آیت‌الله یعقوبی: حرکت به سوی امام حسین(ع) خود بهشت است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ آیت الله محمد یعقوبی از اساتید حوزه علمیه نجف اشرف در آستانه زیارت اربعین حسینی، پیامی خطاب به زائران حضرت اباعبدالله الحسین(ع) صادر کرد.

وی در این پیام تاکید کرد که حرکت به سوی امام حسین (ع) و زیارت او، راهی به سوی بهشت است، بلکه خود بهشت است. به همین جهت، عاشقان اباعبدالله (ع) با وجود رنج‌ها و سختی‌های فراوانی که در این مسیر متحمل می‌شوند ـ سختی‌هایی که حتی مقدار کمی از آن‌ها را در غیر این طاعت پربرکت نمی‌توان تحمل کرد ـ باز هم از این سفر لذت می‌برند.

متن این پیام به شرح زیر است: 

اُنس به ولایت اهل ‌بیت(ع)، از برترین نعمت‌های بهشت و مسئولیت ما در برابر آن[۱]

از نشانه‌های رحمت گسترده و لطف بی‌پایان پروردگار به بندگانش آن است که برای جذب آنان به سوی هدایت و طاعت، برخی از نعمت‌های بهشتی را در همین دنیا پیشاپیش به آنان عطا می‌کند؛ تا طعم آن را بچشند، از آن بهره‌مند و سرمست شوند، و در نتیجه شوق بهشت در دلشان شعله‌ور گردد و به سوی اعمالی که موجب ورود به آن است، همت ورزند: [وَمَنْ أَرَادَ الآخِرَةَ وَسَعَی لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِکَ کَانَ سَعْیُهُم مَّشْکُوراً] و هر که آخرت را بخواهد و برای آن تلاش شایسته‌اش را انجام دهد، در حالی که مؤمن باشد، پس کوشش آنان مورد سپاس قرار خواهد گرفت. (اسراء: ۱۹)

از برترین این نعمت‌ها، معرفت به خداوند متعال، محبت او، اُنس با لقای او و نظر بر وجه کریمش است؛ چنان‌که خداوند می‌فرماید: [وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ أَکْبَرُ ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ] و رضوان و خشنودی خدا بزرگ‌تر است؛ این است همان رستگاری بزرگ. (توبه: ۷۲)

و در دعای امام حسین (ع) کسی که در معرفت و محبت الهی کامل است: «ماذا وَجَدَ مَن فَقَدَکَ ومَا الَّذی فَقَدَ مَن وَجَدَکَ»[۲] آن کس که تو را از دست داد، چه به دست آورد؟ و آن کس که تو را یافت، چه چیز را از دست داد؟. و این سخن، به طور مطلق شامل همه نعمت‌های بهشت نیز می‌شود.

از این رو، عارفان به خداوند از عبادت و مناجات با او لذت می‌برند، چنان‌که آمده است: «فَهُمْ وَالْـجَنَّةُ کَمَنْ قَدْ رَآهَا، فَهُمْ فِیهَا مُنَعَّمُونَ»[۳] آنان و بهشت، چنان‌اند که گویی آن را دیده‌اند، و در آن متنعم‌اند. برای اینان عبادت نه تکلیفی سنگین، بلکه تحفه‌ای از بهشت است که به آنان عطا شده تا از آن بهره‌مند شوند. در «کافی» از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود: «قال الله تبارک وتعالی: یا عبادی الصدیقین تنعموا بعبادتی فی الدنیا فإنکم تتنعمون بها فی الآخرة»[۴] خدای تبارک و تعالی فرمود: ای بندگان صدیق من! در دنیا با عبادت من متنعم شوید، که در آخرت نیز با همان عبادت متنعم خواهید شد.

امام سجاد (ع) در «مناجات العارفین» می‌فرماید: «وَقَرَّتْ بِالنَّظَرِ إلی مَحْبُوبِهِمْ أَعْیُنُهُمْ» و دیدگانشان با نگاه به محبوبشان روشن گردید. و در ادامه می‌گوید: «إلهِی ما أَلَذَّ خَواطِرَ الإِلْهامِ بِذِکْرِکَ عَلَی الْقُلُوبِ، وَما أَحْلَی الْمَسِیرَ إلَیْکَ بِالأَوْهامِ فِی مَسالِکِ الْغُیُوبِ، وَما أَطْیَبَ طَعْمَ حُبِّکَ، وَما أَعْذَبَ شِرْبَ قُرْبِکَ...»[۵] خدایا! چه دلنشین است الهام یاد تو بر دل‌ها، و چه شیرین است حرکت به سوی تو در خیال، در راه‌های نهان، و چه خوش‌طعم است محبت تو، و چه گواراست نوشیدن از جام قرب تو...

