامه مدتی در مدینه ماندند.
وقتی برای خداحافظی به خانه امام کاظم علیه السلام آمدند، پاسخ پرسش های آنها که در نامه ای نوشته شده بود به آنها داده شد. نکته ای که مایه تعجب آنها شد این بود که دریافتند پاسخ سؤالات را حضرت معصومه علیها السلام - با اینکه در آن عصر حدود شش سال بیشتر نداشت - نوشته و آماده نموده است. هنگام مراجعت و در بین راه، با امام کاظم علیه السلام که از سفر باز می گشت، ملاقات نمودند و ماجرا را به اطلاع آن حضرت رساندند. امام علیه السلام نوشته را از آنها طلبید و مطالعه کرد و پاسخ های حضرت معصومه علیها السلام را درست یافت، آنگاه به نشان تمجید از حضرت معصومه علیها السلام و تصدیق او سه بار فرمود: «فداها ابوها»؛ پدرش به فدایش باد. کشف اللئالی: صالح بن عرندس حلّی، طبق نقل کتاب کریمه اهل بیت علیهم السلام، ص 64-63. این قضیه انسان را به یاد مقام حضرت یحیی و حضرت عیسی و حرف زدن زهرای اطهر در رحم خدیجه کبری و شهادت به توحید و رسالت توسط امیرالمؤمنین در قنداقه می اندازد. اینها چیزهایی نیست که اکتسابی باشد. بلکه اراده خداوند تعلق گرفته که گلهای سرسبدی در عالم وجود خلق نماید.
4. بانوی محدثه در راستای دفاع از ولایت و اثبات حقانیت اهل بیت علیهم السلام یکی از مهمترین راویان حدیث غدیرخم و حدیث منزلت (یا علی انت منّی بمنزلة هارون من موسی) حضرت معصومه علیها السلام است. ایشان این دو حدیث مهم را از فاطمه دختر امام صادق علیه السلام و او از فاطمه دختر امام باقرعلیه السلام و او از فاطمه دختر امام سجادعلیه السلام و او از فاطمه دختر امام حسین علیه السلام و او از ام کلثوم دختر فاطمه زهراعلیها السلام روایت می نماید.این سلسله سند در مجموعه روایتهای حدیث غدیر به «روایت فواطم» مشهور شده است.
5. دفاع از ولایت ، شباهت دیگر حضرت معصومه علیها السلام با حضرت زهراعلیها السلام، دفاع از ولایت تا سرحدّ شهادت است. این مورد را می توان از فضائل اکتسابی حضرت دانست. حضرت معصومه علیها السلام در راستای دفاع از ولایت حضرت رضاعلیه السلام و به امر ایشان، همراه کاروانی از امامزادگان، از مدینه هجرت کرده و به سوی خراسان حرکت نمود. سرپرستی این کاروان به عهده ابراهیم و هارون پسران بزرگوار امام موسی بن جعفرعلیه السلام بود. در راه رسیدن به ساوه، گروهی وابسته به خلفای عباسی، به کاروان حمله کردند و هارون و جمع دیگری از امامزادگان را به شهادت رساندند و جمعی را مجروح نمودند. حضرت معصومه علیها السلام - در اثر غم و اندوه این واقعه یا غذای مسمومی که به وی خورانده شد - بیمار شد و تقاضا کرد او را به قم ببرند و بعد از هفده روز اقامت در قم رحلت نمودند. الحیاة السیاسیّة للامام الرضاعلیه السلام، جعفر مرتضی عاملی. این واقعه انسان را به یاد مصائب زینب کبری در کربلا می اندازد.
جهت مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به کتابهای زیر مراجعه فرمایید:
کریمه اهل بیت حضرت معصومه چشمه جوشان کوثر، محمدی اشتهاردی، ص 40.زندگانی کریمه اهل بیت، علی اکبر مهدی پور، نشر حاذق. نگاهی بر زندگانی حضرت فاطمه معصومه، غلام رضا حیدری ابهری، قم، انتشارات زائر.
حضرت معصومه علیها السلام، دختر امام، خواهر امام و عمه امام هستند و آن حضرت از معدود امام زادگانی است که پنج معصوم در عظمت شأن او سخن گفته اند؛ عبادت، تقوا، عفاف، هوشیاری سیاسی، دانش وسیع دینی، شهامت در دفاع از حق و... از ویژگی های بارز آن حضرت بوده است و برای هر فرد مسلمان می تواند الگو باشد.
نظر شما