به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ مراسم افتتاحیه «نمایشگاه دستاوردهای فناورانه علوم اسلامی و انسانی دیجیتال» در شهر قم، با سخنرانی حجتالاسلاموالمسلمین دکتر سید سعیدرضا عاملی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، برگزار شد.
دکتر عاملی در ابتدای سخنان خود، ضمن تشکر از ریاست مرکز نور به دلیل آغاز این ایده مهم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) را یک «افتخارآفرینی» در تاریخ انقلاب اسلامی دانست. وی یادآور شد که ۳۷ سال پیش، این تدبیر توسط رهبر معظم انقلاب صورت گرفت تا منابع اسلامی رقومی و نرمافزاری شوند و مجموعهای از خدمات برای حوزههای علمی و علاقهمندان به اندیشه اسلامی فراهم آید. ایشان تأکید کرد که حوزه علمیه در این مسیر پیشتاز بود و دانشگاه توفیق این آغاز را نداشت، از این جهت این «برگ برنده» در اختیار اندیشمندان حوزوی ما قرار دارد.
فناوری؛ ابزار دو لبه رازگشایی از هستی
به گزارش خبرنگار ابنا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، هستی را پر از رازها، رمزها، دادهها و آیاتی دانست که بشر به میزانی که بتواند از دادههای نهفته در آن رمزگشایی کند، «قدرت و قوت الهی» را منعکس کرده است.
وی فناوری را عرصهای که بخشی از رازگشایی از ظرفیتهای هستی به شمار میآید، توصیف کرد. دکتر عاملی به «استفاده دو لبه» از فناوری اشاره کرد و بیان داشت: برخی از فناوری برای کشتار جمعی و تخریب فرهنگ متعالی استفاده میکنند، در حالی که گروهی دیگر از آن برای تسهیل زندگی مردم با رعایت اخلاق، احترام به انسان و فهم عمیق از جایگاه خدادادی انسان بهره میبرند.
وی در تشریح ماهیت فناوریهای جدید (رقومی)، گفت که این فناوریها دارای ماهیت صفر و یک یا منطق کوانتومی هستند که میتوانند «پردازشهای موازی» را بهوجود آورند. این پردازشهای موازی تا حدودی به شبکه عصبی مغز انسان نزدیک شده و در نتیجه، «نگرانیهایی برای خودآگاهی (Consciousness)» در حوزه فناوری ایجاد کرده است. ایشان به هوش مصنوعی عمومی (AGI) اشاره کرد که در واقع «همتراز با مغز انسان» عمل میکند.
قدرت دادهای و تکینگی فناورانه
دکتر عاملی بر ضرورت وجود دانشکده یا پژوهشکدهای در حوزه علوم اسلامی و انسانی رقومی تأکید کرد و اظهار داشت: «امروز موازنهٔ قدرت در دنیا با «قدرت دادهای» رقم میخورد». یعنی کسی که داده بیشتر در اختیار دارد و قدرت پردازشگری دادهها را داراست؛ و همچنین میتواند تجمیع دادههای متناقض را انجام دهد.
ایشان با معرفی مفهوم «تکینگی فناورانه» (Technological Singularity)، آن را پدیدهای دانست که تجمیع بین فناوریهای پیشین رقومی، هوش مصنوعی، پردازشگرهای کوانتومی، ظرفیتهای متاورس، واقعیت گسترده، واقعیت مجازی و بلاکچین ایجاد میکند. وی تأکید کرد: «تجمیع، هنوز مفهوم تکینگی فناورانه رو تأمین نمیکنه، چون تکینگی فناورانه یه زندگی نزدیک شده به شبکه عصبی مغز انسان است».
مقابله با جنگ شناختی با قدرت
دکتر عاملی به نقل از رهبر معظم انقلاب تأکید کرد که «تنها راهی که ما برای مقابله با دشمن داریم، قدرت است و ما باید قوی شویم». وی قدرت را فقط محدود به حوزه نظامی ندانست و افزود: امروز «جنگ شناختی، جنگ نرم، جنگ ایدئولوژیک، یک جنگ بسیار فراگیر است که نسل ما رو نشانه گرفته». ایشان توضیح داد که تسلطهای تکینگی فناورانه میتواند در عرصه مصرف دادهای، در مسیر تشخیص اولویتها و حساسیتهای اجتماعی، تغییر در نسلها را رقم بزند.
وی افزود: «تسلط ما بر فناوری رقومی و اتصال وضعیت اجتماعی ما به علوم انسانی اسلامی میتونه یه راه گشایی باشه تا ما مسیر رو در زندگی رقومی جامعه بهدرستی طراحی کنیم».
لزوم حرکت مرکز نور از «متن» به «چندرسانهای»
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به خطر «فناوری برای فناوری» و «ابزار برای ابزار»، از علمای گذشته یاد کرد که بدون امکانات کنونی، موسوعههای بزرگی چون بحارالأنوار را پدید آوردند. وی کار مرکز نور در تجمیع متون تفاسیر و روایی در نرمافزارها را ستود.
