به گزارش خبرگزاری اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ خِفتگیری به معنای گرفتن چیزی به طور غیرقانونی یا بدون حق از کسی است. واژه «خِفت» به معنای کمابهتکردن یا بیاعتبار کردن است. خفتگیری از مردم به معنای دزدی اموال، ملک، یا اشیاء با ارزش آنان تعبیر میشود.
وقتی شخصی به طور ناخوانده یا بدون رضایت صاحب، موبایل، ماشین، پول، یا دیگر اموال با ارزش را از دست دیگران بگیرد، این عمل به عنوان «خِفتگیری» شناخته میشود.
اصطلاحاً، خِفتگیری از مردم شامل هرگونه استفاده غیرقانونی از اموال، زحمات، یا حقوق دیگران است. این رفتار میتواند به صورتهای مختلف ظاهر شود، از جمله:
سرقت اموال: گرفتن چیزی که به دیگران تعلق دارد، بدون رضایت آنها.
دزدی زحمات: استفاده از ایدهها، کوششها، یا خدمات دیگران بدون اعطای اعتبار یا پاداش.
استقلال اجتماعی: بهرهبرداری و سوء استفاغده از وضعیت ضعف یا بیاطلاعی دیگران برای سرقت یا کسب منافع شخصی.
ارزش درآمد حلال
در اسلام درآمد حلال جایگاه ارزشمندی دارد و در مقابل، درآمد و لقمه حرام امری بسیار نکوهیده است که عواقب سوء دنیوی و اخروی دارد. خِفتگیری از مردم به معنای سرقت اموال و حقوق دیگران است که بهشدت محکوم شده و به عنوان یکی از گناهان بزرگ معرفی شده و از درآمدهای حرام است. قرآن کریم در بسیاری از آیات به اهمیت احترام به مال و حقوق دیگران تأکید کرده است. خداوند در آیه ۱۸۸ سوره بقره میفرماید: وَلَا تَأْکُلُوا أَمْوَالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْبَاطِلِ؛ اموال یکدیگر را به ناحق نخورید.
آیه فوق به اهمیت احترام به مال دیگران اشاره کرده و از افراد میخواهد که از گرفتن چیزی که به حق به دیگران تعلق دارد، خودداری کنند. مالکیّت باید از راه حلال بدست آید. مانند: تجارت، زراعت، صنعت، ارث، هدیه. خداوند صراحتا میفرماید تصرف اموال از طریق باطل، مالکیّت ایجاد نمیکند. جامعه در حکم یک پیکر واحد است و همه باید در آن احساس امنیت کنند.
به فرمایش امام صادق علیهالسلام هر کس که بدون رضایت، مال دیگری را بگیرد، دزد است. این دزدی هیچ توجیهی ندارد و هیچ کس حق ندارد بگوید بخاطر فقر به اموال دیگری دستدرازی نموده و مستقل از وضعیت اقتصادی شخص محکوم است.
آثار خِفتگیری و دزدی از مردم
خفتگیری در جامعه شرایطی نابهنجار بوجود میآورد که باعث بیاعتمادی و تنش بین مردم میشود. برخی از آنها عبارتند از:
ایجاد تنشهای اجتماعی: خِفتگیری از مردم باعث ایجاد نفرت و اختلافات میشود. امیرالمومنین علیهالسلام در این باره میفرماید: کسی که خِفتگیری میکند، بین مردم ایجاد نفرت میکند، و خداوند نیز او را در دنیا و آخرت نفرتآمیز میکند.
کاهش اعتماد مردم: خِفتگیری از مردم منجر به کاهش اعتماد آنها به یکدیگر میشود و روابط اجتماعی را ضعیف میکند. و باعث میشود مردم با ترس و لرز به اجتماع وارد شوند.
ضرر روحی: این رفتار باعث ایجاد استرس و افسردگی در وجود فرد میشود. قرآن میفرماید: وَلَا تَسْتَکْبِرْ عَلَی النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا یُحِبُّ الْفَخِرِینَ(لقمان، ۱۸) این آیه نشان میدهد که خداوند از افرادی که به طرز غرورآمیز با مردم رفتار میکنند، نفرت دارد.
امام رضا علیهالسلام میفرماید: خداوند دزدی را حرام فرمود؛ چون موجب تباهی اموال و آدمکشی میشود. همچنین موجب ترک تجارت و پیشهوری، و کسب اموال و ثروتهای به ناحق و ناروا میگردد. (نورالثقلین، ج ۱، ص ۶۲۷)
فقر، جواز دزدی!
یکی از عللی که گاهی برای افزایش خفتگیری (سرقت و دزدی) در جامعه ذکر میشود، وجود فقر و عدم تعادل اقتصادی است. برخی افراد بر این باورند که فقر و شرایط اقتصادی سخت میتواند مجوزی برای خفتگیری از مردم باشد. اما از دیدگاه اسلام این نظر کاملاً غلط و محکوم میباشد و فقر هیچگونه جوازی برای دزدی و خفتگیری از مردم ایجاد نمیکند. قرآن کریم به صراحت میفرماید که دزدی و خفتگیری از مردم، مستقل از وضعیت اقتصادی شخص، محکوم است.
