خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)-ابنا: هدف اصلی از اطعام زائران اربعین، تاسی به سیره اهل بیت (ع) و احیای سنت حسنه اطعام در راه خدا است. همچنین، این اقدام دارای اهداف دیگری نیز میباشد که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. کمک به زائران و تسهیل سفر آنها:
بسیاری از زائران اربعین، با پای پیاده و در شرایط دشوار این مسیر را طی میکنند. اطعام و فراهم آوردن غذا و نوشیدنی برای آنها، کمک بزرگی به رفع خستگی و توانبخشی آنها میکند و سفر را برایشان آسانتر میسازد.
"وَیُؤْثِرُونَ عَلَیٰ أَنفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۚ وَمَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ"(1) (و [مهاجرین و انصار] با اینکه خود نیاز دارند، دیگران را بر خویشتن مقدم میدارند؛ و هر کس از بخل نفس خود محفوظ بماند، آنانند رستگاران.) این آیه به ایثار و کمک به نیازمندان حتی در شرایط سختی خود اشاره دارد. زائران اربعین نیز به نوعی نیازمند کمک و تسهیلگری در مسیر هستند.
امام صادق (ع) می فرماید: "مَنْ سَقَی مُؤْمِناً شَرْبَةً مِنْ مَاءٍ مِنْ حَیْثُ لَا یَقْدِرُ عَلَی الْمَاءِ إِلَّا عِنْدَهُ، أَوْ کَانَ عَطْشَانَ، سَقَاهُ اللَّهُ مِنْ رَحِیقٍ مَخْتُومٍ" (کسی که مؤمنی را از تشنگی نجات دهد و آبی به او بنوشاند در حالی که آبی جز آن نزد او نباشد یا تشنه باشد، خداوند او را از رحیق مختوم (شراب پاک بهشتی) سیراب کند.) (2)این روایت به اهمیت سیراب کردن تشنه و کمک به نیازمند آب اشاره دارد که در مسیر پیادهروی اربعین از اهمیت ویژهای برخوردار است.
2. ابراز عشق و ارادت به امام حسین (ع) و اهل بیت (ع):
اطعام زائران، نشانهای از عشق و ارادت عمیق به امام حسین (ع) و اهل بیت (ع) است. این کار به نوعی خدمت به محبان اهل بیت (ع) محسوب میشود.
"قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَیٰ ۗ وَمَن یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ" (3)(بگو: من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمیکنم، جز دوستی اهل بیتم. و هر کس کار نیکی انجام دهد، بر نیکیاش میافزاییم. یقیناً خدا آمرزنده و قدردان است.) اطعام زائران، از مصادیق "مَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی" و "حسنه" است.
"وَمَن یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَی الْقُلُوبِ"(4) (و هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این از پرهیزکاری دلهاست.) زیارت اربعین و خدمت به زائران، تعظیم شعائر الهی و شعائر حسینی است.
امام صادق (ع) میفرماید: "مَنْ أَتَی قَبْرَ الْحُسَیْنِ (ع) مَاشِیاً، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً، وَ مَحَا عَنْهُ سَیِّئَةً، وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً، وَ کَتَبَ لَهُ کُلَّ لَیْلَةٍ مِنَ اللَّیَالِی الَّتِی أَتَاهَا مُحْیِی نَفْسٍ أَحْیَاهَا" (کسی که با پای پیاده به زیارت قبر امام حسین (ع) برود، خداوند برای هر قدم او حسنهای مینویسد و گناهی را از او محو میکند و درجهای برای او بالا میبرد، و برای هر شبی که به آنجا میرود، پاداش زنده کردن یک نفس (شبیه زنده کردن) را مینویسد.)(5) خدمت به چنین زائرانی که پاداش عظیمی دارند، خود نشان از ارادت به امام (ع) است.
امام حسین (ع): "إِنَّ حَوَائِجَ النَّاسِ إِلَیْکُمْ نِعْمَةٌ مِنَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ، فَلَا تَمَلُّوا النِّعَمَ فَتَحْوَلَ نِقَماً" (حاجات مردم به شما نعمتی از جانب خدا بر شماست، پس از این نعمتها خسته نشوید که به نقمت تبدیل میشوند.) (6)خدمت به زائران و برآوردن نیازهای آنان، از مصادیق این نعمت الهی است.
3. ترویج فرهنگ ایثار و از خودگذشتگی:
موکبداران و افرادی که اقدام به اطعام زائران میکنند، با بذل مال و جان خود، فرهنگ ایثار و از خودگذشتگی را ترویج میدهند. این صحنهها از جمله زیباترین جلوههای اربعین است.
"یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَافْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ"(7) (ای کسانی که ایمان آوردهاید، رکوع کنید و سجده کنید و پروردگارتان را عبادت کنید و کار نیک انجام دهید تا رستگار شوید.) انجام خیر و خدمت به مردم، از مصادیق ایثار و از خودگذشتگی است.
امام علی (ع)میفرماید: "خَیْرُکُمْ مَنْ نَفَعَ النَّاسَ" (بهترین شما کسی است که برای مردم سودمند باشد.) (8)اطعام زائران، سودمندترین خدمت به آنان است.
