خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- پرسش/شبهه: بر اساس روایات معصومان (ع)، عید نوروز مورد تایید اسلام است؟
پاسخ:
اسلام پس از گسترش در میان جوامع، نسبت به آداب و رسوم آن ها نیز نظراتی داشته است. به عنوان مثال اعمالی مانند شرک و بت پرستی از نظر اسلام مردود شمرده شده و غیر قابل قبول هستند.
در مقابل برخی آداب و رسوم نیز مورد تائید اسلام قرار گرفتند. نوروز ایامی است که در بین ایرانیان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این موضوع از مواردی است که اهل بیت (ع) در مورد آن نظر داده اند.
در ادامه روایاتی که در این موضوع بیان‌شده اند ارائه و بررسی می شوند:
تعبیر نوروز برای مناسب های اسلامی
در منابع اسلامی روایاتی در مورد نوروز وجود دارد. با بررسی های به عمل آمده مشخص می شود که این احادیث در تأیید فرهنگ نوروز نقل شده اند. در روایتی از امام صادق (ع) آمده است:
«همانا نوروز، همان روزی است که پیامبر (ص) برای علی (ع) در غدیر خم از مردم عهد گرفت پس مردم اقرار کردند به ولایت پس خوشا به حال کسی که به عهد خود ثابت قدم بماند و وای به حال کسی که آن را شکست؛ و آن همان روزی است که رسول خدا (ص) علی (ع) را به سوی وادی جن روانه کرد و از آن ها عهد و پیمان گرفت؛ و آن همان روزی است که علی (ع) در آن روز بر اهل نهروان غالب شد و ذوالثدیه را کشت؛ و آن همان روزی است که قائم ما اهل بیت و صاحب امر ظاهر خواهد شد و خداوند او را به دجال غلبه می دهد، پس آن حضرت دجال را بر کناسه کوفه به دار می کشد.
پس پیامبری از پیامبران بنی اسرائیل از خداوند خواست که زنده کند قومی را که از ترس مرگ از خانه هایشان بیرون رفتند و آن ها هزاران نفر بودند و خداوند همه آن ها را بمیراند. پس خداوند به آن پیامبر وحی کرد که در گورهای آن ها آب بریزید، پس ریختن آب به آن ها در همین روز بود پس زنده شدند و آن ها سی هزار نفر بودند.
پس آب ریختن در روز نوروز سنت قدیمی گردید، اما هیچ کس علت آن را نمی داند مگر راسخان در علم و آن اولین روز از سال ایرانیان است.»(1)
در حدیث دیگری آمده است:
«روایت شده از معلی که گفت: وارد شدم بر امام صادق (ع) در بامداد روز نوروز پس (حضرت) فرمودند: ای معلی آیا این روز را می شناسی؟ گفتم: نه. ولی روزی است که ایرانیان از آن تجلیل می کنند و در آن به همدیگر تبریک گفته و دعای خیر می کنند.
فرمود: این چنین نیست. قسم به خانه کهن (کعبه) که در دل (شهر) مکه است برای این روز یک امر قدیمی است که آن را برای تو تفسیر می کنم تا از آن مطلع شوی.
ای معلی روز نوروز همان روزی است که خداوند در آن از بندگانش عهد گرفت که او را عبادت کنند و هیچ چیزی را شریک او ندانند و این که به رسولان و انبیاء و اولیایش ایمان بیاورند و آن اولین روزی است که خورشید در آن طلوع کرده و بادهای باردار کننده در آن وزیده است و گل ها و شکوفه های زمین آفریده شده است.
و آن روزی است که کشتی نوح (ع) به کوه جودی قرار گرفته؛ و آن روزی است که در آن قومی که از ترس مرگ از خانه های خود خارج شدند و آن ها هزارها نفر بودند پس خداوند آن ها را میراند و سپس آن ها را در این روز زنده کرد.
و آن روزی است که جبرئیل بر پیامبر (ص) نازل گردید؛ و آن همان روزی است که ابراهیم (ع) بت های قوم خود را شکست؛ و آن همان روزی است که رسول خدا (ص) امیرالمؤمنین علی (ع) را بر دوش خود سوار کرد تا بت های قریش را از بالای خانه خدا به پائین انداخت و آن ها را خرد کرد.»(2)
با کنار هم گذاشتن این دو روایت مشخص می شود که اتفاقات نقل شده در این احادیث در دو تاریخ جداگانه قمری (رمضان و ذی حجه) و در غیر ماه فروردین به وقوع پیوسته اند.
بنابراین منظور از نوروز در روایات، مفهومی کلی غیر از عید نوروز ایرانی است که در ابتدای فروردین برگزار می شود.
تائید فرهنگ نوروز در روایات
در برخی احادیث آمده که اهل بیت (ع) سفارش می کردند که همه ایام سال مانند نوروز باشید:
به علی (ع) هدیه نوروزی عطا شد، فرمود: این (هدیه) چیست؟ گفتند: یا امیرالمؤمنین (هدیه) روز نوروز است؛ پس علی (ع) فرمود: «هر روز را برای ما نوروز بسازید».(3)
از امیرالمؤمنین (ع) روایت شده: هر روز ما نوروز است.(4)
در روایتی دیگر از پیامبر (ص) نقل شده است که به آن حضرت پالوده هدیه دادند، فرمود: به چه مناسبت است؟ گفتند: به مناسبت روز نوروز، فرمود: اگر قدر بدانید پس هر روزی نوروز است.(5)
این روایات به روشنی نشان می دهند که نوروز در نزد اهل بیت (ع) منحصر در روز خاصی نبوده و هر روز می تواند برای همگان مایه خوشحالی و شادی بوده و باعث انجام کارهای خیر و خوب شود.
نوروز در فرهنگ احادیث در واقع آداب و رسوم خوبی است که در بین مردم وجود داشته است. از این رسوم می توان به هدیه دادن و صله رحم نام برد؛ بنابراین با توجه به روایات، اهل‌بیت (ع) به دنبال تأیید کارهای شایسته ای بودند که مردم در ایام ابتدای سال خورشیدی انجام می دادند.
بر اساس احادیث معصومان (ع)، نوروز مرسوم در ایران به دلیل این که دارای آداب خاصی است که آن آداب مورد تأیید اسلام است، پس برگزاری آن هیچ اشکالی ندارد و می تواند مورد پذیرش اسلام باشد.
با بررسی روایات اهل بیت (ع) در موضوع نوروز، ایشان به صورت کامل به تائید نوروز نپرداخته اند، بلکه فرهنگ نوروزی که در بین ایرانیان رواج داشته را مورد تائید قرار داده اند. این فرهنگ شامل دید و بازدیدها، دادن هدیه و سایر اعمال خوبی است که مورد تائید دین اسلام است.
بنابراین مطابق روایات، خوب است که افراد نه فقط در ایام نوروز بلکه در سایر روزهای سال نیز شاد باشند و به صله‌رحم، کمک به یکدیگر و اطعام دیگران بپردازند.
پی نوشت ها و منابع:
1- ابن أبی جمهور، محمد بن زین‌الدین، عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه
2- همان، ج3، ص 42.
3- ابن‌بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه
4- همان.
5- ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعایم الإسلام
نظر شما