خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- آیات قرآن و احادیث رسیده از معصومین (ع) مسلمین را به وجود راه حل های مشکلاتشان آگاه نموده و به دریافت و شناخت مبانی و اصول مذکور در قرآن و اداره امورشان بر مبنای آن مبانی و اصول هدایت و تشویق می نمایند.
در اینجا ویژگی های شهر اسلامی از نگاه قرآن کریم را بر شمرده ایم:
امنیت
امنیت یکی از مختصات معنوی مهم جامعه اسلامی است و اهمیت امنیت و ایمنی در جامعه مسلمین به حدی است که اولین وظیفه مسلمین در تماس با یکدیگر القاء این مطلب به طرف مقابل است و در این راستا ابتدایی ترین راه القاء امنیت، اسلام است.
اهمیت امنیت برای شهر و شهروندان به حدی است که خداوند تبارک و تعالی به هنگام قسم یاد کردن به شهر (مکه) آن را به صفت امین یاد می فرماید.
عدل
آیات متعددی از قرآن کریم مسلمین را به رعایت عدل توصیه نموده است. عدالت منحصر به عدالت قضایی و اجتماعی نیست. مفهوم عدل به عنوان صفت تواوم هستی کائنات است. نقش عدل در ایجاد شهر مناسب زیست مسلمین و تدوام حیات آن، نقشی بسیار حساس و حیاتی است.
رعایت عدل نافی ایجاد قطب های شهری بر مبنای درآمد و ثروت مردم و معیارهای مادی است. توزیع عادلانه امکانات شهری و فراهم آوردن امکان دسترسی متعادل ساکنین به آن ها مورد مهم دیگری است که مرعی داشتن آن نشانه تجلی عدل در شهر است.
استقرار و مکان یابی مناسب هر عنصر و فضای شهر و ارتباط منطقی و مناسب آن ها با یکدیگر نیز موضوعی است که ریشه در رعایت عدل دارد.
تعادل
تعادل مناسب در محیط زندگی، فی الواقع، تجلی و نتیجه رعایت عدل در اعمال و فعالیت های فردی و جمیعی جامعه است. واگذاری و توجه متعادل و مناسب به همه جنبه های زندگی و اصول و ارزش هایی که بایستی بر آن حاکم باشند، زمینه ساز ظهور جامعه ای متعادل خواهد بود.
یکی از مشکلات مهم شهرهای امروز خروج از تعادل تمرکز بر جنبه های مادی حیات انسان است. از میان جنبه های مادی نیز متاسفانه در بسیاری موارد، توجه به سرمایه در راس سایر امور قرار گرفته است و همه فعالیت ها در جهت کسب حداکثر درآمد اقتصادی است.
تعادل در محیط زندگی را در بسیاری جنبه ها و مقولات می توان جستجو نمود، از جمله این مقولات عبارتند از:
- تعادل در توجه به عناصر و عملکردهای پاسخگو به نیازهای معنوی و روانی و مادی انسان در شهر؛
- تعادل بین مختصات محیط طبیعی و محیط مصنوع؛
- تعادل بین محیط مصنوع و ویژگی های روانی و فیزیکی انسان؛
- تعادل در توزیع امکانات عمومی.
اندازه
آیاتی از قرآن کریم، از اندازه در خلقت (فعل) الهی سخن گفته است. اندازه نیز از مقولاتی است که مرعی داشتن آن در طراحی ها و برنامه ریزی ها، حرکتی به سمت ایجاد تعادل در محیط های شهری می گردد.
اندازه نگهداشتن، در واقع، تبیین کننده و مروج الگوی مصرف مناسب برای همه چیز در شهرها است. علاوه بر آن توجه به اندازه، لزوم رعایت تناسب های مختلف را در زمینه های عملکرد و شکل ها و ارزش ها و ابعاد ضروری می سازد و نهایتاً اینکه توجه به اندازه، امکان تحصیل همه آنچه را که در بخش تعادل ذکر شد، فراهم می نماید.
تنظیم روابط اجتماعی
یکی از روابط مهمی که انسان با جهان خارج از خویش برقرار می نماید ارتباط او با سایر همنوعانش در جامعه می باشد. برای تنظیم این روابط در سطح شهر می توان از تعالیم قرآنی دستورالعمل هایی را استخراج نمود.
شهرها نقش بسیار مهمی در تنظیم روابط اجتماعی و ارتباطی که هر فرد با جامعه خویش دارد ایفا می نمایند.
با بهره گیری از آیات قرآن کریم، امکان استخراج و تدوین اصولی برای تعریف رابطه انسان و محیط و روابط انسان ها با یکدیگر در محیط ساخته شده شهری فراهم است که این اصول نهایتاً می توانند طراحی و برنامه ریزی شهرها را به سمت ایجاد محیطی اسلامی هدایت نمایند.
منابع:
1- نهج البلاغه، ترجمه و شرح فیض الاسلام،سید علینقی
2- کلینی، اصول کافی، دفتر نشر فرهنگ اهل بیت (ع)
3- نقی زاده، محمد، سیمای مدینه منتظران
4- طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر شریف المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی
5- جعفری، محمد تقی، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی تهران
6- تقی زاده، محمد، مختصات نظم در شهرسازی اسلامی
7- صدر، محمد باقر، انسان مسئول و تاریخ ساز از دیدگاه قرآن، ترجمه محمد مهدی فولاوند
نظر شما