خبرگزاری بین المللی اهل بیت_ابنا: سبک زندگی فاطمی، مجموعهای از ارزشها، سلوک و کنشهایی است که از سیره حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان الگوی کامل زن مسلمان، نشأت میگیرد. یکی از برجستهترین ابعاد این سبک زندگی، «قیام به پاکیها» است که نه تنها در ابعاد فردی و شخصی، بلکه در ساحات اجتماعی و معنوی زندگی ایشان تجلی یافته و ریشه در تعالیم عالیه قرآن کریم دارد. این مقاله به بررسی مفهوم و مصادیق قیام به پاکیها در سبک زندگی فاطمی با اتکا به آیات نورانی قرآن میپردازد.
مفهوم "قیام به پاکیها"
"قیام به پاکیها" فراتر از صرف پرهیز از ناپاکیهاست؛ به معنای ایستادگی فعالانه در برابر هر آنچه پلید، سست و انحرافی است و تلاش برای برقراری و تثبیت هر آنچه پاک، درست و الهی است. این مفهوم شامل ابعاد زیر است:
پاکی نفس و طهارت باطن: تهذیب نفس، دوری از رذایل اخلاقی و آراسته شدن به فضایل انسانی.
پاکی ظاهر و رعایت بهداشت: توجه به نظافت فردی و محیطی به عنوان نمادی از طهارت درونی.
پاکی در گفتار و رفتار: پرهیز از دروغ، غیبت، تهمت و هر کلام و عملی که منجر به آلودگی روحی و اجتماعی شود.
پاکی در عقیده و ایمان: حفظ ایمان راستین، دوری از شرک و نفاق و تثبیت توحید.
پاکی در مبارزه با انحرافات: ایستادگی در برابر ظلم، فساد و هر آنچه جامعه را به سمت تباهی میکشاند.
تجلی "قیام به پاکیها" در سیره فاطمی با آیات قرآن
۱. طهارت باطن و عصمت (آیه تطهیر):
اساس و بنیاد قیام به پاکیها در زندگی حضرت زهرا (س)، طهارت ذاتی و عصمت ایشان است که قرآن کریم به آن تصریح دارد.
﴿إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا﴾ (1)
"خداوند فقط میخواهد پلیدی و ناپاکی را از شما اهلبیت دور کند و شما را کاملاً پاک سازد."
این آیه، عصمت و طهارت وجودی حضرت زهرا (س) را در کنار پیامبر (ص)، امیرالمومنین علی(ع) و حسنین (ع) تأیید میکند. این طهارت، زمینه و بستری برای تمام "قیام به پاکیها" در سیره ایشان است. از این رو، هر آنچه از ایشان صادر میشود، عین پاکی و حقانیت است.
۲. پاکی در گفتار و دفاع از حق :
حضرت زهرا (س) در طول حیاتشان، به ویژه پس از رحلت پیامبر (ص)، با گفتار صریح و شیوا به دفاع از حق و ولایت پرداختند. خطبه فدکیه ایشان نمونهای بارز از "قیام به پاکیها" در ساحت گفتار است؛ جایی که ایشان با شجاعت تمام، حقیقت را بیان میکنند و در برابر انحرافات سکوت نمیکنند.
﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ﴾ (2)
"ای کسانی که ایمان آوردهاید، از خدا پروا کنید! و هر کس باید بنگرد که برای فردای خود چه پیش فرستاده است! و از خدا پروا کنید، که خداوند از آنچه میکنید آگاه است."
سخنان حضرت زهرا (س) در دفاع از حق، نه تنها از سر منفعت شخصی نبود، بلکه بر اساس تقوا و نگاه به آینده امت اسلامی بود. ایشان میدانستند که سکوت در برابر انحراف، چه عواقب سوئی برای فردای اسلام خواهد داشت. لذا با قیام گفتاری خود، به پاکسازی جامعه از انحرافات اعتقادی و سیاسی پرداختند.
