به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) – ابنا - یکی از امتیازات تمدن اسلامی ایرانی، شکلگیری شهرها و مراکز تمدنی بر محور زیارتگاهها، بقاع متبرکه و مراقد اولیای دین است و گرچه شهرهایی وجود دارند که به دلایل نظامی یا کشاورزی بنا شدهاند اما هویت سرزمینهای شرق جهان اسلام از جمله ایران اغلب با محوریت مزارات ائمه اهل بیت(ع) و فرزندان ایشان بنا گردیده است. این ترکیب جغرافیایی موجب به وجود آمدن پدیده جذاب شهرهای زیارتی و معنوی در جوار مزار اولیا و علماء شده است.
روز ۲۳ ربیع الاول سال ۲۰۱ هجری قمری و در مطلع قرن سوم هجری، کجاوه حضرت فاطمه معصومه(س) در میان استقبال پرشور مردم دوستدار اهل بیت(ع) قم به این سرزمین وارد شد. موسی بن خزرج، بزرگ اشعریانِ قم، زمام ناقه را به دوش میکشید و عده فراوانی پیاده و سواره گرداگرد کجاوه در حرکت بودند. ناقه آن حضرت در محلی که امروز «میدان میر» نامیده می شود، زانو زد و این افتخار نصیب موسی بن خزرج شد که هفده روز میزبان دختر امام، خواهر امام، عمه امام و شفیعه روز جزاء باشد.
بنا بر اقوال تاریخ، حضرت معصومه(س) هفده روز در خانه موسی بن خزرج با وجود رنج بیماری به عبادت پرداخت و سرانجام روز دهم ربیع الثانی ۲۰۱ هجری قمری به دیدار پدر بزرگوارش حضرت موسی بن جعفر علیه السلام شتافت.
خانه موسی بن خزرج به احترام اقامت هفده روزه آن بانوی بزرگ اسلام به صورت مدرسه درآمد و به «مدرسه ستّیه» موسوم شد و محراب عبادتش به نام «بیت النور» زیارت گاه خاص و عام گردید.
یکی از شواهد منزلت والای حضرت معصومه(س)، زیارتنامهای است که امام رضا علیه السلام در شأن آن حضرت صادر فرموده است. بعد از حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها تنها زیارتنامهای که از امام معصوم علیه السلام مخصوص یکی از بانوان اهل بیت(ع) به دست ما رسیده است، زیارتنامه حضرت معصومه سلام الله علیها است.
علامه مجلسی از کتب زیارات، از علی بن ابراهیم و او از پدرش و او از سعد اشعری قمی نقل می کند که گفت: در محضر امام رضا علیه السلام بودم. ایشان به من فرمود: «ای سعد! از برای ما در نزد شما (در قم) قبری وجود دارد. سعد عرض کرد: قربانت گردم آیا مقصود شما قبر فاطمه دختر موسی بن جعفر علیه السلام است؟ امام رضا علیه السلام فرمود: «نَعَمْ مَنْ زارَها عارِفا بِحَقِّها فَلَهُ الْجَنَّهُ؛ آری کسی که با معرفت به شأنش، او را زیارت کند، بهشت برای اوست».
سپس حضرت رضا علیه السلام آداب زیارت مرقد مطهر حضرت معصومه(س) را برای سعد چنین بیان کرد. وقتی کنار قبرش رفتی، بالای سر آن حضرت رو به قبله بایست و ۳۴ مرتبه اللّه اکبرُ و ۳۳ بار سُبْحانَ اللّه و ۳۳ بار اَلْحَمْدُللّه بگو، آن گاه بگو: «اَلسَّلامُ عَلی آدَمَ صَفْوَهِ اللّه» تا آخر زیارت. تأکید بر جایگاه حضرت معصومه(س) و مرقد مطهر ایشان در احادیثی از دیگر ائمه معصومین نیز آمده است. ذیل روایتی که از امام صادق علیه السلام درباره تولد حضرت معصومه علیهاالسلام و وفات او در قم نقل شده، چنین آمده است: «وَ اِسْمُها فاطِمَهُ بِنْتُ مُوسی، تَدْخُلُ بِشَفاعَتِها شِیعَتُنا الْجَنَّهَ بِاَجْمَعِهمْ؛ نام او فاطمه دختر موسی علیه السلام است که با شفاعت او، همه شیعیان ما وارد بهشت می شود».
تمامی این آموزهها و دلالتهای آن روشن میسازد که آستانه مبارکه حضرت فاطمه معصومه(س) یکی از درگاههای مهم زیارتی و مورد اعتنای امامان اهل بیت(ع) برای رشد پیروان و تقویت حضور آنان بوده است.
یکی از برجسته ترین آثار زیارتنامههای شیعی که موجب شکلگیری شبکه گستردهای از بقاع متبرکه در در جهان اسلام شده است بوجود آمدن ارتباط پیوسته و پایدار میان ائمه اطهار و پیروان آنها در قالب «زیارت» است و هر جا که این مزارات بوجود آمده است بنا بر نص صریح زیارت جامعه کبیره تبدیل به "... مَنَارا فِی بِلادِهِ ..." شده است علاوه بر آنکه معصومین علیهم السلام "... أَرْکَانَ الْبِلادِ ..." در سرزمین های اسلامی هستند.
این قطب های معنوی و جریان آفرین و هدایت گستر در عین آنکه همه آنها کانونهایی از مدنیت و رشد را در پیرامون خود ساخته اند بخشی از آنها نیز در میان ملل مسلمان به کانون های فرهنگی و تمدنی برجسته ای نیز تبدیل شده اند. مزار و حرم دخت حضرت موسی بن جعفر(ع) و خواهر امام رضا(ع) درقم یکی از این کانونها است.
اما نکته ممتاز و بی بدیل این حرم در قم که اکنون یکی از قطب های جهان تشیع و عالم اسلام است، شکل گیری آن بر گرد وجود یک بانو و دختر پرهیزگار از خاندان رسالت است.
قرنها است که قم هویت خود را منحصرا مدیون کریمه اهل بیت(ع) میداند و از این رو است که تمامی پیروان اهلبیت(ع) قم را یک کانون محوری در جهان شیعه و اسلام می شناسند و پایتخت علمی شیعه در دنیای اسلام به شمار میرود.
یکی از شگفتیهای تاریخ تمدن اسلامی در رابطه با تشیع، پدیده شکلگیری یک مدنیت اسلامی و برپایی یک قطب علمی بی مانند بر گرداگرد وجود یک دختر فرزانه از تبار امامان علم و نور است.
بر این اساس باید این ویژگی را بصورت شایسته در داخل و خارج از جامعه شیعه مورد توجه و تأکید قرار داد که یکی از افتخارات بزرگان و دانشمندان اسلامی و نیز فرهنگ اسلامی ایرانی ما وابستگی و امتداد یافتن آن در ذیل عنایات و منزلت یک دختر عالم و خواهر عالم آل محمد(ص) است.
در واقع میتوان گفت آنچه ما به عنوان فرهنگ رضوی میشناسیم بخشی از آن به برکت وجود خواهر حضرت رضا(ع) در قم است که در فضای زندگی شیعیان و مسلمانان پراکنده میشود.
اکنون دیگر قم یک شهر بینالمللی شناخته شده است و هر ساله علاوه بر دانش پژوهان متعددی که در طلب علم و تقوا به قم می آیند، بسیاری از غیر مسلمانان علاقه مند به فرهنگ و معنویت مشرق زمین نیز قم را یکی کانون الهام بخش میدانند.
انتهای پیام/
نظر شما