علم لدنی و آگاهی فراگیر امام حسن عسکری (ع)

خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)_ابنا: بررسی روایت ابوحمزه نصیر خادم درباره‌ی شناخت زبان‌های مختلف توسط امام

در تاریخ شیعه، امامان نه تنها به عنوان پیشوایان دینی بلکه به عنوان انسان‌هایی برخوردار از علم الهی و آگاهی فراگیر شناخته می‌شوند. یکی از جلوه‌های این علم، توانایی درک و سخن گفتن به زبان‌های مختلف بدون آموزش ظاهری است. روایت ابوحمزه نصیر خادم درباره‌ی امام حسن عسکری (ع) نمونه‌ای روشن از این ویژگی است که در آن امام با غلامان خود به زبان‌های محلی‌شان سخن می‌گوید؛ زبان‌هایی چون رومی، ترکی و صقالبه.

روایت ابوحمزه و شگفتی او
ابوحمزه نصیر، یکی از خدمت‌گزاران اهل بیت، نقل می‌کند که بارها شاهد بوده امام حسن عسکری (ع) با غلامان خود به زبان مادری‌شان سخن می‌گفت. این امر برای او بسیار شگفت‌انگیز بود، چرا که امام در مدینه متولد شده بود و ظاهراً فرصتی برای یادگیری این زبان‌ها نداشت. ابوحمزه این موضوع را در دل نگه داشت تا پس از وفات امام علی النقی (ع)، روزی امام حسن عسکری (ع) خود به او فرمود:

 «خداوند پیشوا و امام را از بین سایر مردم ممتاز و برجسته می‌نماید و به او هر چیزی عنایت می‌کند. به همین جهت تمام زبان‌ها و نژادها و اتفاق‌ها را می‌داند. اگر غیر از این باشد، فرقی بین امام و سایر مردم نخواهد بود.»

تحلیل روایت: علم امام و جایگاه الهی
این روایت نشان‌دهنده‌ی چند نکته‌ی مهم در شناخت مقام امام است:

-  علم لدنی: امامان دارای علمی هستند که از طریق آموزش‌های معمول به دست نمی‌آید، بلکه از جانب خداوند به ایشان عطا شده است.
-  آگاهی از اقوام و زبان‌ها: شناخت زبان‌های مختلف نمادی از آگاهی کامل امام نسبت به انسان‌ها، فرهنگ‌ها و نیازهای آنان است.
-  رابطه‌ی امام با مردم: امام با سخن گفتن به زبان مادری غلامان، نه تنها ارتباط مؤثرتری برقرار می‌کند بلکه نشان می‌دهد که هدایت الهی شامل همه‌ی اقشار جامعه است.

تفاوت امام با دیگر انسان‌ها
امام حسن عسکری (ع) در پاسخ به ابوحمزه، به نکته‌ای بنیادین اشاره می‌کند: اگر امام مانند سایر مردم باشد، دیگر امتیازی برای هدایت الهی نخواهد داشت. این تفاوت نه از جنس برتری‌طلبی، بلکه از جنس مسئولیت و مأموریت الهی است. امام باید بتواند با هر انسان، در هر شرایطی، ارتباط برقرار کند و راهنمایی کند؛ و این نیازمند علمی فراگیر و الهی است.

نتیجه‌گیری
روایت ابوحمزه نصیر خادم، نه تنها جلوه‌ای از کرامت علمی امام حسن عسکری (ع) را نشان می‌دهد، بلکه تصویری عمیق از جایگاه امام در هدایت انسان‌ها ارائه می‌کند. شناخت زبان‌ها، نمادی از شناخت دل‌هاست؛ و امام کسی است که با علم الهی، دل‌ها را می‌شناسد و به سوی نور هدایت می‌کند.

پی نوشت:

علامه مجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج 50، 268، ناشر، اسلامیه، تهران