از جمله این نعمت‌ها، ولایت اهل ‌بیت (ع)، محبت ایشان، اُنس به یادشان، زیارت بارگاهشان و بزرگداشت شعائرشان است؛ که از برترین نعمت‌های بهشتی است که خداوند به محبان اهل‌ بیت (ع) بخشیده است. هر چه شور و شوق این ولایت و محبت افزون‌تر گردد، پیوند با آن حضرات استوارتر می‌شود، به‌ویژه آنگاه که جلوه‌های یاری و فریادرسی ایشان در سختی‌ها دیده شود.

روایات بیان می‌کند که پس از معرفت خداوند، هیچ نعمتی در بهشت هم‌سنگ قرب به اهل ‌بیت (ع) نیست، و اُنس با آنان اهل بهشت را از توجه به دیگر نعمت‌ها بازمی‌دارد. زراره از امام باقر (ع) یا امام صادق (ع) روایت کرده است که فرمود:

«یا زرارة إذا کان یوم القیامة جلس الحسین (ع) فی ظل العرش وجمع الله زواره وشیعته لیبصروا من الکرامة والنصرة والبهجة والسرور إلی أمر لا یُعلم صفته إلا الله فیأتیهم رسل أزواجهم من الحور العین من الجنة فیقولون إنا رُسل أزواجکم إلیکم یقلن: إنا قد اشتقناکم وأبطأتم عنا فیحملهم ما هم فیه من السرور والکرامة علی أن یقولوا لرسلهن: سوف نجیئکم إن شاء الله»[۸] ای زراره! چون روز قیامت فرا رسد، حسین (ع) در سایه عرش می‌نشیند و خداوند زائران و شیعیان او را گرد می‌آورد تا از کرامت، یاری، شادی و سروری که جز خدا کسی وصفش را نمی‌داند، ببینند و بهره‌مند گردند. در این هنگام، فرستادگان همسرانشان از حورالعین، از بهشت نزد آنان می‌آیند و می‌گویند: ما پیام‌آوران همسرانتان به سوی شما هستیم، آنان می‌گویند: ما به شما مشتاق شده‌ایم و دیر کردید. اما آن‌چنان در سرور و کرامت فرو رفته‌اند که به فرستادگانشان می‌گویند: به خواست خدا نزدتان خواهیم آمد.

