خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- سقط جنین از آسیب ها و معضلات اجتماعی در عصر حاضر به شمار می رود که دامن گیر اقشاری از زنان در جوامع مختلف بوده است.
طبق آمار رسمی وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۶ ش، روزانه هزار جنین در ایران توسط والدین سقط می شود و سالانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار سقط جنین غیر قانونی در کشور رخ می دهد.
از نظر کارشناسان، عواملی مانند افزایش تعداد اولاد، جنسیت، اختلافات خانوادگی، مشکلات اقتصادی و معیشتی، حاملگی ناخواسته، ارتباط های جنسی نامشروع و عدم آگاهی دقیق از روش های کنترل بارداری، مهم ترین عوامل گرایش به سقط جنین (غیر درمانی) در والدین به شمار می روند.
از نظر فقهای شیعه، سقط جنین از روی عمد، حرام است. در این حکم، اختلافی میان فقها نیست. در حرام بودن سقط جنین، بین این که جنین از راه مشروع و یا از راه زنا ایجاد شده باشد، فرقی نیست.
همچنین بنا به اجماع فقها در حرمت سقط جنین، فرقی میان مراحل مختلف جنین نیست. بنابراین، پس از انعقاد نطفه و استقرار آن در دیواره رحم که مبدأ رشد جنین است، سقط آن حرام است.
سقط جنین، خواه قبل از دمیدن روح در جنین باشد یا بعد از آن و خواه با رضایت والدین باشد یا بدون رضایت آنها، در همه این حالات حرام است.
البته برخی فقیهان همچون آیت الله خامنه ای و منتظری معتقدند، در صورتی که ادامه بارداری برای حیات مادر خطرناک باشد، سقط جنین قبل از دمیدن روح اشکال ندارد، ولی بعد از آن جایز نیست.
عمومات حرمت قتل مانند آیه ۱۵۱ سوره انعام «وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ؛ و انسانی را که خدا محترم شمرده جز به حق، نکشید.» به نظر آیت الله مکارم شیرازی در صورتی می توان از این آیه برای حرمت سقط جنین استفاده کرد.
روایات امامان معصوم (ع) مانند موثقه اسحاق بن عمار از امام کاظم (ع) که شیخ صدوق در کتاب من لا یحضره الفقیه نقل کرده است، «درباره زنی که خوف باردار شدن دارد آیا می تواند نطفه ای را که در رحم خود دارد با خوردن دارو از بین ببرد؟ امام (ع) این عمل را تجویز نکرده و می گوید: اولین چیزی که خلق می شود، نطفه است.»
اگر جنین، ناقص الخلقه و یا معلول باشد، بنا به نظر امام خمینی، آیت الله خویی و آیت الله سیستانی، سقط آن حتی قبل از دمیدن روح جایز نیست.
اگر جنین ناقص یا معلول، پس از تولد به طور یقین موجب عسر و حرج پدر و مادر گردد، فقهایی مانند آیت الله تبریزی و آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله فیاض و آیت الله خامنه ای فقط قبل از دمیده شدن روح و قبل از آن که جنین به صورت انسان کامل در بیاید، سقط آن را جایز دانسته اند.
اما پس از دمیده شدن روح، سقط آن را جایز نمی دانند؛ زیرا جنین ناقصی که روح در آن دمیده شده است مانند انسان کامل است و ادله حرمت قتل نفس، سقطِ جنینِ ناقص را هم شامل می شود.
آیت الله مکارم شیرازی در جواب این استفتاء «دختری از زنا حامله شده است در صورت پی بردن خانواده، احتمال کشتن وی وجود دارد، آیا می تواند سقط جنین کند؟» گفته است: در صورتی که واقعاً جان او در خطر باشد و جنین به چهار ماهگی نرسیده باشد، مجاز است سقط جنین کند.
پی نوشت ها و منابع:
1- مؤسسه دایرة المعارف الفقه الاسلامی، الموسوعه الفقهیه
2- مکارم شیرازی، بحوث فقهیة هامة
3- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه
4- سبزواری، مهذب الاحکام
5- سلار، المراسم فی فقه الامامیه
6- محقق حلی، شرایع الاسلام
7- خمینی، تحریر الوسیله
8- خامنه ای، اجوبة الاستفتائات
9- اسلامی، «رهیافت های اخلاقی به سقط جنین؛ یک بررسی موردی»
نظر شما