اخلاق همسرانه به سبک معصومین (ع)

خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در این نوشتار نگاهی خواهیم کرد به دستورات مهم و کلیدی معصومین برای یک زندگی زناشویی موفق و پر از مهر و محبت.

۱- محبت بیشتربه زنها؛ علامت ایمان بیشتر است
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) : کُلَّما ازدادَ العَبدُ إیمانا ازدادَ حُبّا للنِّساءِ. [۱]
هر چه ایمان بنده زیاد شود، محبت [وی] به زن ها نیز زیاد می شود.
۲- دوستدار اهل بیت علیهم السلام دوستدار همسر است
قال الصادق (علیه السلام) : کُلُّ مَنِ اشتَدَّ لَنا حُبّا اشتَدَّ للنِّساءِ حُبّا. [۲]
هر کس بیشتر محبّ ما (اهل بیت) باشد، به زن ها (همسرش) نیز بیشتر محبّت کند.
۳- راه کسب صفای زندگی
قال علی (علیه السلام) : فدارِها علی کلّ حال وأحسِن الصُحبةُ لها فیصفو عیشک. [۳]
همیشه با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود.
۴- تکبر و خشونت نکردن و آزار نرساندن
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) : خیر الرجال من امتی الذین لایتطاولون علی اهلیهم و یحنون علیهم ولا یظلمونهم. [۴]
بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند.
۵- سیلی نزدن به زن
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) : فای رجل لطم امراته لطمة، امرالله عزوجل مالک خازن النیران فیلطمه علی حر وجهه سبعین لطمة فی نار جهنم. [۵]
هر کس به صورت زنش سیلی بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور می دهد تا در آتش جهنم هفتاد سیلی بر صورت او بزند.
۶- به زن بگوید دوستت دارم
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) : قول الرجل للمراة انی احبک لا یذهب من قلبها ابداً. [۶]
این گفتار مرد به همسرش که بگوید: «تو را دوست دارم» هرگز از قلب زن بیرون نمی رود.
۷ تامین سعادت دینی و دنیایی همسر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) : للمراة علی زوجها ان یشبع بطنها، و یکسو ظهرها، ویعلمها الصلاة والصوم والزکاة ان کان فی مالها حق، ولاتخالفه فی ذلک. [۷]
حق زن بر شوهرش این است که شوهر او را سیر کند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زکات را - اگر در مال زن حق زکاتی است - به او یاد دهد، و زن نیز در این کارها با او مخالفت نورزد.
۸- تأمین معش زن مانند جهاد در راه خداست
قال الرضا (علیه السلام) : الکآد علی عیاله من حل کالمجاهد فی سبیل الله. [۸]
کسی که از راه حلال برای تامین رفاه خانواده اش تلاش می کند، همچون مجاهدی است که در راه خدا جهاد می کند.
۹- هدیه دادن به زن
قال رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلّم) : من دخل السوق فاشتری تحفة فحملها الی عیاله کان کحامل صدقة الی قوم محاویج ...[۹]
هر کس به بازار رود و هدیه ای برای خانواده اش بخرد و ببرد، [پاداشش] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه می برد...
۱۰- خریدن گوشت
قال علی بن الحسین (علیه السلام) :: لان ادخل السوق ومعی درهم ابتاع به لحما لعیالی وقد قرموا الیه احب الی من ان اعتق نسمة. [۱۰]
برای من به بازار رفتن و خرید یک درهم گوشت برای خانواده ام که میل به گوشت دارند، از بنده آزاد کردن دوست داشتنی تر است.
۱۱- تهیه سوغاتی در سفر برای همسر
قال الصادق (علیه السلام) : اذا سافر احدکم فقدم من سفره فلیات اهله بما تیسر. [۱۱]
هرگاه یکی از شما به مسافرت رود و سپس از سفر برگردد، پس باید برای خانواده خود به اندازه ای که توانایی دارد سوغاتی بیاورد.
۱۲- آرایش کردن برای همسر
قال الباقر (علیه السلام) : النسآء یحببن ان یرین الرجل فی مثل ما یحب الرجل ان یری فیه النسآء من الزینة. [۱۲]
همان گونه که مردان دوست دارند زینت و آرایش را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت و آرایش را در مردانشان ببینند.
۱۳- فراهم کردن وسایل گرم کننده برای همسر
