خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)_ابنا: سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا (س)، الگویی جامع و سرشار از حکمت برای تمامی ابعاد حیات انسانی، از جمله تربیت و پاسخگویی به نیازهای فرزندان است. در این سبک زندگی، توجه به رشد جسمی، روحی، فکری و عاطفی فرزندان در کانون توجه قرار دارد. پاسخ به این نیازها صرفاً محدود به تأمین خوراک و پوشاک نیست، بلکه شامل ایجاد فضایی از محبت، احترام، آموزش و تربیت صحیح میشود که فرزندان را برای ایفای نقش مؤثر در جامعه آماده سازد.
ابعاد پرورش فرزندان در سبک زندگی فاطمی
رحمت و مهربانی: حضرت زهرا (س) در تعامل با فرزندان خود، سرشار از رحمت و مهربانی بودند. ایشان با کودکان خود بازی میکردند، به حرفهایشان گوش میدادند، و با عطوفت و محبت، نیازهای عاطفی آنها را برطرف میساختند. این رفتار، تجلی "جناح الذّلّ من الرّحمة" است که در آیه برای والدین به کار رفته و نشان میدهد که پایههای تربیت بر محبت و احترام گذاشته میشود.حضرت زهرا(س) فرزندانش رو «قرّة عینی» نور چشمم و «ثمرة فؤادی»میوه دلم صدا میکرد و به سفارش پیامبر(ص) بچهها را دسته گل میدانست.(1)
"وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما کَما رَبَّیانی صَغیراً"(2)
"و بالهای تواضع و مهربانی را از روی رحمت برای آنان (پدر و مادر) فرود آور و بگو: پروردگارا! همان گونه که مرا در کوچکی تربیت کردند، تو نیز بر آنان رحمت آور."
اگرچه این آیه مستقیماً درباره وظیفه فرزندان نسبت به والدین است، اما میتوان از روح و محتوای آن، یعنی "رحمت، تربیت و توجه در کودکی"، به عنوان یک اصل کلی در تربیت فرزندان و پاسخ به نیازهای آنان استفاده کرد. این آیه به ما میآموزد که والدین، خود در کودکی از رحمت و تربیت برخوردار بودهاند و اکنون نیز باید همین روحیه رحمت و تربیت را در قبال فرزندان خود داشته باشند.
تربیت صحیح و جامع: کلمه "ربّیانی صغیراً" در آیه، به معنای تربیت جامع و رشد و بالندگی است. سبک زندگی فاطمی، بر تربیت دینی، اخلاقی، علمی و اجتماعی فرزندان تأکید داشت. ایشان فرزندان خود را به کسب علم، تلاوت قرآن، انجام عبادات و رعایت اخلاق حسنه تشویق میکردند. این تربیت، تنها به معنای آموزش خشک و خالی نبود، بلکه با الگوپذیری عملی و ایجاد محیطی صالح برای رشد همراه بود.حضرت زهرا(س) به ارتباط عبادی فرزندان اهمیت ویژهای میداد. مثلاً در شب قدر،نمیگذاشت فرزندانش بخوابند و سفارش میکرد در طول روز بخوابند تا شب بتوانند بیدار باشند.به آنها شامِ کمتری میداد تا بتوانند عبادت کنند. (3)
حضرت زهرا(س) از کودکی فرزندانش، به آنها علم آموخت و آنان را برای فراگیری معارف و علم تشویق و آماده میکرد. به عنوان مثال، به فرزندش امام حسن(ع) که هفتساله بود میفرمود: «به مسجد برو و آنچه را از پیامبر شنیدی فراگیر و برای من بازگو کن.» (4)
حضرت زهرا (س)پرورشدهنده روحیه انفاق و نوعدوستی در کودکانش بود.آنها شاهد کمک مادر به مردم بودند که به قیمت گرسنگی خود،دیگران را سیر میکرد.(5)
توجه به نیازهای جسمی و روحی: حضرت فاطمه (س) علاوه بر تامین نیازهای مادی فرزندانشان، به نیازهای روحی و روانی آنها نیز توجه ویژهای داشتند. بازی با کودکان، شعر خواندن برای آنها، و اهمیت دادن به احساساتشان، همه نشانههایی از این توجه عمیق است. این توجه، فرزندان را از نظر عاطفی سیراب کرده و به آنها امنیت و اعتماد به نفس میبخشید.
اولویتبندی نیازهای فرزندان: در سبک زندگی فاطمی، نیازهای فرزندان از اولویت بالایی برخوردار بود. با وجود مشکلات و سختیهای زندگی، ایشان همواره تلاش میکردند تا بهترینها را برای فرزندان خود فراهم کنند و آنان را در مسیر رشد و تعالی قرار دهند.
سبک زندگی فاطمی، الگویی بیبدیل در پاسخ به نیازهای فرزندان ارائه میدهد که ریشه در آموزههای قرآنی دارد. با الهام از آیه 24 سوره اسراء میتوان دریافت که تربیت و رشد کودکان در فضایی از رحمت، مهربانی، تواضع، و آموزش جامع، اساسیترین وظیفه والدین است. حضرت فاطمه (س) با سیره عملی خود، نشان دادند که چگونه میتوان با عشق، توجه و تربیت صحیح، فرزندانی صالح، شجاع و متعهد به جامعه تحویل داد که خود نیز در آینده، همین مسیر را در قبال والدین و فرزندان خود طی کنند.
پی نوشت:
1.بحارالانوار، ج۴۳،ص۲۸۱
2.سوره اسراء/آیه24
3.بحارالانوار،ج۹۷،ص۱۰
4.سفینةالبحار، ج۱،ص۲۴۵
5.بحارالانوار، ج۴۱،ص۳۴)
بانو ف. دلداری(پژوهشگر، مشاور خانواده، فعال رسانه و فضای مجازی)
نظر شما