تحلیل دیدگاه اجتماعی
در جامعهای که فقر و بیعدالتی وجود دارد، بعضی افراد به اشتباه فکر میکنند که فقر آنها را حق دزدی اموال دیگران میدهد. اما اسلام به طور قاطع اعلام میکند که فقر هیچگاه عذر برای دزدی نیست. بلکه، اسلام راهحلهایی مثل زکات، صدقات و وقف را برای کمک به فقرا ارائه میدهد تا این افراد نیاز به دزدی نداشته باشند.
تعهد الهی به کمک فقیران: خداوند میفرماید: برای فقیران راههایی مانند زکات و صدقه فراهم کرده است: وَفِی أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ(الذاریات، ۱۹) بنابراین، فقیران باید به راهحلهای اسلامی مراجعه کنند و نه به دزدی.
آثار دزدی از مردم
فقر، هیچگاه جواز دزدی و خفتگیری از مردم نمیشود. اسلام به احترام به حقوق دیگران تأکید دارد و از افراد میخواهد که حتی در شرایط سخت، به راهحلهای اسلامی مراجعه کنند. دزدی اموال مردم، علاوه بر آثار منفی در دنیا، در آخرت نیز باعث میشود که فرد از رحمت الهی محروم شده و در مقام عذاب قرار گیرد که عبارتند از:
محرومیت از پاداش الهی: دزدی از مردم باعث میشود که فرد از پاداشهای الهی محروم شود. استفاده غیرقانونی از مال دیگران، باعث میشود که فرد از راه رشد و کمال دور شود. (تغابن،۱۶)
از بین رفتن برکت: دزدی از مردم، برکت از زندگی فرد را حذف میکند.
عاقبت شر در آخرت: دزدی از مردم یکی از گناهان بزرگ است که در آخرت باعث ورود فرد به دوزخ میشود. (بقره،۱۸۸)
روشهای پیشگیری از خِفتگیری در جامعه
برای رفع دزدی و خفتگیری در جامعه راهکارهایی وجود دارد که عبارتند از:
احترام به حقوق دیگران: امرالمومنین علیهالسلام میفرماید: هر کس حق دیگری احترام نگذارد، دیگران نیز به حق او احترام نخواهند گذاشت. بنابراین احترام به حقوق دیگران، پیشنیاز احترام به خود ما است.
تقویت تقوا: تقوا، نوری است که در قلب استقرار مییابد و انسان را به درک حقوق دیگران کمک میکند.
تشویق به رحمت و عطف: آیه ۱۸ سوره لقمان به اهمیت رحمت و عطف نسبت به مردم اشاره میکند و از افراد میخواهد که از غرور و خِفتگیری از دیگران خودداری کنند و نسبت همدیگر مهربانی و رحمت داشته باشیم.
استفاده از اموال مالی اسلام: دین به جای دزدی، راهکارهایی مانند زکات، صدقه، و وقف را پیشنهاد میکند. این راهحلها به فقیران کمک میکنند تا بدون نیاز به خفتگیری از مردم، زندگی کنند.
تربیت اخلاقی: تربیت فرزندان و جوانان به نحوی که از اهمیت احترام به دیگران آگاه شوند، کلیدی است. امیرالمومنین علیهالسلاممیفرماید: بزرگانی که مردم را به خوبی تربیت میکنند، خود را از خِفتگیری و دزدی نجات میدهند.
تشویق به اندیشه مثبت: اندیشه مثبت و صحیح، انسان را از دزدی از دیگران باز میدارد. زیرا اندیشه و عمل خوب، با بد متفاوت است و باید به سوی خوبی حرکت کنیم. (فصلت،۳۴)
تشویق به عدل و انصاف: عدل و انصاف در روابط اجتماعی، راهحلی برای پیشگیری از خِفتگیری و دزدی از مردم است. قرآن میفرماید: «وَأَقِیمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَلَا تُخْسِرُوا الْمِیزَانَ (شعراء،۱۸۲) این آیه به اهمیت انصاف و عدل در روابط اجتماعی اشاره میکند.
بنابراین فقر هیچ دلیل منطقی و قابل قبولی برای ترساندن و خفتگیری مردم در جامعه نیست و قطعا چنین افرادی توسط حاکم اسلامی مجازات میشوند.
پینوشت:
(بحارالأنوار، ج۷۰، ص۳۶۴)
(من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۵۲۰)
(کافی، ج ۵، ص۳۲۹)
(نهجالبلاغه، نامه ۴۵)
(نهجالبلاغه، حکمت ۱۲۳)
(نهجالبلاغه، نامه ۵۳)
نظر شما