به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ تاریخ روابط رسمی میان لبنان و ایران از حدود یکصد سال پیش آغاز شده است. اولین کنسولگری ایران در این سرزمین در سال ۱۲۹۱ شمسی افتتاح شد که پس از مدتی به سرکنسولگری کل ایران در سوریه، لبنان و فلسطین به مرکزیت بیروت ارتقاء یافت. ایران در سال ۱۳۲۳ کشورهای لبنان و سوریه را به رسمیت شناخت و نمایندگی سیاسی در آنها تأسیس نمود و ده سال بعد نیز سطح مراودات سیاسی و رسمی دو کشور به درجه سفارت ارتقاء یافت.
در طول این یک قرن، مناسبات سیاسی میان ایران و لبنان به دلایلی متعدد دچار نوساناتی شد و به تناسب سیاست های و منافع دو کشور، گاه در سطحی مطلوب بوده و زمانی نیز در وضعیت نامطلوب قرار گرفته بود. حکومت پهلوی تمایل زیادی به ارتباط با کشور لبنان نداشت و به دلایل مختلف تلاش می شد که روابط میان این دو کشور به سطح مطلوبی نرسد.
اما ارتباط میان مردمان ایران و لبنان، وابستگی زیادی به روابط سیاسی میان دو کشور نداشت و در سالهای حکومت پهلوی، شخصیت های زیادی از ایرانی ها در این سرزمین حضور داشتند که بسیاری از آنان از افراد موثر در این کشور شدند.
اگر چه ارتباط ایرانیان با سرزمینی که امروز به عنوان «کشور لبنان» شناخته می شود، قدمتی بیش از دو هزار ساله دارد اما در طول ۲۰۰ سال گذشته، قبل و بعد استقلال لبنان، حضور خاندان های مختلف ایرانی در این سرزمین تاثیرات فراوانی داشته است. این تاثیر به گونه ای است که هیچ گاه نمی توان از فرهنگ و اقتصاد و سیاست در لبنان سخن گفت اما نامی از خاندان های ایرانی نگفت.
خاندان های پزشکی
«بهجت میرزا» از نخستین پزشکان شیعه در لبنان بود. پدر او «میرزا ابراهیم» در پایان قرن ۱۹ میلادی به لبنان مهاجرت کرد و آیین شبیه خوانی و تعزیه را به این کشور منتقل نمود و هم اکنون این آیین به عنوان جزئی از عزادارای ایام محرم شیعیان لبنان به ویژه اهالی نبطیه تبدیل شده است.
همچنین یکی از شخصیت های ایرانی که از استان فارس به لبنان مهاجرت کرد «سید حسین اخوی برقعی» بود که با فرزندش «سید نورالدین اخوی» به لبنان رفت، او علاوه بر فعالیت های مختلف فرهنگی و مطبوعاتی، مهم ترین مدرسه ی آموزش طب سنتی را در این کشور ایجاد کرد.
خاندان های اقتصادی
خاندان های ایرانی در موضوعات تجاری و اقتصادی در لبنان نیز حضور چشمگیر دارند، حسن، زین العابدین و باقر مکتبی در آغاز قرن بیستم میلادی برای تجارت فرش از اصفهان به بیروت آمدند و اکنون فرزندان آنها از بزرگترین تاجران فرش لبنان محسوب می شوند.این خانواده یکی از متمول ترین افراد در کشور لبنان هستند به نحوی که شایع شده خیلی از نهادهای لبنانی در وضعیت کسری بودجه از این خاندان پول قرض می کنند.
همچنین خاندان «سمسار زاده» از بیش از ۴۰ سال در لبنان به سر می برند و به تجارت فرش مشغول هستند. از شخصیت های ایرانی اقتصادی دیگر در لبنان باید از «عبدالرئوف سبهانی» بازرگان ایرانی مقیم بیروت نام برد که از بیش از ۲۰ سال پیش در این شهر به کار تجارت میان ایران و لبنان و کشورهای آفریقایی و اروپایی مشغول است. خانواده های «چاوشی» و «جعفریان» نیز از دیگر خانواده های معروف اقتصادی در کشور لبنان هستند که اصالت ایرانی دارند.
«نقشینه» یکی از تجار شناخته شده ایرانی است که از سالیان پیش با سکونت در منطقه حمرا واقع در بیروت به کسب وکار در این زمینه مشغول شده است. «صالح عطیه» هم از ایرانیان یزدی مقیم لبنان است که سال ها است در بیروت به حرفه طلاسازی و فروش آن اشتغال دارد.
خاندان های فرهنگی و انتشاراتی
در میان خاندان های ایرانی مقیم در لبنان، خاندان های مختلف فرهنگی و تبلیغی به وجود آمده اند که برخی از آنان از عناصر شناخته شده فرهنگی در سطح منطقه، شناخته می شوند. چاپ و نشر، تبلیغ دین و استادی دانشگاه و مراکز آموزش عالی از شاخص ترین فعالیت های خانواده های فرهنگی ایرانی در لبنان است.
در میان اساتید شاخص دانشگاه که اصالت ایرانی دارند می توان از برخی از اعضای خانواده عجمی نام برد که در قرن نوزدهم از شیراز به شهرک عباسیه در در شمال شهر صور آمدند. همچنین «دکتر احمد لواسانی» از جمله ایرانی هایی است که اصالت تهرانی دارد و سال ها است که با اخذ مدرک دکتری در رشته زبان و ادبیات عرب از دانشگاه لبنان، عمر خود را صرف توسعه زبان و ادبیات فارسی در لبنان کرده است.
خانواده «بهمردی» نیز در اوایل قرن گذشته از ایران هجرت کردند، اجداد این خانواده ابتدا به اردن و سپس به لبنان آمدند. از افراد این خانواده باید از «وحید بهمردی» نام برد که اکنون کرسی استادی زبان فارسی و ادبیات عرب یکی از مشهورترین دانشگاه های بیروت را بر عهده دارد.
«جانی ماناسیان» استاد ایرانی دانشگاه "الشرق الاوسط" لبنان هم از هموطنان ارمنی و جزو خانواده های ارمنی های ایران است که در دهه شصت میلادی به لبنان مهاجرت کردند.
صنعت چاپ و نشر لبنان نیز شاهد حضور افرادی با اصالت ایرانی است، «انتشارات اعلمی» از مشهورترین انتشارات ایرانیان مقیم لبنان است که صاحبان آن، اصالتی اصفهانی دارنند و یکی از موفق ترین انتشارات در منطقه شناخته می شود. خاندان غروی نیز اصالت مشهدی دارند و انتشارات «الارشاد» در لبنان را مدیریت می کنند. حامد عزیزی و مصطفی ایرانی از دیگر ایرانیان مقیم لبنان هستند که انتشارات «التعارف» را در بیروت تاسیس کردند. خانواده ی ایرانی «فولادکار» نیز در قرن بیستم میلادی به بیروت آمدند و اکنون یکی از پسران این خانواده، انتشارات پرآوازه «دار احیاء التراث العربی» را در این شهر مدیریت می کند.
نقش ده ها نفر از علمای شیعی با اصالت ایرانی که شاخص ترین آنان امام موسی صدر است، در تاریخ معاصر لبنان، بسیار پررنگ است و در بخش آخر این مجموعه به بررسی تاثیرات حضور این شخصیت های مذهبی خواهیم پرداخت.
سید علی اصغر حسینی/ ابنا
..............................
پایان پیام
نظر شما