در کتاب کامل الزیارات، این روایت با تفصیل بیشتری از زراره چنین آمده است: «وما من عبد یُحشَرُ إلاّ وعیناه باکیةً إلاّ الباکین علی جدِّیَ الحسین (ع)، فإنّه یحشر وعینه قَریرة، والبشارة تلقاه والسّرور بیّن علی وجهه، والخلق فی الفزع وهم آمنون، والخلق یعرضون وهم (حدّاث)[۹] الحسین (ع) تحت العرش وفی ظلِّ العرش، لا یخافون سوءَ یوم الحساب، یقال لهم: ادخلوا الجنّة، فیأبون ویختارون مجلسه وحدیثه، وأنَّ الحور لترسل إلیهم أنّا قد اشتقناکم مع الولدان المخلّدین فما یرفعون رؤوسهم إلیهم لما یرون فی مجلسهم مِنَ السُّرور والکَرامَة، وإنَّ أعداءَهم مِن بین مَسْحوب بناصیته إلی النّار، ومِن قائل: [ما لَنا مِن شافِعینَ، وَلا صَدِیقٍ حَمیم]، وإنّهم لیرون منزلهم، وما یقدرون أن یدنوا إلیهم ولا یصلون إلیهم، وإنَّ الملائکة لتأتیهم بالرِّسالة مِن أزواجهم ومِن خُزّانهم علی ما أُعطوا مِن الکَرامة فیقولون: نأتیکم إن شاء الله، فیرجعون إلی أزواجهم بمقالاتهم، فیزدادون إلیهم شوقاً إذا هم خبّروهم بما هم فیه مِنَ الکَرامة وقُربهم مِن الحسین (ع)، فیقولون: الحمد لله الَّذی کفانا الفَزَع الأکبرَ، وأهوال القیامة، ونجّانا ممّا کنّا نخاف، ویؤتون بالمراکب والرِّحال علی النَّجائب، فیستوون علیها، وهم فی الثَّناء علی الله والحمد ‏لله والصَّلاة علی محمَّدٍ وآله، حتّی یَنْتَهوا إلی منازلهم»[۱۰] و هیچ بنده‌ای نیست که محشور شود، مگر اینکه چشمانش گریان است، مگر گریه کنان بر جدّ من حسین (ع)؛ که او با چشمی شاد محشور می‌شود. و به او بشارت و شادمانی عرضه می‌گردد و خوشحالی بر چهره‌اش آشکار است. خلق در حال وحشت و ترس‌اند، ولی ایشان در امنیت و آرامش هستند. خلق بهت‌زده می‌شوند، در حالی که آنها زیر عرش و در سایه عرش با امام حسین (ع) سخن می‌گویند؛ آنان از روز سخت حساب نمی‌ترسند. به ایشان گفته می‌شود: وارد بهشت شوید. ولی آن‌ها امتناع می‌کنند و مجلس و سخن گفتن با امام را ترجیح می‌دهند. و حورالعین برای آن‌ها پیام می‌فرستند: ما و غلامان دلتنگ شما شده‌ایم اما آن‌ها سر خود را به سوی آن‌ها بلند نمی‌کنند، چرا که آنچه در مجلس خود از شادی و کرامت می‌بینند بسیار بزرگ است. در حالیکه دشمنان آن‌ها یا با کشیده شدن از پیشانی به سوی آتش می‌روند، یا اینکه می‌گویند: «ما نه شفاعت‌کننده‌ای داریم، و نه دوستی صمیمی»؛ آن‌ها منزلگاه آنها را می‌بینند اما نمی‌توانند به آن نزدیک شوند و به آن دست یابند. فرشتگان پیام‌هایی از همسران و خزانه‌داران آنان، بر اساس کرامتی که به آن‌ها داده شده است، می‌آورند و می‌گویند: اگر خدا بخواهد، به شما خواهیم پیوست. سپس پاسخ را به همسران آنان بازگو می‌کنند. هنگامی که همسرانشان از کرامت و نزدیکی آن‌ها به امام حسین (ع) باخبر می‌شوند، اشتیاقشان به آنان بیشتر می‌شود. آن‌ها می‌گویند: سپاس خدایی را که ما را از ترس بزرگ و وحشت‌های روز قیامت حفظ کرد و ما را از آنچه بیم داشتیم نجات داد. سپس با کشتی‌ها و مرکب‌های نفیس به سوی منازلشان آورده می‌شوند، بر آن‌ها سوار می‌شوند و همواره در حال ستایش خدا، حمد و درود بر محمد و آل او هستند تا به منازلشان برسند.

ای عزیزان من!

از این رو گفتیم که حرکت به سوی امام حسین (ع) و زیارت او، راهی به سوی بهشت است، بلکه خود بهشت است. به همین جهت، عاشقان اباعبدالله (ع) با وجود رنج‌ها و سختی‌های فراوانی که در این مسیر متحمل می‌شوند ـ سختی‌هایی که حتی مقدار کمی از آن‌ها را در غیر این طاعت پربرکت نمی‌توان تحمل کرد ـ باز هم از این سفر لذت می‌برند. آنان پس از پایان خدمت رسانی به زوار و جمع کردن خیمه‌ها، دچار اندوه و حسرت می‌شوند.

این نعمت بزرگ، همان‌گونه که برای ما افتخار و کرامت به همراه داشته، مسئولیت‌هایی نیز بر دوش ما می‌گذارد که از جمله آن‌هاست:

۱. تمسک به اسلام ناب محمدی که آن را از سرچشمه زلال قرآن کریم و احادیث پیامبر(ص) و ائمه اطهار (صلوات الله علیهم أجمعین) می‌گیریم؛ در تمام امور فردی و اجتماعی و در قوانین حاکم بر زندگی‌مان. اسلام گرانبهاترین گوهر الهی است که خداوند به بندگانش عطا کرده و باید به هر قیمتی از آن محافظت کرد؛ همان‌گونه که امام حسین(ع) با فدا کردن عزیزترین اهل و یاران خود، برای باقی ماندن اسلام ناب و به دور از تحریف قیام کرد.

بر ماست که بدعت‌ها و شبهاتی را که دشمنان اسلام برای تخریب چهره اسلام و دور کردن مردم از آن وارد می‌کنند، و نادانانی از مدعیان اسلام با رفتارهای خود به این دشمنان کمک می‌کنند، از اسلام بزداییم.

