خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- به گفته مفسران، طبق قرآن دو گونه سِحر وجود دارد: برخی از سحرها تخیلی هستند و واقعیتی ندارند؛ امّا سحرهایی هم وجود دارند که آثار واقعی مثل ایجاد جدایی بین زن و مرد به جا می گذارند.
کلینی حدیثی از امام صادق (ع) نقل کرده است که در آن به کسی که عمرش را در راه سحر سپری کرده و سپس پشیمان شده بود و تقاضای راهکاری برای جبران داشت، سفارش می کند از این علم، برای دفع سحر استفاده کند.
علامه مجلسی از این روایت برداشت کرده یادگیری سحر برای دفع آن جایز است.
حدیث دیگری از امام علی (ع) روایت شده که در آن، یادگیری سحر را کفر معرفی می کند و می گوید اگر کسی که دست به سحر می زند توبه نکند، حدّ آن کشته شدن است.
ابن ادریس حلّی هم روایتی از امام صادق (ع) نقل می کند که طبق آن، فردی نزد ایشان می رود و حکم مراجعه به فردی که از مکان اشیای به سرقت رفته خبر می دهد را می پرسد. امام صادق، در پاسخ او، روایتی از رسول خدا ( ص) بیان می کند که هر کس نزد کاهن یا ساحری برود و سخن او را تصدیق کند، به آنچه از جانب خداوند نازل شده کافر است.
حرمت سحر کردن دیگران، یاد گرفتن و یاد دادن سحر، و اجرت گرفتن بابت آن در میان فقهای شیعه امری اجماعی دانسته شده است.
در کتاب های اخلاقی نیز سحر را از جمله گناهان کبیره محسوب کرده اند. به عقیده عبدالحسین دستغیب، دلیل کبیره بودن این گناه تصریح روایات است. وی در این رابطه به روایتی از امام صادق (ع) استناد می کند که سحر را در زمره گناهان کبیره شمرده است.
با این حال، در شرایطی به نظر برخی فقها حکم مسئله متفاوت است. مثلاً گروهی از فقیهان استفاده از سحر را برای محافظت از خود در برابر سحر دیگران جایز دانسته اند.
صاحبْ‌جواهر گفته، یادگیری سحر به جهت این که ممکن است در موارد اضطراری لازم باشد به خودی خود مشکلی ندارد. شهید اول و شهید ثانی هم گفته اند یاد گرفتن سحر اگر برای رسوا کردن فرد دروغ گو یا مدّعی دروغین نبوت باشد واجب کفایی است.
البته صاحبْ‌جواهر گفته می توان با قرآن و دعا و ذکر سحر را باطل کرد.
علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار روایاتی را ذیل عنوان «دعا برای دفع سحر و چشم زخم» جمع آوری کرده است.
در کتاب طب الائمه نیز روایاتی تحت عنوان «تعویذهایی برای باطل کردن سحر» گردآوری شده است.
برای نمونه، امام علی (ع)، در پاسخ به درخواست بعضی از اصحاب، دعایی را به آنان آموزش می دهد و سفارش می کند آن را در پوست آهو بنویسند و همراه خود نگه دارند.
همچنین در روایتی از پیامبر (ص) نقل شده که طبق آن، هر کس از سحر یا شیطان ترس دارد، آیه ۵۴ سوره اعراف را بخواند.
نویسندگان تفسیر نمونه، با بررسی حدود ۵۱ مورد از استعمالات کلمه «سحر» در قرآن آن را از منظر قرآن، به دو بخش کلی تقسیم کرده اند:
سِحری که فریفتن و تردستی و چشم بندی است و حقیقتی ندارد؛ مانند آیه ۶۶ سوره طه و آیه ۱۱۶ سوره اعراف
سحری که دارای حقیقت است و به راستی اثر می گذارد؛ مانند آیه ۱۰۲ سوره بقره که به تأثیر سحر در جداییِ زن و مرد از هم اشاره دارد.
مفسران همچنین در تفسیر آیه ۱۰۲ سوره بقره، داستان دو فرشته به نام هاروت و ماروت را نقل می کنند که در زمان حضرت سلیمان (ع) به شکل دو انسان میان قوم بنی اسرائیل آمدند و به دلیل رواج سحر در میان آن ها و ایجاد فتنه های مختلف، راه های دفع سحر را به مردم آموختند.
بر اساس این آیه، آن ها به مردم گفتند که از این روش ها تنها در راه درست و بطلان سحر استفاده کنند و این آزمایشی برای آن ها است؛ ولی آن ها با استفاه از سحر دست به برخی کارهای نادرست زدند.
پی نوشت ها و منابع:
1- قرآن کریم
2- مکارم شیرازی، تفسیر نمونه
3- طبرسی، مجمع البیان
4- کلینی، الکافی
5- علامه مجلسی، مرآة العقول
6- امام خمینی، تحریر الوسیلة
7- شهید اول، الدروس، موسسة النشر الاسلامی
8- دستغیب، گناهان کبیره
9- علامه حلّی، تحریر الاحکام
نظر شما