۳. پاکی در عمل و مبارزه با ظلم:
سیره زندگی حضرت زهرا (س) سرشار از اعمالی است که مصداق "قیام به پاکیها" است. ایشان در کنار همسرشان امام علی (ع)، در راه اعتلای اسلام تلاشهای بیوقفه داشتند و هرگز در برابر ظلم و فساد سر تسلیم فرود نیاوردند. دفاع ایشان از ولایت، مجاهدت برای حفظ دین و حتی بیماری و شهادت ایشان، همگی قیام در راه پاکی و حقیقت بود.
﴿إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِیتَاءِ ذِی الْقُرْبَیٰ وَیَنْهَیٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنکَرِ وَالْبَغْیِ ۚ یَعِظُکُمْ لَعَلَّکُمْ تَذَکَّرُونَ﴾ (3)
"خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزدیکان فرمان میدهد؛ و از فحشا و منکر و ستم نهی میکند؛ خداوند به شما اندرز میدهد، شاید متذکر شوید!"
حضرت زهرا (س) با تمام وجود، مصداق عامل به این آیه بودند. ایشان در زندگی خود به عدل و احسان پایبند بودند و در برابر فحشا، منکر و بغی (ستم) با تمام توان ایستادگی کردند. دفاع ایشان از ولایت، در حقیقت دفاع از عدل الهی و مبارزه با ستمی بود که بر اساس آیات قرآن، خداوند از آن نهی فرموده است.
۴. پاکی در روحیه جهادی و شهادتطلبی:
اوج قیام به پاکیها در سبک زندگی فاطمی، روحیه جهادی و آمادگی برای شهادت در راه خدا و حق است. ایشان با اینکه میدانستند دفاع از ولایت، هزینههای سنگینی دارد، اما هرگز از این راه دست برنداشتند و در نهایت نیز جان خود را در این راه فدا کردند.
﴿قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلَّا إِحْدَی الْحُسْنَیَیْنِ ۖ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِکُمْ أَن یُصِیبَکُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِّنْ عِندِهِ أَوْ بِأَیْدِینَا ۖ فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَکُم مُّتَرَبِّصُونَ﴾ (4)
"بگو: آیا در مورد ما، جز یکی از دو نیکی [پیروزی یا شهادت] را انتظار میکشید؟! ولی ما درباره شما انتظار میکشیم که خداوند عذابی از جانب خود یا به دست ما به شما برساند! پس انتظار بکشید که ما هم با شما انتظار میکشیم!"
حضرت زهرا (س) با پذیرش شهادت در راه ولایت، مصداق بارز کسانی شدند که "یکی از دو نیکی" را در انتظارند. زندگی ایشان از ابتدای تولد تا شهادت، همواره در مسیر جهاد و فداکاری برای اعتلای کلمه حق و دفاع از پاکیها بود.
"قیام به پاکیها" در سبک زندگی فاطمی، یک اصل بنیادین است که ریشه در عصمت و طهارت وجودی ایشان دارد و تجلیگاه آیات الهی در سیره عملی و گفتاری آن حضرت است. حضرت زهرا (س) با طهارت باطن، گفتار حقمدارانه، عمل صالح و روحیه جهادی، الگویی بیبدیل از زن مسلمان را ارائه دادند که در هر زمان و مکانی میتواند الهامبخش انسانها برای ایستادگی در مسیر پاکی و حقیقت باشد. تاسی به این سیره، راهی برای ساختن جامعهای پاک و الهی است، همان جامعهای که آیات قرآن به سوی آن فرا میخواند.
پینوشت:
1.سوره احزاب/ آیه ۳۳
2.سوره حشر/آیه ۱۸
3.سوره نحل/ آیه ۹۰
4.سوره توبه/ آیه ۵۲
بانو ف. دلداری(پژوهشگر، مشاور خانواده، فعال رسانه)
نظر شما