روایتی از برگزاری عاشورای حسینی در کشور اندونزی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ شیفتگان اهل بیت و امام حسین (ع) تنها در ایران و کشورهای همسایه حضور ندارند، بلکه عاشقان آن حضرت هر ساله در کشورهای مختلف اسلامی و غیراسلامی، سنت محرم را زنده نگه می‌دارند و هر کشوری آیین‌ها  و رسوم مشابه و در عین حال متفاوتی را در ایام عزاداری ماه محرم به خود اختصاص داده است.

کشور اندونزی در آسیای جنوب شرقی و اقیانوسیه، مجمع الجزایری متشکل از بیش از ۱۷ هزار و ۵۰۰ جزیره می باشد و با جمعیت مسلمان ۸۶ درصدی، بیشترین ساکنین مسلمان را به خود اختصاص داده است. مردم کشور اندونزی احترام ویژه ای برای عاشوراء قائل هستند و مراسم عزاداری عاشورا در مناطق مختلف این کشور، برگزار می شود. 

«حجت الله ابراهیمیان» دانشیار واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و رایزن فرهنگی اسبق جمهوری اسلامی ایران در جاکارتا در یادداشتی به تشریح برگزاری مراسم ایام عاشورا در کشور اندونزی پرداخت که این یادداشت به شرح زیر یم باشد: 

یک: اندونزی با بیش از ۲۸۰ میلیون جمعیت ، پرجمعیت ترین کشور مسلمان دنیاست. بیش از ۸۷ درصد این جمعیت را مسلمانان شافعی مذهب تشکیل میدهند که سابقه ارادت شان به اهل بیت "ع" در آثار گوناگون این کشور بزرگ ، قابل کشف است.

حدود پنج میلیون شیعه در اندونزی به برکت انقلاب اسلامی ایران و تلاش های مستمر مرحوم دکتر جلال الدین رحمت ، رهبر و بزرگ شیعیان این کشور و نیز سایر بزرگان شیعی، همانند نگین در این سرزمین صلح، می درخشند. البته ، ما به این تعداد ، شیعه ی مناسکی می گوییم ؛ یعنی شیعه اثنی عشری که همانند ما در باور و عمل معتقد به این مذهب حقه هستند و الا اگر معیار را  ارادت واقعی مردمان این سرزمین به اهل بیت، علیهم السلام در نظر بگیریم، تعدادشان به ده ها میلیون نفر می رسد. ضمن اینکه در اندونزی بیش از سه میلیون نفر سادات اهل سنت داریم که به آنها " حبائب"( جمع حبیب) می گوییم. 

دو: امروزه به برکت انقلاب اسلامی و گفتمان مقاومت، شیعیان مناسکی در اندونزی در جای جای این کشور پهناور از جاکارتا گرفته تا جوگجاکارتا و  تا آچه و نیز ماکاسار و پلمبنگ و سایر نقاط در حسینیه ها و حتی خانه های خود ، مراسم عاشورا و محرم را با شور زیاد با حضور مردان،  زنان و کودکان برگزار می کنند که هر چه می گذرد و شاهد اتفاقات ناگوار در منطقه خاورمیانه می شویم، شور آن مراسم بیشتر می شود. 

سه: آثار اخبار مرتبط با ایران و مقاومت امروزه در میان اهل سنت و حبایب اندونزی نیز بیش از پیش تاثیر گذاشته است به طوری که بزرگان و علمای منطقه هوشیارتر شدند و اخیرا آقای محمد رزیق شهاب از حبائب مشهور اندونزی دستور برپایی مراسم دعا در روز عاشورا را به مسلمانان صادر کرد. 

چهار : آثار تاریخی، کتیبه ها، مقابر به خصوص مقبره های اولیای نه گانه(والی سونگو)، آیین های مذهبی، حرکات موزون امروزی(شبیه سینه زنی) در برخی مناسبت ها در منطقه" آچه" و نیز دیگر نشانه ها، همه و همه نشان دهنده رسوخ فرهنگ علوی و به خصوص عاشورا و سینه زنی در برخی از مناطق این کشور بزرگ، است.

پنج: وجود اولیای نه گانه ( والی سونگو ) که از آنها به عنوان گروهی از مبلغان و مروجان اسلام یاد می شود و در ربع پایانی قرن ۱۵ میلادی تا نیمه دوم قرن ۱۶ میلادی به گسترش اسلام در منطقه جاوه و مجمع الجزایر اندونزی می پرداختند، نیز، تاثیر زیادی در محبت مردم این سرزمین به اهل بیت پیامبر داشته و از این رو عظمت و اعتقاد مردم به ولی بودن آنها، آرامگاه آنها را تا امروز زیارتگاه و مورد احترام قرار داده است. 

شش: مراسم بزرگداشت " تابوت " در ایام عاشورا در منطقه "پریمن " و نیز " بنکلوی" اندونزی با قدمت ۳۰۰ ساله ، خود آیینی بسیار فخیم است. در این مراسم که با حضور استاندار، شهردار، مقامات لشکری و شخصیت های علمی  و نیز خانواده تابوت و همچنین حدود یکصد هزار نفر از مردم برگزار می شود، تابوت های زیادی در اندازه های مختلف توسط مردم حمل می گردد. 

