به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا – تاریخ تاسیس منطقه‌ای به نام کشور لبنان، از سال ۱۹۲۰ شروع شده، ولی استقلال این کشور، همزمان با اشغال فرانسه توسط دولت آلمان، در سال ۱۹۴۳ رسمیت یافت و «کشور لبنان»، با خارج شدن از قیومیت فرانسه، هویتی مستقل یافت. به این ترتیب تاریخ این کشور، قدمتی حدود یکصد ساله دارد. اما تاریخ ارتباطات ایرانیان با مردم ساکن در منطقه‌ای که بعدها «کشور لبنان» نامیده شد، بسیار فراتر از پنج هزار قرن است. موضوعی که کمتر به آن پرداخته شده و تلاش می‌شود تا تاریخ ارتباط میان مردمان این دو سرزمین، محدود به یکصد سال گذشته معرفی شود که اهداف سیاسی این موضوع روشن است.
ایرانیان و فنیقیان؛ آغازگران نگارش در جهان
اگر چه تاریخی دقیقی از آغاز ارتباط میان ایرانیان و اهالی لبنان وجود ندارد، اما برخی از مورخان مشهور سوری، مانند «فراس السواح»، باستان شناس معروف سوریه و استاد فعلی دانشگاه پکن، در کتاب خود با عنوان «الرحمن و الشیطان»، معتقد است که «سومریان در ایران» بنیانگذار تمدن بشری و پایه گذار الفبا و نگارش هستند که این الفبا از طریق دست فُینیقیان به یونان منتقل شد. انتقال الفبا به یونان از این منطقه در تاریخ «هردوت» نیز گزارش شده است.
دولت- شهرهای فُنیقی حدود ۳۲۰۰ پیش از میلاد مقدمات تاسیس خود را آغاز کرد و در نهایت در ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد، به صورت مجموعه ای شهری خود را تثبیت کرد. این منطقه در حدود ۱۵۰۰ تا ۳۳۲ پیش از میلاد، تجارت دریایی پررونق را در این منطقه ایجاد کردند.
تمدن «فُنقیه» از تمدن های معروف در منطقه شامات است، این تمدن در سراسر ساحل شرقی دریای مدیترانه حضور داشت و حکومت این تمدن، تقریبا همه سرزمین های فلسطین امروزی، غرب اردن، جنوب لبنان و غرب سوریه را شامل می شد.
به عنوان یک واقعیت تاریخی می توان گفت که ساکنان این منطقه تمدنی، اجداد بسیاری از اهالی لبنان امروز هستند. انتقال الفبا از یونان به اروپا نیز مورد تایید بسیاری از پژوهشگران تاریخ است و بر این اساس باید گفت که فرهنگ و تمدن، در تمامی دوران خود و در هر نقطه ای از جهان، مدیون «سومریان ایران» و «فُنیقیه های لبنان» است.
اولین حضور ایرانیان در لبنان
اولین حضور ایرانیان در منطقه شامات و محدوده لبنان امروزی را باید در سالهای ۵۳۸ پیش از میلاد، همزمان با حکومت داریوش، در فتح بابل، شام و لبنان توسط هخامنشیان یافت. گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی حکومت هخامنشی در مناطق تاریخی بعلبک، بیروت، طرابلس، صور، صیدا، و دیگر مناطق ساحلی، این منطقه را تبدیل به بزرگترین بندر ساخت کشتی های جنگی تبدیل کرد و مسیر حرکت دریایی به اسکندریه، یونان و مصر را هموار کرد.
در همین دوران برای نخستین بار در جهان، توسط ایرانیان، برای هر محدوده حکومتی، حاکمانی وابسته به حکومت مرکزی تعیین شدند، به این مناطق ساتراپی گفته می شد. در این تقسیم بندی که ساختاری مشابه فرمانداری امروزی داشت، شهر صور لبنان و شهرهای فینیقی جزو ناحیه پنجم محسوب می شد. حاکمان این مناطق نیز «فرماندار» یا «ساتراپ» نامیده می شدند.
در زمان هخامنشیان هیچ‌یک از ساتراپ‌ها و فرمانداران محلی حق نداشتند بدون مجوز اقدام به انتشار سکه کنند. این اجازه نیز تنها برای برای ضرب سکه های نقره صادر می شد و ضرب سکه های طلا تنها در اختیار حکومت مرکزی بود. در این دوران سکه های طلا «دریک» شناخته می شود و قوم مشهور«دریکوند»، از خزانه داران هخامنشی بودند.
فنیقیان در همین دوران با مجوز حکومت مرکزی سکه ای ضرب کردند که هم اکنون برخی از این سکه ها در موزه های مختلف جهان نگهداری می شود. این سکه ها با نام «دراخما» شناخته شده و تاکنون ۴۴ مدل از آن، در اوزان و ارزش های متعدد، شناسایی شده اند.
نکته جالب این است که در ساختار مالی هخامنشیان، سکه های نقره با عنوان «شکل» یا به زبان عربی «شیقل» نامیده می شود که هم اکنون و با گذشت چندین هزار سال، این واژه توسط عربها و غاصبان صهیونیست استفاده می شود.
«مردائیان»، ایرانیان مهاجر به لبنان
بسیاری از مورخان، بسیاری از ساکنان امروز لبنان، از جمله مارونی ها را از نسل «مردائیان» می دانند. «عادل اسماعیل» در کتاب «المردائیون»، «انکتیل دیپرون» مورخ فرانسوی، «استیفان دویهی»، مورخ مسیحی و پنجاه و هفتمین اسقف اعظم در کلیسای مارونی در قرن ۱۶ میلادی، «یوسف الدبس» مورخ لبنانی اسقف اعظم مارونی از کسانی هستند که این نظریه را پذیرفته اند.
مردائیان، ایرانیان ساکن اطراف دریای خزر، مازندران امروزی بودند که نام آنها برگرفته از «مرد» به معنای قهرمان و شجاع است. مهاجرت این گروه به لبنان، پس از جنگ های روم و ایران بوده و یک قرن پیش از میلاد مسیح (ع) آغاز شده و تا قرن چهارم میلادی ادامه داشته است.
دلیل این مهاجرت، به نوشته مورخان، شکست «جویانوس» قیصر روم از حکومت ساسانیان و واگذاری شرق آناتولی به ایران در قرارداد صلح میان ایران و روم بود. مردائیان مهاجر که ابتدا در شهر «مارد»، بخشی از آناتولی ترکیه، ساکن بودند، پس از این قرارداد صلح، به مناطق مختلف مانند بیزانس، شام و لبنان مهاجرت کردند و در مناطق مختلف از جمله جبل عامل مستقر شدند.
در بخش های آینده این نوشتار، به تاریخ حضور مسلمانان ایرانی در سرزمین کنونی لبنان و معرفی برخی از خاندان های ایرانی در این سرزمین پرداخته می شود.
سید علی اصغر حسینی/ اینا
....................
پایان پیام
نظر شما