داعش چگونه نیروهای ارتش حکومت جولانی را جذب می‌کند؟

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در ۲۲ آذر سال جاری، یکی از نیروهای امنیتی وابسته به وزارت کشور حکومت جولانی حمله‌ای از نقطه صفر علیه نیروهای مشترک آمریکایی ـ سوری در شهر تدمر انجام داد. در نتیجه این حمله، دو سرباز آمریکایی و یک مترجم آمریکایی غیرنظامی کشته شدند، سه سرباز آمریکایی زخمی شدند و یک نیروی امنیتی حکومت جولانی نیز جان خود را از دست داد.

«نورالدین البابا» سخنگوی وزارت کشور حکومت جولانی در آن زمان اعلام کرد که ارزیابی امنیتی‌ که درباره عامل حمله صادر شده بود، نشان می‌داد که او ممکن است حامل افکار تکفیری یا افراطی باشد. قرار بود تصمیم رسمی درباره او در 23 آذر یعنی یک روز پس از وقوع حمله، صادر شود.

روزنامه «الأخبار» لبنان به نقل از منابع آگاه سوری گزارش داد که عامل این عملیات پیش‌تر عضو گروه «حراس‌الدین» بوده است؛ شاخه‌ای از سازمان القاعده در سوریه که در ژانویه ۲۰۲۵، تحت فشارهای واردشده بر رهبری‌اش، انحلال خود را اعلام کرد. این در حالی است که رهبری این گروه، با وجود اختلاف نظر با احمد الشرع و مسیر سیاسی او از مشارکت در حمله سراسری به مناطق تحت سیطره حکومت اسد در آذرماه سال 1403 خودداری کرده بود؛ هرچند شمار زیادی از کادرهای این گروه، مستقل از تصمیم رهبری، در آن حمله مشارکت داشتند.

واقعیت آن است که غلبه رویکرد اسلامی منعطف در مسیر سیاسی احمد الشرع و تحولات فکری او، این حقیقت را پنهان نمی‌کند که ساختار قدرت جدید سوریه از یک چارچوب فکری واحد پیروی نمی‌کند. نمونه روشن آن، ظهور صداهای مخالف از درون همین ساختار نسبت به پیوستن دمشق به ائتلاف بین‌المللی علیه داعش است؛ ائتلافی که در نوامبر گذشته، پس از سفر احمد الشرع، رئیس دولت انتقالی سوریه به واشنگتن اعلام شد.

به نظر می‌رسد مسیری که الشرع در تعامل با ایالات متحده آمریکا در پیش گرفته، برای برخی عناصر و گروه‌ها که همچنان دشمنی ریشه‌ای با آمریکا دارند و حاضر به همسویی با سیاست‌های آن نیستند، قابل پذیرش نباشد. داعش دقیقاً می‌کوشد از همین نارضایتی بهره‌برداری کند. این گروه از طریق تبلیغات و گفتمان خود، تلاش دارد عناصر ناراضی از سیاست‌های کنونی الشرع، به‌ویژه نیروهای رده‌پایین ارتش و دستگاه‌های امنیتی حکومت جولانی را جذب کند؛ نیروهایی که همچنان تحت تأثیر ادبیات کلاسیک القاعده‌ای قرار دارند. به نظر می‌رسد همین روند در مورد عنصر سابق گروه «حراس‌الدین» نیز رخ داده است.

اگرچه رهبری گروه منحل‌شده «حراس‌الدین»، با وجود اختلاف با الشرع و رویکردهای او، همچنان هرگونه نزدیکی به داعش را رد می‌کند، اما امکان جذب نیروهای این گروه توسط داعش همچنان وجود دارد. در همین چارچوب، تمرکز قابل توجه هفته‌نامه «النبأ»، وابسته به داعش، بر انتقاد از سیاست‌های الشرع در قبال ایالات متحده و اسرائیل، و فاصله گرفتن او از شعارهای پیشین مانند اجرای شریعت، قابل توجه است.

این نشریه در شماره اخیر خود، سرمقاله‌ای با عنوان «افتخار سیدنی» منتشر کرده که در آن تأکید شده مبارز دیگر وابسته به تجهیزات و پیچیدگی‌های مرحله پیش از داعش نیست و آنچه نیاز است مبارزی است که توحید را درونی کرده و از دام گروه‌ها و پیش از آن از تله دولت‌ها گریخته باشد.

بهره‌برداری از خلأ امنیتی و دشواری مقابله

در همین زمینه، منابع امنیتی سوری به روزنامه «الأخبار» گفته‌اند که هسته‌های داعش از تمرکز در بادیه سوریه به سمت استقرار در حومه استان‌ها و شهرهای اصلی حرکت کرده‌اند. عملیات‌های اخیر این گروه نیز عمدتاً در شرق جاده بین‌المللی شمال سوریه به‌ویژه در مناطقی مانند شرق حومه ادلب متمرکز بوده؛ جایی که بادیه باز، وسعت جغرافیایی و مه غلیظ، امکان تحرک را فراهم می‌کند.

به گفته این منابع، خلأ ناشی از خروج گروه‌های شبه‌نظامی و توقف عملیات‌های ارتش روسیه در این مناطق، چیزی نیست که حکومت جولانی بتواند به‌راحتی آن را پوشش دهد؛ چرا که با کمبود نیروی انسانی و تجهیزات مواجه است. افزون بر این، پس از سقوط حکومت بشار اسد، شماری از انبارهای سلاح در بازار سیاه فروخته شد و هسته‌های داعش از همین مسیر خود را مسلح کرده‌اند.

بر اساس این گزارش، بسیاری از این هسته‌ها از مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه(قسد) در شمال‌شرق سوریه می‌آیند؛ همان‌گونه که در انفجار کلیسای مار الیاس در دمشق در ژوئن گذشته رخ داد. وزارت کشور حکومت جولانی آن زمان اعلام کرده بود که عاملان این حمله پس از سقوط حکومت اسد از اردوگاه الهول در حسکه خارج شده بودند.

این منابع همچنین اشاره می‌کنند که قسد همواره در مذاکرات مربوط به ادغام در ارتش حکومت جولانی یا پیش‌تر در بحث خروج نیروهای آمریکایی، از کارت داعش استفاده کرده است؛ موضوعی که امروز نیز در سخنان رهبران این نیرو تکرار می‌شود. این در حالی است که عملیات‌های اخیر داعش هم‌زمان با نزدیک شدن به پایان مهلت اجرای توافق مارس میان احمد الشرع و مظلوم عبدی فرمانده قسد، صورت می‌گیرد؛ توافقی که بر ادغام کامل نهادهای نظامی و مدنی این نیرو در ساختار حکومت جولانی تأکید دارد.

..............................

پایان پیام/ ۲۶۸