خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع) ابنا: عوامل مصون ساز آن عواملی هستند که با شناسایی آنها والدین می‌توانند با بینش بیشتری در تربیت فرزندان و در رویارویی با بحران ها عمل کنند. از جمله این عناصر عبارت است از:
1. شناخت استعدادها و رغبت‌های فرزند:
اهمیت: شناخت استعدادها و رغبت‌ها به والدین کمک می‌کند تا فرزندان خود را در مسیر درست هدایت کنند و به آنها کمک کنند تا در زمینه‌هایی که در آن استعداد دارند، پیشرفت کنند. این کار همچنین می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و رضایت از زندگی فرزندان کمک کند.
راه‌های شناسایی:
مشاهده: به دقت به رفتارها، علایق و نقاط قوت فرزند خود توجه کنید. ببینید به چه فعالیت‌هایی بیشتر علاقه نشان می‌دهد، در چه زمینه‌هایی مهارت دارد و از انجام چه کارهایی لذت می‌برد.
آزمایش: فرزند خود را در معرض فعالیت‌های مختلف قرار دهید تا ببینید به چه چیزهایی بیشتر علاقه نشان می‌دهد. این کار می‌تواند شامل شرکت در کلاس‌های مختلف، بازدید از موزه‌ها و نمایشگاه‌ها، و یا خواندن کتاب‌های مختلف باشد.
صحبت کردن: با فرزند خود در مورد علایق و آرزوهایش صحبت کنید. از او بپرسید که چه چیزهایی را دوست دارد، چه کارهایی را دوست دارد انجام دهد و در آینده می‌خواهد چه کارهایی انجام دهد.
نکات مهم:
صبر: یافتن استعدادها و رغبت‌های فرزند ممکن است زمان ببرد. صبور باشید و به فرزند خود فرصت دهید تا خودش را کشف کند.
حمایت: از فرزند خود حمایت کنید و او را تشویق کنید تا استعدادهای خود را دنبال کند.
پذیرش: بپذیرید که فرزند شما ممکن است استعدادهایی داشته باشد که شما انتظارش را ندارید.
2.ایجاد فضای صمیمی و محبت‌آمیز:
اهمیت: فضای صمیمی و محبت‌آمیز، بستر مناسبی برای تربیت صحیح فراهم می‌کند. در این فضا، فرزندان احساس امنیت و آرامش می‌کنند و به راحتی می‌توانند با والدین خود ارتباط برقرار کنند.
راه‌های ایجاد:
گذراندن وقت با کیفیت: زمانی را به طور اختصاصی به فرزند خود اختصاص دهید و در این زمان، تمام توجه خود را به او معطوف کنید.
گوش دادن فعال: به حرف‌های فرزند خود با دقت گوش دهید و سعی کنید او را درک کنید.
ابراز محبت: به فرزند خود نشان دهید که دوستش دارید. این کار می‌تواند از طریق گفتن کلمات محبت‌آمیز، بغل کردن و بوسیدن، و یا انجام کارهای محبت‌آمیز انجام شود.
امام باقر علیه السلام فرمود: «الدّینُ هوَ الحُبُّ وَ الحُبُّ هُو الدّین».(1)
دین همان محبّت و محبّت همان دین است.
ایجاد خاطرات مشترک: با فرزند خود خاطرات مشترک بسازید. این کار می‌تواند شامل سفر رفتن، بازی کردن، و یا انجام کارهای سرگرم‌کننده با هم باشد.
نکات مهم:
صداقت: با فرزند خود صادق باشید و به او دروغ نگویید.
احترام: به فرزند خود احترام بگذارید و او را تحقیر نکنید.
أکرِموا أولادَکُم وَأَحسِنوا آدابَهُم یُغفَرلَکُم؛
فرزندان خود را کرامت کنید و با آداب نیکو با آن ها معاشرت نمایید تا آمرزیده شوید. (2)
اعتماد: به فرزند خود اعتماد کنید و به او اجازه دهید تا خودش تصمیم بگیرد.
