به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - در قسمت اول این نوشتار، نفوذ فرهنگ نوروز در کشورهای مختلف عربی، همچنین کتاب‌های نوشته شده توسط عالمان عرب‌زبان در این باره، همچنین نوروز در کتاب‌های روایی و منابع فقهی شیعی به صورت اجمال بررسی شد. در این نوشته نیز چهار دسته کلی سروده شاعران مختلف عرب زبان یا اشعار عربی سروده شده توسط عالمان سرزمین ایران بررسی می‌شود.
اشعار عربی سروده شده در مورد نوروز که با عنوان «النیروزیات» در فرهنگ عربی شناخته می‌شود، به شکل کلی به چهار دسته قابل تقسیم‌بندی است:
دسته اول شامل اشعاری است که به توصیف بهار و ویژگی‌های طبیعت در نوروز پرداخته است. دسته دوم اشعاری است که به توصیف سنت‌های نوروزی از جمله پاشیدن آب یا توزیع شیرینی اشاره کرده‌اند. دسته سوم نیز اشعاری است که مدح خلفا - به ویژه خلفای عباسی - که به ترویج نوروز پرداخته‌اند، در آن دیده می‌شود.
خلفای عباسی به دلایل مختلف، سعی می‌کردند که به این فرهنگ توجه نشان دهند، بی‌آنکه تمایلی به ترویج گسترده آن در میان اعراب داشته باشند. از رسوم نوروزی درگاه عباسیان، پذیرش هدایای ایرانیان بود که دسته چهارم اشعار سروده شده به زبان عربی، اشعاری است که هنگام تحویل این هدایا، با موضوع تمجید این خلفاء سروده شده‌اند.
در آثار برخی از شاعران عرب‌زبان، ابیاتی در نقد نوروز و حتی مذمت افرادی که به این مراسم ایرانی توجه می‌کنند دیده می‌شود، اما از سویی دیگر، سروده‌های فراوانی از شاعران عرب‌زبان درباره توجه به نوروز و بهار دیده می‌شود.
حجم اشعار عربی سروده شده در موضوع نوروز تا سال ۳۶۰ هجری قمری آن چنان زیاد بوده است که «حمزه بن حسن اصفهانی» در آن سال اقدام به تالیف مجموعه‌ای از این اشعار کرده و آن را «رساله فی اشعار السائره فی النیروز و المهرجان» نامیده است.
برخی از فقیهان برجسته شیعه نیز در میان اشعار خود، به نوروز و مدح آن پرداخته‌اند که از آن جمله می‌توان به «سید رضی»، گردآورنده معروف کتاب شریف نهج‌البلاغه و برادرش «سید مرتضی» اشاره کرد. اهمیت این موضوع در نزد این دو برادر به گونه‌ای بوده که «سید رضی» هفت قصیده در مدح نوروز دارد و در دیوان اشعار سید مرتضی، که چاپ شده و در دسترس است، یازده قصیده بلند در مدح نوروز آمده است. در دیوان «مهیار دیلمی» از شاگردان سید رضی نیز اشعار مختلفی با موضوع نوروز و بهار آمده است. در دیوان اشعار «مهیار دیلمی»، حدود ۷۰ قصیده در مدح نوروز دیده می‌شود.
در بخش بعدی این نوشتار، نمونه‌هایی از سروده‌های مشهورترین شعرای عرب و برخی از شعرای معاصر عرب‌زبان در موضوع نوروز و بهار بررسی می‌شود.
منابع:
- کتاب: النوروز و اثره فی الادب العربی، تالیف: عبدالمعطی الصیاد
- کتاب: الفن و المذاهبه فی شعر العربی، تالیف: شوقی ضیف
- مقاله : النیروز عبر التاریخ و فی الادب العربی، مجله اللدراسات العربیه، سال سوم ، ربیع ۱۹۶۰
- دیوان اشعار سید رضی
- دیوان اشعار سید مرتضی
- دیوان اشعار مهیار دیلمی
- کتاب: البدیع فی وصف الربیع، اسماعیل حمیری
- کتاب: الشعرالعربی فی المهجر، محمد یوسف نجم
- کتاب: وحی القلم، محمد صادق رفاعی
سید علی اصغر حسینی / ابنا
.....................
پایان پیام
نظر شما