قال الرضا (علیه السلام) : بنبغی للمؤمن ان ینقص من قوت عیاله فی الشتآء ویزید فی وقودهم. [۱۳]
سزاوار است که مؤمن در زمستان از خوراک خانواده اش کم کند، و بر [چوب و زغال و] وسیله گرم کننده آنان بیفزاید.
۱۴- شاد کردن همسر
راوی گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم: حق زن بر شوهرش چیست؟ حضرت فرمودند: . . . ولاتکون فاکهة عامة الا اطعم عیاله منها ولایدع ان یکون للعید عندهم فضل فی الطعام وان یسنی لهم فی ذلک شی ء ما لم یسن لهم فی سآئر الایام. [۱۴]
. . . هر میوه ای که همه مردم از آن می خورند، باید به خانواده اش بخوراند و در روزهای عید خوراک آنان را افزایش دهد، و چیزهایی برای آنان فراهم کند که در روزهای دیگر فراهم نمی کرده است.
۱۵- تهمت و سوء ظن نداشتن به همسر
قال الصادق (علیه السلام) : لا تقذفوا نسآءکم فان فی قذفهن ندامة طویلة وعقوبة شدیدة. [۱۵]
به زنان خود تهمت نزنید [و نسبت ناروا ندهید]، زیرا در این کار، [برای شما] پشیمانی طولانی و کیفر سختی خواهد بود.
۱۶ بودن شبها کنار همسر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) : هلک بذی المروة ان یبیت الرجل عن منزله بالمصر الذی فیه اهله. [۱۶]
از جوانمردی دور است که [مردی] در شهری که خانواده اش هستند باشد، ولی در غیر خانه خود بخوابد.
۱۷- رعایت آداب ورود به خانه
قال الصادق (علیه السلام) : یسلم الرجل اذا دخل علی اهله واذا دخل یضرب بنعلیه ویتنحنح یصنع ذلک حتی یؤذنهم انه قد جآء حتی لا یری شیئا یکرهه. [۱۷]
هنگامی که مرد با خانواده اش برخورد می کند، [به آنان] سلام کند و هنگام ورود با صدای کفش و با سرفه کردن، خانواده اش را از آمدن خود با خبر کند، تا اینکه چیزی نبیند که او را ناخوش آید.
۱۸- نشستن در کنار همسر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) : جلوس المرء عند عیاله احب الی الله تعالی من اعتکاف فی مسجدی هذا. [۱۸]
نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خدای بزرگ دوست داشتنی تر از اعتکاف [و نشستن] در این مسجد من است.
۱۹- گذاشتنن لقمه در دهان همسر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم) : ان الرجل لیؤجر فی رفع اللقمة الی فی امراته. [۱۹]
مرد در برابر لقمه ای که در دهان زنش می گذارد پاداش می برد.
۲۰- کتک نزدن، فریاد نکشیدن به همسر
پیامبر عزیز خدا صلی الله علیه و آله و سلّم به یکی از زنان درباره حق زن بر شوهرش می فرمایند: حقک علیه ان یطعمک مما یاکل ویکسوک مما یلبس ولا یلطم ولا یصیح فی وجهک. [۲۰]
حق تو بر شوهرت این است که از آنچه خود می خورد به تو غذا دهد، و از آنچه خود می پوشد تو را نیز بپوشاند، و به روی تو سیلی نزند و فریاد نکشد.

پی‌نوشت:
[۱] بحار الانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۲۸ .
[۲] بحار الانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۲۷ .
[۳] مکارم الاخلاق، ص ۲۱۸ .
[۴] مکارم الاخلاق، ص ۲۱۶ .
[۵] مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۰ .
[۶] وسائل الشیعة، ج ۱۴، ص ۱۰ .
[۷] مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۳ .
[۸] بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۷۲ .
[۹] وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۲۷ .
[۱۰] وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۵۱ .
[۱۱] وسائل الشیعة، ج ۸، ص ۳۳۷ .
[۱۲] مکارم الاخلاق، ص ۸۰ .
[۱۳] وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۴۹ .
[۱۴] وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۲۷ .
[۱۵] بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۴۹ .
[۱۶] وسائل الشیعة، ج ۱۴، ص ۱۲۲ .
[۱۷] بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۱۱ .
[۱۸] میزان الحکمة، ج ۴، ص ۲۸۷ .
[۱۹] المحجة البیضاء، ج ۳، ص ۷۰ .
[۲۰] مکارم الاخلاق، ص ۲۱۸ .