خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا: آیت‌الله جوادی آملی، از مراجع عظام تقلید و مفسّر قرآن کریم، در صفحه ۱۷۴ کتاب «روابط بین الملل در اسلام» آورده است: اهل بیت(ع) نه تنها از فدک استفاده نمی‌کردند و همه را در راه خدا صرف می‌کردند، بلکه از مختصات خود هم می‌گذشتند.
ایشان می‌نویسد:
«چیزی را که انسان خود به او حاجت دارد و مختص خود اوست خصاصه می‌نامند. فرهنگ حضرت زهرا(س) و سایر اهل‌بیت(ع) این است که همه چیزشان را حتی در نیازمندی به آن برای رضای خدا بذل می‌کرده‌اند، ولی به غلط رسم شده است، چراغی که برای خانه لازم است به مسجد نمی‌دهیم و این فرهنگ ماست. آری ضرب‌المثل هر ملتی بیانگر طرز تفکر آن ملت است و این سخن نادرست نه تنها درباره مسجد و حسینیه‌ها بلکه درباره همسایه‌ها و دیگر افراد هم گفته می‌شود که این منطق غلط ماست، اما اهل‌بیت(ع) می‌گفتند چراغی که برای مسجد لازم است، ما خانه را با آن چراغ روشن نمی‌کنیم، نانی که دیگران محتاج آنند ما به دهان خود نمی‌گذاریم و این منطق می‌ماند. از این رو قرآن روی این فرهنگ تکیه کرد و فرمود: الذین تبووا الدار والایمان من قبلهم یحبون من هاجر الیهم و لایجدون فی صدورهم حاجه مما اوتوا و یوثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصه و من یوق شح نفسه فاولئک هم المفلحون (سوره حشر آیه ۹)
نه تنها علی و اولاد علی(ع) چنین بودند که گفته شود آنان امام و امامزاده بودند، بلکه بزرگانی در صدر اسلام تربیت شدند که همین فکر را داشتند.
در سوره هل اتی داستان اهل‌بیت(ع) آمده است: و یطعمون الطعام علی حبه مسکینا و یتیما و اسیرا (سوره انسان آیه ۸) که ایشان روزه می‌گرفتند و با آب خالص افطار می‌کردند و آن نانی را که آردش و گندمش از راه قرض یا کارگری علی(ع) فراهم شده بود، به یتیم و مسکین و اسیر دادند و سه شب پشت سر هم به زبان حال و رفتار می‌گفتند که چراغی که برای خانه دیگری لازم است، ما در خانه خود روشن نمی‌کنیم و نانی را که دیگری می‌خواهد ما مصرف نمی‌کنیم.
در سوره حشر مطلبی آمده است که مربوط به اهل‌بیت(ع) نیست، بلکه درباره شاگردان آنهاست: ویوثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصه (سوره حشر ایه ۹)». و برای کسانی است که در این سرا [سرزمین مدینه] و در سرای ایمان پیش از مهاجران مسکن گزیدند و کسانی را که به سویشان هجرت کنند دوست می‌دارند، و در دل خود نیازی به آنچه به مهاجران داده شده احساس نمی‌کنند و آنها را بر خود مقدّم می‌دارند هر چند خودشان بسیار نیازمند باشند کسانی که از بخل و حرص نفس خویش بازداشته شده‌اند رستگارانند!
مردم مدینه را قرآن به عظمت ستود و فرمود جنگی پیش آمد و غنائم جنگی نصیب آنها شد و بخش درخور توجهی از همین جنگجویان مدینه فقیر و محتاج بودند، ولی مهمان‌های خود یعنی مهاجران مکه را مقدم دانستند. فرق ما و آنها این است که ما قبل از مرگ مرده‌ایم و آنها بعد از مرگ زنده‌اند. آری بعضی جنازه‌های عمودی‌اند و پس از مرگ جنازه افقی می‌شوند و روح در آنها نیست. حضرت امیر(ع) فرمود: عالم بی‌عمل چنین است: و ذلک میت الاحیاء (نهج البلاغه خطبه ۸۶) میت الاحیاء یعنی در بین زنده‌ها یک جنازه عمودی هم هست، بعضی قبل از مرگ مرده‌اند و بعضی بعد از مرگ همچنان زنده‌اند که مصداق «و یوثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصه» هستند.»
در بیان پیوستار ملموس و اجتماعی بیانات شریف آیت‌الله جوادی آملی، ضمن تأکید بر اینکه باید درک عمومی نسبت به این ضرب‌المثل ناصحیح اصلاح شود لکن باید این نکته را هم افزود که مقوله انفاق و احسان و صدقه و... اگر چه در دین مبین اسلام جایگاه رفیعی دارد و حلال بسیاری از مشکلات اقتصادی است، اما باید دانست همانطور که در قرآن کریم هم اشاره شده، این مقولات که لزوما هم مالی نیستند و رفتارهایی مثل اختصاص وقت، خوش اخلاقی، گرو گذاشتن آبرو و... را هم شامل می‌شوند نباید به حالتی از افراط دچار شوند که خانه و خانواده دچار عسر و حرج شوند.
یعنی در کنار بیان اصولی حضرت استاد که باید در شرایط معقول، چراغ خانه را به مسجد و دیگران ایثار کرد، اما باید متوجه این پیوست عقلانی هم بود که این کمک و ایثار باید در شرایطی باشد که خانه و محیط پیرامون نیز با این ایثار همراه باشند و حقی از آنان ضایع نشود.
نظر شما