خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)_ابنا: جایگاه دختران در اسلام موضوعی گسترده و دارای ابعاد مختلف است که میتوان آن را از منظرهای گوناگون مورد بررسی قرار داد. به طور کلی، اسلام برای دختران و زنان حقوق و جایگاه ویژهای قائل است و در بسیاری از موارد، نگاهی حمایتی و ارتقاءدهنده نسبت به آنان دارد.
برخی از جوانب مهم در این خصوص عبارتند از:
۱. ارزش و کرامت انسانی:
برابری در آفرینش: قرآن کریم انسانها، اعم از زن و مرد را از یک نفس واحده آفریده و همه را در اصل خلقت برابر میداند.
«یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا کَثِیرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِی تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیبًا» (1)
ای مردم! از پروردگارتان بترسید، همان کسی که شما را از یک نفس آفرید؛ و همسرش را از (جنس) او خلق کرد؛ و از آن دو، مردان و زنان فراوانی را (در روی زمین) منتشر ساخت. و از خدایی بپرهیزید که (با سوگند) به نام او از یکدیگر درخواست میکنید، و (همچنین) از بریدن پیوندهای خویشاوندی بپرهیزید، زیرا خداوند مراقب شماست.این آیه به وضوح بیان میکند که هم زن و هم مرد از یک "نفس واحده" آفریده شدهاند و این نشاندهنده برابری آنها در اصل خلقت و انسانیت است. این آیه پایه و اساس برابری کرامت انسانی زن و مرد را تشکیل میدهد.
کرامت ذاتی: اسلام به زن، همانند مرد، کرامت ذاتی و انسانی میبخشد و او را دارای نفس و روح مستقل و ارزشمند میشمارد.
«وَمَن یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَی وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا یُظْلَمُونَ نَقِیرًا» (2)
و هر کس کاری شایسته انجام دهد، چه مرد باشد و چه زن، در حالی که مؤمن باشد، آنان وارد بهشت میشوند و کمترین ستمی به آنها نمیشود.
این آیه صراحتاً بیان میکند که پاداش الهی و ورود به بهشت، بر اساس ایمان و عمل صالح است و هیچ تفاوتی بین مرد و زن در این زمینه وجود ندارد. این نشاندهنده برابری زن و مرد در کسب کمالات معنوی و قرب الهی است.
۲. حقوق و تکالیف:
حق تحصیل علم: در اسلام، تحصیل علم برای زن و مرد هر دو واجب و ضروری است و هیچ محدودیتی برای دختران در کسب دانش وجود ندارد.
حق مالکیت و استقلال مالی: زنان در اسلام از حق مالکیت مستقل برخوردارند و میتوانند اموال خود را اداره کرده و در امور اقتصادی مشارکت داشته باشند. مهریه نیز از جمله حقوق مالی زن است.
حق انتخاب همسر: دختران در اسلام حق انتخاب همسر دارند و ازدواج بدون رضایت آنان صحیح نیست.
حق ارث: زنان در اسلام، هرچند با تفاوتهایی نسبت به مردان در برخی موارد، از حق ارث برخوردارند.
حق شهادت: شهادت زنان در برخی موارد قضایی پذیرفته میشود.
حق نفقه و حمایت اقتصادی: مرد موظف به تأمین نفقه همسر و فرزندان است.
حق حضانت فرزند: مادر در حضانت فرزندان خود از اولویت برخوردار است.
۳. نقشهای اجتماعی و خانوادگی:
مادری: اسلام نقش مادری را بسیار والا و ارزشمند میشمارد و جایگاه مادر را در حدیثی معروف "بهشت زیر پای مادران است" توصیف میکند.
همسری: زن به عنوان همسر، مایه آرامش و مودت در خانواده است و نقش مهمی در تربیت فرزندان و استحکام بنیان خانواده دارد.
مشارکت اجتماعی: زنان میتوانند در فعالیتهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شرکت کنند، البته با رعایت موازین شرعی.
۴. حمایتهای ویژه:
پوشش (حجاب): حجاب به عنوان یک دستور الهی، برای حفظ کرامت و امنیت زن و جلوگیری از نگاههای ابزاری به او، در نظر گرفته شده است.
معافیت از برخی تکالیف: در برخی موارد، مانند دوران عادت ماهانه و نفاس، زنان از انجام برخی عبادات مانند نماز و روزه معاف هستند که نشاندهنده توجه به وضعیت جسمی آنان است.
نکات مهم:
تفاوت با سنتهای غلط: باید بین آموزههای اصیل اسلام و برخی سنتها یا برداشتهای غلط که در طول تاریخ در جوامع مختلف رواج یافته، تمایز قائل شد. بسیاری از محدودیتها یا نگاههای تبعیضآمیز به زنان، ریشه در فرهنگهای غیر اسلامی و یا برداشتهای نادرست از دین دارد.
تفسیر و اجتهاد: در طول تاریخ اسلام، مفسرین و فقهای مختلفی درباره جایگاه زنان به اجتهاد پرداختهاند و ممکن است در برخی جزئیات، اختلاف نظرهایی وجود داشته باشد.
جنبههای تاریخی: برای درک بهتر جایگاه دختران در اسلام، میتوان به وضعیت زنان قبل از اسلام در مناطق مختلف و تحولات مثبتی که اسلام در این زمینه ایجاد کرد، توجه کرد.
در مجموع، اسلام به دختران و زنان نگاهی محترمانه، عادلانه و حمایتی دارد و حقوق متعددی را برای آنان در نظر گرفته است که هدف آن، ارتقاء کرامت انسانی و نقش مؤثر آنان در خانواده و جامعه است.
پینوشت:
1.سوره نساء/ آیه ۱
2.سوره نساء/ آیه ۱۲۴
نظر شما