خبرگزاری بین المللی اهل بیت علیه السلام- ابنا: بین واقعه غدیر و فدک، از دیدگاه شیعه، ارتباطی عمیق و معنادار وجود دارد که به موضوع امامت و ولایت بازمیگردد. برای درک این رابطه، هریک مورد بررسی قرار خواهد گرفت:
۱. واقعه غدیر:
همانطور که پیشتر گفته شد، واقعه غدیر خم در ۱۸ ذیالحجه سال دهم هجری قمری رخ داد و پیامبر اکرم (ص) در آنجا امیرالمؤمنین علی (ع) را به عنوان جانشین و ولی خود معرفی کردند. از دیدگاه شیعه، این واقعه سند امامت و ولایت بلافصل امیرالمومنین علی (ع) پس از پیامبر (ص) است.
۲. ماجرای فدک:
فدک، نام روستایی در نزدیکی خیبر بود که پس از فتح خیبر، پیامبر اکرم (ص) آن را از طریق "فِیء" (غنیمتی که بدون جنگ و خونریزی به دست میآید) به مالکیت خود درآوردند. ایشان این زمین را به حضرت فاطمه زهرا (س) بخشیدند. پس از رحلت پیامبراکرم (ص)، ابوبکر (خلیفه وقت)، فدک را از حضرت زهرا (س) پس گرفت، به این بهانه که پیامبران ارثی از خود باقی نمیگذارند و آنچه از آنها میماند صدقه است. حضرت زهرا (س) در مقابل این اقدام، به آیات قرآن و احادیث پیامبر اکرم(ص) استناد کرده و خطبهای را در مسجد ایراد فرمودند (خطبه فدکیه) که در آن بر حقانیت خود و مالکیت فدک و همچنین بر غصب خلافت توسط ابوبکر تأکید کردند.
رابطه غدیر و فدک از دیدگاه شیعه:
رابطه این دو واقعه را میتوان از چند جهت بررسی کرد:
اثبات ولایت از طریق اموال (غدیر) و از طریق ملکیت (فدک):
غدیر: در غدیر، پیامبر (ص) به صراحت ولایت معنوی و سیاسی امیرالمومنین علی (ع) را اعلام کردند. این ولایت به معنای حق تصرف در امور مسلمین و رهبری جامعه است.
فدک: در فدک، حضرت فاطمه (س) علاوه بر حق مالکیت شخصی بر فدک، از این موضوع به عنوان حربهای برای اثبات ولایت همسرش، امیرالمومنین علی (ع)، استفاده کردند. ایشان در خطبه فدکیه، در واقع به طور غیرمستقیم به نادیده گرفته شدن فرمان غدیر و غصب حق ولایت امیرالمؤمنین (ع) اعتراض کردند. از دیدگاه شیعه، غصب فدک، تلاشی برای تضعیف موقعیت اهل بیت (ع) و محروم کردن آنها از پشتوانه اقتصادی و اجتماعی بود تا نتوانند ادعای ولایت و جانشینی پیامبر (ص) را مطرح کنند.
رکن بودن امامت و ولایت:
در غدیر، پیامبراکرم (ص) رکن مهمی از دین، یعنی امامت را معرفی کردند. نزول آیه اکمال دین بلافاصله پس از غدیر، نشان میدهد که بدون تعیین امام، دین کامل نمیشود.
در فدک، حضرت زهرا (س) با جدال بر سر فدک، در واقع میخواستند این رکن مهم (امامت) را که در غدیر اعلام شده بود، به جامعه یادآوری کنند و به مردم نشان دهند که چگونه حق ولایت و سرپرستی از اهل بیت (ع) سلب شده است. دفاع حضرت زهرا (س) از فدک، در واقع دفاع از حق غصب شده ولایت بود.
پیمانشکنی و نادیده گرفتن دستور پیامبر (ص):
غدیر، پیمانی بود که در آن پیامبراکرم (ص) از مردم خواستند تا با امیر المومنین علی (ع) بیعت کنند و او را ولی خود بدانند.
فدک، نشانهای از پیمانشکنی و نادیده گرفتن دستورات پیامبراکرم (ص) پس از رحلت ایشان بود. از دیدگاه شیعه، کنار گذاشتن امیرالمومنین علی (ع) از خلافت (که نتیجه نادیده گرفتن غدیر بود) و غصب فدک از حضرت زهرا (س)، هر دو در راستای یک هدف بودند: تضعیف جایگاه اهل بیت (ع) و انحراف مسیر ولایت.
اهمیت ولایت و مبارزه برای آن:
غدیر به ما میآموزد که ولایت و رهبری جامعه از اصول اساسی دین است.
فدک به ما نشان میدهد که اهل بیت (ع) تا چه اندازه برای حفظ این اصل و یادآوری آن به جامعه تلاش کردند، حتی اگر به قیمت از دست دادن اموال و حتی جانشان تمام شود. خطبه فدکیه حضرت زهرا (س) یک خطبه سیاسی-اعتقادی است که در آن ولایت امیرالمؤمنین (ع) پس از پیامبر (ص) تأکید شده است.
خلاصه:
از دیدگاه شیعه، غدیر اعلام صریح ولایت امیرالمومنین علی (ع) بود و فدک نمادی از تلاش برای احقاق این ولایت و اعتراض به انحراف از مسیر حق پس از رحلت پیامبر اکرم (ص). غصب فدک، در حقیقت یک قدم برای نادیده گرفتن پیام غدیر و تضعیف جایگاه امیرالمومنین علی (ع) و اهل بیت (ع) بود. بنابراین، هر دو واقعه به طور مستقیم به موضوع محوری امامت و حقانیت اهل بیت (ع) پس از پیامبراکرم (ص) مرتبط هستند.
نظر شما