ایشان بر لزوم توسعهٔ فعالیت مرکز نور در عصر رقومی تأکید کرد و گفت:
- در متاورس، هدف شبیهسازی است که در آن «انسان ماشینی با انسان طبیعی» تراز پیدا کند. این فضا از طریق تولیدات انیمیشنی، سبک زندگیای را ترویج میکند که به نفع زندگی متعالی انسان نیست و انسان را تحت تأثیر یک «واقعیت مجازی» قرار میدهد.
- دکتر عاملی بیان داشت: «مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی باید از متن به چندرسانهای شدن منتقل شود».
- وی افزود: «کسی که داده را دارد، برگ برندهٔ تبدیل را دارد». دادههای ناب الهی در اختیار مرکز نور، میتواند با کدنویسی و الگوریتم، تبدیل به خروجیهایی شود که منشأ سلامت زندگی باشند.
وی با طرح این پرسش که آیا نرمافزاری که امروز اجتهاد و فتوا صادر میکند، ما را از «فقیه جامعه و شرایط» مستغنی میسازد؟، تأکید کرد که فقیه زمان، محیط و مصالح را غیر از متن تشخیص میدهد و بر اساس آن فتوا صادر میکند و این مسئله «بسیار پیچیدهتر» از آن است که در یک الگوریتم خاص دیده شود.
چالش خودآگاهی فناوری و تأخّر در زیرساختها
دکتر عاملی به بحث «خودآگاهی فناوری» در تکینگی فناورانه اشاره کرد؛ یعنی فناوری خودش را بهعنوان یک شخصیت بشناسد و بر اساس فهمی که از خودش پیدا میکند، بتواند راهی را انتخاب یا انتخابی را رد کند. ایشان خاطرنشان کرد که پیشبینیهایی برای تکینگی فناورانه سال ۲۰۴۵ بود، اما امروز زوایای آن زودتر باز میشود.
وی با انتقاد از تأخّر ایران در زیرساختهای هوش مصنوعی (مانند کمبود مراکز داده بزرگ با سرورهای کافی)، تأکید کرد که ما نباید صرفاً تسلط به یک ابزار هوش مصنوعی پیدا کنیم، بلکه باید «پیشتاز» باشیم.
دکتر عاملی ناترازیهای مهم کشور مانند ناترازی آب، انرژی و تخریب محیط زیست و خاک را دغدغههایی مهم خواند که همگی با هوش مصنوعی امکان به تعادل رسیدن را دارند. وی با ذکر مثالهایی مانند بهینهسازی حداقل ۴۰ درصد مصرف انرژی در مسکن و ۷۰ درصد مصرف آب در کشاورزی، به نقش اینترنت اشیا (IoT) در حفظ محیط زیست اشاره کرد.
سه مسیر راهبردی اهل بیت (ع) در عصر جدید
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان، با ذکر فرمایشات رهبر معظم انقلاب، سه مسیر راهبردی دربارهٔ اهل بیت (علیهمالسلام) را که باید طی شوند، بیان کرد:
۱. معنویت و دعا: جهان تشنهٔ معنویت و دعاست و باید آن را با فرهنگ، دعا و سبک زندگی معنوی اهل بیت به جهان منعکس کرد. ۲. متناسبسازی فرهنگ اهل بیت: پیام اهل بیت را متناسبسازی کنید با شرایط روز زندگی مردم. ایشان با اشاره به روایات اهل بیت درباره حقوق حیوانات، نقل کردند که مقام معظم رهبری فرمودهاند: «ما در گذشته از توحید شروع میکردیم؛ امروز باید برای این نسل، از حقوق حیوانات و از حقوق طبیعت شروع کنیم». ۳. حکمرانی و حکومت: همهٔ اهل بیت به دنبال حکمرانی و حکومت اسلامی بودهاند.
دکتر عاملی تأکید کرد که امروز انسان دارد از ماشین کسب تعریف و فرهنگ میکند و مسیر زندگیاش را پیدا میکند؛ لذا «ما باید تو این مسیر بتونیم یه راهبری دقیقی رو انجام بدیم». ایشان کاهش نرخ جمعیت ایران طی ۱۱ سال اخیر را که ناشی از فرهنگ و مصرف روزانه دو و نیم ساعت اینترنت توسط هر کاربر است، نتیجهٔ همین تسلط فرهنگی دانست و تأکید کرد که ایده «علوم انسانی و اسلامی دیجیتال» تنها یک ایده مؤسسهای یا نمایشگاهی نیست، بلکه ایدهای است که «با آن زندگی میشود کرد و مسیر درست زندگی را پیدا کرد».
..............................
پایان پیام/
نظر شما