4. تقویت وحدت و همبستگی میان مسلمانان:
اطعام زائران از ملیتها و اقشار مختلف، باعث تقویت وحدت و همبستگی میان مسلمانان میشود. در این ایام، همه با هر زبان و نژادی، زیر یک پرچم و با یک هدف مشترک در کنار هم قرار میگیرند.
"وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا" (9)و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید.) تجمع عظیم اربعین و اطعام مشترک، نماد وحدت حول محور اهل بیت (ع) است.
پیامبر اکرم (ص)میفرماید: "مَثَلُ الْمُؤْمِنِینَ فِی تَوَادِّهِمْ وَ تَرَاحُمِهِمْ وَ تَعَاطُفِهِمْ، کَمَثَلِ الْجَسَدِ الْوَاحِدِ إِذَا اشْتَکَی مِنْهُ عُضْوٌ تَدَاعَی لَهُ سَائِرُ الْجَسَدِ بِالسَّهَرِ وَ الْحُمَّی" (مَثَل مؤمنان در دوستی و رحمت و مهربانیشان، مانند یک پیکر است که هرگاه عضوی از آن به درد آید، دیگر اعضا با بیخوابی و تب با آن همدردی میکنند.(10) اطعام و خدمت به زائران، نماد همدلی و همبستگی این پیکر واحد است.
5. نشر معارف اهل بیت (ع):
در موکبها و ایستگاههای اطعام، علاوه بر غذا، بعضاً برنامههای فرهنگی و مذهبی نیز برگزار میشود که به نشر معارف اهل بیت (ع) و تبیین اهداف قیام عاشورا کمک میکند.
"وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَی اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِی مِنَ الْمُسْلِمِینَ"(11) (و کیست خوشگفتارتر از آن کس که مردم را به سوی خدا دعوت کند و کار نیک انجام دهد و بگوید: من از مسلمانانم؟) اطعام و خدمت به زائران، فرصتی برای دعوت عملی به سوی خدا و معارف اهل بیت (ع) است.
امام باقر (ع) میفرماید: "رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْیَا أَمْرَنَا" (خداوند رحمت کند بندهای را که امر ما (مکتب ما) را احیا کند.)(12) اربعین و تمام فعالیتهای آن، از جمله اطعام، مصداق احیای امر اهل بیت (ع) است.
امام صادق (ع) می فرماید: "کُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیْرِ أَلْسِنَتِکُمْ" (با غیر زبانهایتان مردم را به سوی ما دعوت کنید.)(13) اطعام و حسن خلق موکبداران، دعوت عملی به سوی مکتب اهل بیت (ع) است.
6. تأکید بر کرامت انسان:
خدمترسانی به زائران، تأکیدی بر کرامت انسانی است. در این حرکت عظیم، به تمام زائران بدون در نظر گرفتن وضعیت مالی، اجتماعی و ... با احترام خدمترسانی میشود.
"وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَیٰ کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا"(14) (و به راستی فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا حمل کردیم و از چیزهای پاکیزه روزیشان دادیم و آنان را بر بسیاری از آفریدههای خود برتری کامل بخشیدیم.) خدمت به زائران و اطعام بیمنت، تجلی کرامت قائل شدن برای همه انسانهاست.
پیامبر اکرم (ص)میفرماید: "النَّاسُ کُلُّهُمْ عِیَالُ اللَّهِ، وَ أَحَبُّ الْخَلْقِ إِلَی اللَّهِ أَنْفَعُهُمْ لِعِیَالِهِ" (مردم همگی عیال خدا هستند، و محبوبترین خلق نزد خدا کسی است که برای عیال او سودمندتر باشد.)(15)خدمت به زائران، خدمت به عیال خداست.
7. برکت و رزق الهی:
اعتقاد بر این است که اطعام در راه خدا، موجب برکت در زندگی و افزایش رزق و روزی میشود.
"وَمَا أَنفَقْتُم مِّن شَیْءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ ۖ وَهُوَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ"(16) (و هر چه انفاق کنید، [خداوند] جایگزین آن را میدهد، و او بهترین روزیدهندگان است.)
امام صادق (ع) میفرماید: "مَنْ أَنْفَقَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ دِینَاراً، کَانَ لَهُ سَبْعُمِائَةِ ضِعْفٍ" (کسی که یک دینار در راه خدا انفاق کند، برای او هفتصد برابر خواهد بود.)(17)
امام علی (ع) میفرماید: "مَا کَمَلَتْ عَقْلُ امْرِئٍ حَتَّی کَثُرَ عَمَلُ الْخَیْرِ فِی الدُّنْیَا" (عقل انسانی کامل نمیشود مگر با زیادی اعمال خیر در دنیا.(18) اطعام زائران از برجستهترین اعمال خیر است.
پینوشت:
1.حشر/آیه9
2.(ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 167)
3.شوری/آیه23
4.حج/آیه32
5. (کامل الزیارات، ص 133)
6.(تحف العقول، ص 251)
7.حج/آیه77
8.(غرر الحکم و درر الکلم، ح 4976
9.آلعمران/آیه103
10. (صحیح مسلم، ج 4، ص 1999)
11.فصلت/آیه33
12. (کافی، ج 1، ص 146)
13.اسرا/آیه77
14.اسرا/آیه70
15.(کافی، ج 2، ص 164)
16.سبأ/آیه39
17.(کافی، ج 4، ص 53)
18.(غرر الحکم و درر الکلم، ح 9516)
نظر شما