کاشت‌هایی که هرگز بی‌ثمر نمی‌مانند

خبرگزاری بین المللی اهل بیت علیهم السلام_ ابنا: حدیث گران‌قدر امام علی (ع) که می‌فرمایند:  

وَ إِنَّ الْمَالَ وَ البَنِینَ حَرْثُ الدُّنْیَا، وَ الْعَمَلَ الصَّالِحَ حَرْثُ الآخِرَةِ  
همانا ثروت و فرزندان، کشت دنیا و فانی‌شدنی هستند، و عمل صالح کشت آخرت است.  

بیانگر نگرش عمیق اسلام به زندگی مادی و معنوی انسان است. این حدیث شریف به ما می‌آموزد که چگونه بین امور دنیوی و اخروی تعادل برقرار کنیم و ارزش واقعی هر یک را درک نماییم.  

تفسیر حدیث  
1. مال و فرزندان، کشت دنیا  
امام علی (ع) در این حدیث، مال و فرزندان را به عنوان "حَرْثُ الدُّنْیَا" (کشت دنیا) معرفی می‌کنند. این تشبیه نشان می‌دهد که:  
- مال و ثروت مانند محصولی است که انسان در دنیا به دست می‌آورد، اما مانند هر کشت دنیوی، فانی و ناپایدار است.  
- فرزندان نیز اگرچه نعمتی بزرگ هستند، اما اگر تنها به عنوان ابزاری برای فخر فروشی یا تکیه‌گاه دنیوی دیده شوند، ارزش ابدی ندارند.  

این بخش از حدیث هشدار می‌دهد که دلبستگی مفرط به مادیات، انسان را از هدف اصلی زندگی (قرب به خدا) غافل می‌کند.  

2. عمل صالح، کشت آخرت 
در مقابل، امام (ع) عمل صالح را "حَرْثُ الآخِرَةِ" (کشت آخرت) می‌نامند. این بخش از حدیث بیان می‌کند که:  
- اعمال نیک مانند بذرهایی هستند که در دنیا کاشته می‌شوند، اما ثمره آن‌ها در آخرت نمایان می‌گردد.  
- برخلاف مال و فرزندان که ممکن است از بین بروند، عمل صالح ماندگار است و پاداش آن در زندگی جاویدان اخروی به انسان می‌رسد.  

درس‌های کاربردی از حدیث 

الف) تعادل بین دنیا و آخرت 
اسلام نه مردم را از دنیا دور می‌کند و نه آن‌ها را غرق در مادیات می‌نماید. این حدیث به ما یادآوری می‌کند که:  
- ثروت و فرزندان نعمت‌های الهی هستند، اما نباید به آن‌ها به‌عنوان هدف نهایی نگاه کرد.  
- باید از این نعمت‌ها در مسیر خدمت به خلق و اطاعت از خدا استفاده کرد تا هم در دنیا و هم در آخرت سودمند باشند.  

ب) اولویت‌دهی به عمل صالح 
- کارهای نیک مانند نماز، انفاق، صداقت، کمک به دیگران و... سرمایه‌های واقعی برای زندگی ابدی هستند.  
- حتی استفاده صحیح از مال و فرزندان (مثل تربیت فرزندان صالح یا انفاق مال در راه خدا) خود نوعی عمل صالح محسوب می‌شود.  

ج) هشدار درباره دلبستگی‌های مادی
امام علی (ع) در جای دیگری می‌فرمایند:  
 "الدُّنْیَا مَزْرَعَةُ الآخِرَةِ"(دنیا کشت‌زار آخرت است.)

یعنی دنیا محل کاشت بذرهایی است که در آخرت برداشت می‌شود. اگر تمام همّت انسان صرف جمع‌آوری ثروت و لذت‌های زودگذر شود، در آخرت دست‌خالی خواهد ماند.  
 

نتیجه‌گیری 
حدیث امام علی (ع) به ما می‌آموزد که ثروت و فرزندان، اگرچه نعمت هستند، اما پایدار نیستند و ارزش واقعی در عمل صالح است که نتیجه آن در زندگی جاویدان آخرت نمایان می‌شود.  

پس باید:  
_ از نعمت‌های مادی در راه خدا استفاده کنیم.  
_ به عمل صالح اولویت دهیم.  
_از دلبستگی افراطی به دنیا بپرهیزیم.  

به این ترتیب، زندگی ما هم در دنیا و هم در آخرت، پربرکت و سعادتمند خواهد بود.  

نکته پایانی:
همان‌طور که یک کشاورز برای برداشت محصول خوب، باید بذر مناسب بکارد، ما نیز با اعمال نیک، زمینه سعادت ابدی خود را فراهم می‌کنیم.  

منابع: 
- نهج‌البلاغه، حکمت‌های امام علی (ع)  
- تفسیر المیزان، علامه طباطبایی  
- کتاب "اخلاق در قرآن"، آیت‌الله مکارم شیرازی