خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا: امام علی(علیه السلام) در بخشی از نامه ۳۱ «نهج البلاغه»، خطاب به فرزندش امام حسن(علیه السلام) می فرماید: (از گفتن سخنان خنده آور [و بی محتوا] بپرهیز، هرچند آن را از دیگری نقل کنی)؛ «إِیَّاکَ أَنْ تَذْکُرَ مِنَ الْکَلَامِ مَا یَکُونُ مُضْحِکاً، وَ إِنْ حَکَیْتَ ذَلِکَ عَنْ غَیْرِکَ»؛ زیرا این گونه سخنان از یک سو هیبت و اُبُهّت انسان را برباد می دهد و از سویی دیگر غالباً همراه با غیبت یا استهزاء فرد آبرومندی است، بنابراین هم مایه نقص انسان در دنیا و هم در آخرت است. خواه این سخن از خودش باشد یا به نقل از دیگری. چه تفاوت می کند که غیبت یا سُخریه، ابداعِ خود انسان باشد یا حکایت از دیگری.
البتّه این سخن به آن معنا نیست که انسان از شوخی و مزاحِ مشروع بپرهیزد و خشک و عَبُوس در مجالس بنشیند؛ زیرا می دانیم شخص پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و ائمه اهل بیت(علیهم السلام) و بزرگان علما این گونه شوخی و مزاحِ مشروع را داشته اند؛ حتی توصیه شده در سفرها برای از بین بردن فشار مشکلاتِ سفر، مزاح بیشتر کنید. مرحوم علّامه بحر العلوم در اشعار فقهی خود می گوید:
وَ اَکْثِرِ الْمِزاحَ فِی السَّفَرِ إذا *** لَمْ یَسْخَطِ الرَّبَ وَ لَمْ یَجْلِبْ أذیً
«در سفرها مزاح بیشتر کن مشروط بر اینکه موجب خشم خدا و آزار شنوندگان نباشد».
این سخن برگرفته از حدیث پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) است که فرمود: «وَ أَمَّا الَّتِی فِی السَّفَرِ فَبَذْلُ الزَّادِ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ الْمِزَاحُ فِی غَیْرِ الْمَعَاصِی» (۱)؛ (مروّت در سفر آن است که انسان از زاد و توشه خود به دیگران ببخشد و حُسن خُلق داشته باشد و مزاحِ خالی از معصیت کند).
کوتاه سخن اینکه این امور در حد اعتدالش نیکوست و اگر از حد اعتدال بگذرد یا موجب وهن شخصیت انسان می شود و مردم همچون دلقکی به او نگاه می کنند و یا اینکه وارد گناهانی می شود که خشم خدا را برمی انگیزد. (۲)
پی نوشت:
(۱). الخصال، ابن بابویه، محمد بن علی، محقق / مصحح: غفاری، علی اکبر، انتشارات اسلامی، قم، ۱۳۶۲ شمسی، چاپ: اول، ج ۱، ص ۳۲۴.
(۲). گردآوری از کتاب: پیام امام امیرالمؤمنین(علیه السلام)، مکارم شیرازی، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعی از فضلاء، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۸۶ شمسی، چاپ: اول، ج ۹، ص ۶۸۷.
نظر شما