۲. کوشش در دعوت مردم به سوی خدا و نشر تعالیم اهل‌ بیت(ع) تا همگان به نور توحید و ولایت اهل ‌بیت(ع) هدایت شوند. این کار پس از تفقه در علوم و معارف دین و اخلاق آن، انجام می‌شود؛ چنان‌که خداوند متعال فرمود: ﴿فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ﴾ چرا از هر گروهی از ایشان، دسته‌ای کوچ نمی‌کنند تا در دین آگاهی یابند و چون به سوی قوم خود بازگشتند آنان را بیم دهند، باشد که پرهیزکار شوند. (التوبة: ۱۲۲) و امام رضا(ع) فرمود: «رَحِمَ اللهُ عَبْداً أَحْیا أَمْرَنا» راوی گفت: به ایشان عرض کردم: چگونه امر شما را زنده می‌شود؟ فرمود: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَیُعَلِّمُهَا النَّاسَ، فَإِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلامِنَا لاتَّبَعُونَا» خدا رحمت کند بنده‌ای را که امر ما را زنده بدارد. گفتم: چگونه امر شما را زنده می‌شود؟ فرمود: دانش‌های ما را فرا گیرد و به مردم بیاموزد، که اگر مردم زیبایی‌های سخن ما را بدانند، از ما پیروی می‌کنند.

۳. پایدار نگه داشتن این شعائر پربرکت و نشان دادن آن‌ها به زیباترین شکل، و گسترش آن‌ها تا سراسر جهان، و جلوگیری از تلاش‌ها برای تحریف و تهی کردن آن‌ها از اهداف و محتوای حقیقی‌شان و تبدیل کردنشان به مراسم صرفاً مردمی و بی‌ارتباط با اهداف قیام حسینی که خود حضرت(ع) در سخنانش بیان کرده است؛ تا تمام بشریت ندای حق را بشنود و به سوی آن بشتابد.

۴. حفظ وحدت، الفت و محبت میان شما که در انواع خدمت‌های حسینی به زیباترین شکل جلوه‌گر شد و زبان از توصیف آن عاجز است. این محبت که میلیون‌ها مؤمن از حدود صد کشور جهان را متحد کرده، جز به لطف الهی و برکت ولایت اهل ‌بیت(ع) تحقق نیافته است: ﴿هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِینَ وَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنفَقْتَ مَا فِی الأَرْضِ جَمِیعاً مَّا أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَـکِنَّ اللّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ﴾ اوست که تو را به یاری خود و به مؤمنان تأیید کرد، و میان دل‌هایشان الفت انداخت. اگر آنچه در زمین است همه را خرج می‌کردی، نمی‌توانستی میان دل‌هایشان الفت دهی، ولی خدا میانشان الفت انداخت، که او شکست‌ناپذیر و حکیم است. (انفال: ۶۲-۶۳)

پس شایسته نیست که این نعمت را فقط در ایام زیارت تجربه کنیم و سپس آن را رها کرده و به اختلافات، نزاع‌ها، تعصبات و حزب‌گرایی‌های خود بازگردیم؛ که این تضییع نعمت است و باعث پشیمانی خواهد شد. چنین کسانی مصداق فرمایش خداوند خواهند بود: ﴿کَالَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ﴾ مانند زنی که پس از محکم بافتن رشته خود، آن را از هم باز می‌کند. (النحل: ۹۲)

۵. پایبندی و حمایت از مرجعیت دینیِ مخلص، کارآمد و حکیم، بر اساس سفارش ائمه معصومین(ع)؛ چرا که مرجعیت، رهبر به سوی همه خیرها و پناهگاه امن امت است. باید از آن دفاع کرد و شبهات و دروغ‌هایی را که برای جدا کردن امت از آن مطرح می‌شود، پاسخ داد.

۶. آگاهی و بصیرت در تحلیل رویدادها و پرهیز از سطحی‌نگری؛ زیرا دشمنان همچنان در حال توطئه علیه ما هستند و جنگ‌های سخت و نرم که خطرش بیشتر است را با عناوین فریبنده پنهان می‌کنند. باید حقیقت این نبرد را شناخت؛ همان‌گونه که خداوند متعال فرمود: ﴿وَلاَ یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتَّیَ یَرُدُّوکُمْ عَن دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا﴾ و آن‌ها پیوسته با شما خواهند جنگید تا اگر بتوانند، شما را از دینتان بازگردانند. (البقرة: ۲۱۷)

بارالها! ما را از شکرگزاران نعمت‌هایت، پایداران در طاعتت، استواران در محبتت، ثابت‌قدمان بر ولایت اولیائت، و چشندگان لذت قربت قرار ده، و ما را از غافلان دورمانده قرار مده.

