به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در حالی که طالبان محدودیتهای گسترده اجتماعی، فرهنگی و آموزشی خود را با شعار «حفظ ارزشهای اسلامی» توجیه میکنند، شماری از اندیشمندان افغانستان معتقدند آنچه امروز در معرض حذف و تضعیف قرار گرفته، نه اسلام، بلکه هویتهای تاریخی و متکثر این کشور است.
سخنان اخیر دکتر محییالدین مهدی، پژوهشگر تاریخ و از چهرههای سیاسی حکومت پیشین افغانستان، بار دیگر این پرسش را بهطور جدی مطرح کرده است: طالبان دقیقاً با چه چیزی در افغانستان در حال جنگاند؟
اسلام در خطر نیست؛ هویتها هدفاند
دکتر محییالدین مهدی در مراسم اعلام موجودیت (انجمن تاجیکان فارسیزبان در کانادا) تصریح کرد: «در افغانستان اسلام در خطر نیست؛ بلکه هویت تاجیک، هزاره و ازبک در خطر است.»
او با اشاره به حذف زبانهای فارسی و ازبکی از ساختار رسمی کشور افزود که بهعنوان یک تاجیک، خود را در آیینه فرهنگ و سیاست حاکم بر افغانستان نمیبیند.
این موضعگیری از سوی اندیشمندی مطرح میشود که سالها در ساختار رسمی قدرت حضور داشته و تحولات افغانستان را از منظر تاریخی و سیاسی دنبال کرده است؛ موضوعی که به سخنان او وزن تحلیلی ویژهای میدهد.
بررسی رویدادهای ماههای اخیر نشان میدهد ادعای دکتر مهدی بر پایه شواهد عینی استوار است:
فشار سازمانیافته بر زبان فارسی و هویت فرهنگی
یکی از روشنترین نشانههای این روند، برخورد طالبان با زبان فارسی است؛ زبانی که قرنها ستون هویت تاریخی افغانستان بوده است.
- بازداشت سیدسکندر حسینی بامداد، شاعر شیعه و مسئول «کتابخانه فردوسی» در بلخ، بهاتهام فعالیتهای ادبی «خارج از چارچوب طالبان»، نمونهای آشکار از جرمانگاری فعالیت فرهنگی فارسیزبانان است. یک استاد دانشگاه کابل تأکید کرده است که بازداشت بامداد «بهصورت واضح به دلیل مخالفت طالبان با زبان فارسی» صورت گرفته است.
- تعطیلی رادیو نسیم در استان دایکندی افغانستان، رسانهای فارسیزبان و متعلق به مناطق شیعهنشین، پس از ۱۳ سال فعالیت، نتیجه فشار مستقیم طالبان عنوان شده است.
- محدودیت رسانههای تصویری در استان پکتیا افغانستان و اجبار به فعالیت صرفاً صوتی، بخشی از سیاست کنترل روایت و حذف تنوع زبانی و فرهنگی است.
- علیاکبر سامخانیانی، استاد زبان فارسی، تصریح کرده است که طالبان با نگاهی نادرست، زبان فارسی را «متعلق به ایران» دانسته و در حال تضعیف عامدانه آن هستند.
حذف نمادهای تاریخی اقوام غیرپشتون
طالبان تنها به زبان بسنده نکردهاند؛ نمادهای تاریخی اقوام نیز هدف قرار گرفتهاند.
- تخریب تندیس امیرعلیشیر نوایی، شاعر و سیاستمدار برجسته ترکتبار، در مزارشریف، موجی از اعتراض در میان جامعه ازبک افغانستان را برانگیخت و بهعنوان حمله مستقیم به هویت تاریخی آنان تلقی شد.
فشار بر نهادهای شیعی و علمی
جامعه شیعه افغانستان نیز بهصورت مضاعف، هم بهدلیل مذهب و هم بهدلیل زبان، تحت فشار قرار دارد:
- طرح اتهام «غصب زمین» علیه مجتمع علمی خاتمالنبیین(ص)، بزرگترین نهاد علمی شیعیان افغانستان، از سوی علما و حقوقدانان «سیاسی و فاقد مبنای شرعی» خوانده شده است.
- برکناری ۱۱۱ معلم در مدارس استان شیعهنشین بامیان افغانستان.
- اخراج دانشجویان شیعه از خوابگاه دانشگاه کابل، بدون پاسخگویی نهادهای مسئول.
- ممنوعیت کتابهای نوشتهشده توسط زنان، که به گفته دکتر سیده بتول حیدری، بیش از آنکه حذف زنان باشد، نشانه هراس حکومت از آگاهی است.
مجموع این شواهد نشان میدهد سخنان دکتر محییالدین مهدی تنها یک اظهار نظر سیاسی نیست، بلکه بازتاب واقعیتی عمیقتر در افغانستان امروز است.
اسلام، بهعنوان دین اکثریت مردم افغانستان، نهتنها در خطر نیست، بلکه به ابزاری برای توجیه سیاستهایی تبدیل شده که نتیجه عملی آن حذف تنوع زبانی، قومی و مذهبی است.
ادامه این روند میتواند شکافهای اجتماعی را عمیقتر کرده و افغانستان را از یکی از مهمترین سرمایههای تاریخی خود، یعنی تکثر فرهنگی، تهی سازد.
همچنین به گفته یکی از اساتید شیعه دانشگاه کابل در مصاحبه با خبرنگار ابنا، هدف اصلی طالبان تسلط کامل پشتونها بر ساختار قدرت است و هر عنصر زبانی، فرهنگی یا مذهبی که این انحصار را به چالش بکشد، حذف میشود.
................
پایان پیام/
نظر شما