نگارنده که در ایام ماموریت در اندونزی به عنوان سخنران و مهمان ویژه در این مراسم بسیار عظیم در این دو شهر در ایام عاشورا حضور داشته است از بزرگان و اساتید قدیمی از فلسفه " مراسم تابوت " پرسش نمود که آن بزرگان اهل سنت ، اینگونه بیان می داشتند: " اجتماع بزرگ مردم با عنوان " تابوت " به یاد حضرت حسین است که او را کشتند و چون در تابوت قرار ندادند، ما به صورت نمادین تابوت ها را به صورت عمودی حمل می کنیم و پس از حمل آنها از وسط شهر تا دریا توسط دستان مردم، آن تابوت ها را در دریا می اندازیم تا روح حضرت حسین آزاد و آرام شود." 

جالب اینجا بود که حتی برخی از  بزرگان آنها نمی دانستند حضرت حسین کیست و چه نسبتی با رسول گرامی اسلام دارد و اساسا چه کسی حسین را کشته است و برای چه؟ آنها صرفا به عنوان یک آیین تاریخی در این اجتماع شرکت می کردند که البته نقش نماینده جمهوری اسلامی ایران و نیز مبلغان دینی شیعی در آگاهی بخشی به آنان موثر است  و  به نظر می رسد در آینده و الان نیز بیش از گذشته این وظیفه به عهده ماست. در این آیین ، اساسا میزبانان این حرکت را خانواده " تابوت " می نامیدند که در طول سالها، نسل اندر نسل،  به برگزاری آن اهتمام دارند. در این آیین سنتی، پرچم های یا حسین و نیز دست هایی که نام پنج تن آل عبا بر آن نقش بسته است ، حمل می گردد. 

نکته مهم در این مراسم حمل ۱۷ تابوت از محل جایگاه تا مقبره شیخ برهان الدین است. شیخ برهان الدین شخصیت شیعی پنجابی است که ۳۰۰ سال قبل به شهر" بنکولو " سفر کرده و این مراسم از یادگارهای ایشان می باشد. خانواده تابوت که محب اهل بیت(ع) هستند خود را منتسب به ایشان می دانند. معمولا در برنامه سالانه در ایام عاشورا، استاندار با در دست گرفتن پرچم یا حسین، رسماً این آیین را افتتاح می کند و مردم با ذکر یا حسین و حمل تابوت به سمت مقبره شیخ برهان الدین حرکت می کنند. بدون شک این آیین ۳۰۰ ساله در بنکولو که توسط شخصیت شیعی پنجابی مرحوم شیخ برهان الدین در این منطقه، بروز پیدا  کرده است از تعالیم اهل بیت (ع) که در ایران و عراق وجود داشت، الهام گرفته شد.

شیخ برهان الدین شعایر حسینی بومی شده در هندوستان را به این دیار منتقل کرد و لذا خانواده های تابوت که از نوادگان شیخ هستند، توفیق احیای آن را کسب نموده اند. در مراسم تابوت، نماد دست(PENJA یا پِنجا) که در سلسه مراسم تابوت بنکولو به نام پنجا شویی در چهارم و پنجم محرم انجام می گیرد، دو معنی دارد : سمبل دست قطع شده ابوالفضل و نیز نماد پنج تن از اهل بیت پیامبر اسلام. گفتنی است  مراسم" تابوت" از سال ۱۹۹۰ میلادی به یکی از برنامه های ملی در اندونزی تبدیل شد و شهر بنکولو نیز با وجود تابوت،  یکی از مقصد های گردشگری به شمار می رود. 

هفت: در شهر " بنکلو"، خیابانی به نام " کربلا" وجود دارد.  منطقه کربلا که امروز متأسفانه فقط نامی از آن مانده است قبلاً صحرایی به وسعت ۴۰ هکتار بوده که به نام" کربلا" مشهور بوده است و برنامه های عاشورا و تابوت در آن منطقه انجام می گرفت. 

امروزه با ورود اقشار مختلف و تصاحب زمین ها و ساخت منازل مسکونی، عملا ۵ هکتار از آن صحرا برای نام کربلا و احیاناً مراسم سنتی عاشورا و تابوت، باقی مانده بود  و البته در حال حاضر ، در چند هزار متر زمینی که در آن مسجد و کنار آن قبرستان  و نیز  مقبره شیخ برهان الدین (شخصیت شیعه پنجابی و معروف به امام سِنگولو) وجود دارد به نام کربلا باقی مانده است. همه ساله دعای ورود به محرم و مقتل خوانی در این مکان قرائت می شود. خوشبختانه در ورودی این خیابان دروازه ای وجود دارد که نام مبارک ابا عبدالله الحسین (ع) و سلام بر آن وجود شریف، بر آن نقش بسته است. 

امید است با برنامه ریزی درست ، نور پرفروغ امیر المومنین علی ابن ابیطالب "علیه السلام "و نیز سید الشهدا حضرت حسین بن علی "علیه السلام"، در میان مردمان تشنه این بخش عظیم از منطقه جنوب شرق  آسیا بیش از گذشته بدرخشد و همه مردمان این سرزمین از فلسفه تابوت و کربلا ، متنعم گردند. آمین.

..............................

پایان پیام/ ۲۶۸