..........................................................................................

[۱] پیام زیارت اربعین سال ۱۴۴۷ هجری قمری که مصادف با ۱۵/۸/۲۰۲۵ میلادی است.

[۲] از دعای امام حسین(ع) در روز عرفه، کتاب مفاتیح الجنان.

[۳] نهج البلاغه، خطبه ۱۹۳، از خطبه‌ای که در آن متقین را توصیف می‌کند.

[۴] کتاب الکافی، کلینی، جلد ۲، صفحه ۸۳.

[۵] یکی از پانزده مناجات نقل شده از امام سجاد(ع)، که مجلسی آن را در بحار الأنوار جلد ۹۱ صفحه ۱۵۰ نقل کرده است. همچنین در برخی کتاب‌های علمای شیعه (رضوان الله علیهم) نیز روایت شده و شیخ عباس قمی آن را در مفاتیح الجنان آورده است و اخیراً همراه با صحیفه سجادیه چاپ می‌شود.

[۶] ناگفته نماند که از جمله این نعمتها، همسر شایسته است که خداوند برای بنده مؤمنش برگزیده و بر حورالعین ترجیح داده است. در حدیثی از ام‌سلمه، همسر پیامبر(ص) نقل شده که از پیامبر پرسید: (یا رسول الله، نساء الدنیا أفضل أم الحور العین؟ قال: بل نساء الدنیا أفضل من الحور العین کفضل الظهارة علی البطانة، قال: یا رسول الله، ولم ذلک؟ قال: بصلاتهن وصیامهن وعبادتهن الله تعالی، ألبس الله وجوههن النور، وأجسادهن الحریر، بیض الألوان خضر الثیاب صفر الحلی، مجامرهن الدر، وأمشاطهن الذهب) کدام زنان بهترند، زنان دنیا یا حورالعین؟ پیامبر(ص) پاسخ دادند: زنان دنیا بهترند مانند برتری لباس بیرون بر لباس زیرین. ای رسول خدا چرا اینگونه است؟ پیامبر بیان کردند: به سبب نماز، روزه و بندگی خداوند، خداوند نور بر چهره‌هایشان می افکند، و بدن‌هایشان را از حریر می پوشاند، سفید و رنگین، لباس‌های سبز و زیورهای زرد دارند، مشک‌ها از مروارید است و شانه‌هایشان از طلا. این حدیث را طبرانی در المعجم الأوسط روایت کرده است. همچنین در مستدرک الوسائل از پیامبر(ص) نقل شده است که فرمود: (وما مِن امرأة تکسو زوجها إلا کساها الله یوم القیامة سبعین خِلعة من الجنة کل خلعة منها مثل شقائق النعمان والریحان، وتُعطی یوم القیامة أربعین جاریة تخدمها من الحور العین) هیچ زنی شوهرش را نمی‌آراید مگر اینکه خداوند در روز قیامت هفتاد جامه از بهشت به او می‌پوشاند که هر جامه مانند گل‌های نعمان و ریحان است، و چهل کنیز از حورالعین به او خدمت می‌کنند. (مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۵).

[۷] ما درباره نعمت ولایت اهل بیت(ع) در چند قسمت در تفسیر (من نور القرآن) سخن گفته‌ایم، از جمله به آیات: {وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ} [ضحی : ۱۱]، و {بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ کُفْرًا وَأَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ} [إبراهیم : ۲۸] و {وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا} [مائده:۳].

[۸] بحار الأنوار، جلد ۷۵، صفحه ۱۰۱، حدیث ۲۵، از نوادر علی بن أسباط در ضمن اصول شانزده‌گانه، صفحه ۱۲۳.

[۹] یعنی آنها با امام(ع) گفتگو می‌کنند.

[۱۰] کتاب کامل الزیارات، تألیف ابن قولویه، صفحه ۸۴.

[۱۱] دمای هوا در عراق در ایام زیارت بیش از پنجاه درجه سانتی‌گراد بوده و موالیان زیر آفتاب سوزان صدها کیلومتر پیاده طی مسیر می‌کنند.

[۱۲] کتاب عیون أخبار الرضا، شیخ صدوق، جلد ۱، صفحه ۲۷۵؛ همچنین معانی الأخبار، شیخ صدوق، صفحه ۱۸۰.

[۱۳] برای جزئیات این جنگ و انواع آن به تفسیر (من نور القرآن) درباره این آیه مراجعه کنید.

..............................

پایان پیام/ ۲۶۸