آموزش غیرمستقیم و الگوسازی:
اهمیت: کودکان بیشتر از آنکه از نصیحت‌ها بیاموزند، از رفتار و کردار والدین الگو می‌گیرند. بنابراین، والدین باید سعی کنند خودشان الگوی خوبی برای فرزندان باشند و رفتارهایی را که می‌خواهند در فرزندانشان ببینند، در خودشان تقویت کنند.
راه‌های الگوسازی:
رفتار صحیح: در رفتار خود دقت کنید و سعی کنید رفتارهای صحیح و اخلاقی را از خود نشان دهید.
گفتار نیکو: از کلمات محبت‌آمیز و محترمانه استفاده کنید و از به کار بردن کلمات زشت و ناپسند خودداری کنید.
ارزش‌های اخلاقی: به ارزش‌های اخلاقی پایبند باشید و در عمل به آنها نشان دهید.
نکات مهم:
هماهنگی بین گفتار و عمل: بین گفتار و عمل خود هماهنگی داشته باشید. اگر چیزی را به فرزند خود می‌گویید، خودتان هم به آن عمل کنید.
اعتراف به اشتباه: اگر اشتباه کردید، به اشتباه خود اعتراف کنید و از فرزند خود عذرخواهی کنید.
توجه به تربیت دینی:
اهمیت: تربیت دینی، نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت و هویت فرزندان دارد. آموزش مسائل دینی و اخلاقی به فرزندان می‌تواند به آنها کمک کند تا ارزش‌های اخلاقی را درک کنند، با تعالیم دینی آشنا شوند و در زندگی خود بر اساس این تعالیم عمل کنند.
راه‌های تربیت دینی:
آموزش مسائل دینی: به فرزند خود مسائل دینی را آموزش دهید. این کار می‌تواند از طریق خواندن کتاب‌های دینی، شرکت در کلاس‌های دینی، و یا صحبت کردن درباره مسائل دینی انجام شود.
ایجاد انگیزه: در فرزند خود انگیزه ایجاد کنید تا به مسائل دینی عمل کند. این کار می‌تواند از طریق تشویق و تمجید، و یا ایجاد ارتباط عاطفی با دین انجام شود.
عمل به دستورات دینی: خودتان به دستورات دینی عمل کنید تا فرزندتان از شما الگو بگیرد.
نکات مهم:
اعتدال: در تربیت دینی، اعتدال را رعایت کنید و از افراط و تفریط پرهیز کنید.
«شرّ الآباءِ مَنْ دَعاهُ الْبِرُّ اِلَی الاِْفراطِ.»(3)
«بدترین پدران کسی است که نیکی [به فرزند] را به حد افراط برساند.»
اجبار نکردن: فرزند خود را به انجام کارهای دینی مجبور نکنید.
استقلال‌دادن و مسئولیت‌پذیری:
اهمیت: استقلال‌دادن و مسئولیت‌پذیری، به فرزندان کمک می‌کند تا مهارت‌های زندگی را یاد بگیرند، اعتماد به نفس خود را افزایش دهند و برای مواجهه با چالش‌های زندگی آماده شوند.
راه‌های استقلال‌دادن:
واگذاری کارها: کارهای کوچک را به فرزند خود واگذار کنید.
اجازه دادن به تصمیم‌گیری: به فرزند خود اجازه دهید تا در مورد مسائل مربوط به خود تصمیم بگیرد.
حمایت در هنگام مشکلات: در هنگام مواجهه با مشکلات، از فرزند خود حمایت کنید اما به او اجازه دهید تا خودش راه حل را پیدا کند.
نکات مهم:
تدریجی بودن: استقلال‌دادن باید به صورت تدریجی انجام شود.
وَاللَّهُ أَخْرَجَکُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهَاتِکُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَیْئًا وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ ۙ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ(4)
خداوند شما را از شکم مادرانتان خارج نمود در حالی که هیچ چیز نمی دانستید و برای شما، گوش و چشم و عقل قرار داد تا شکر به جا آورید. طبق این آیه، انسان در آغاز، هیچ علمی نداشت و حتّی گوش و چشم نداشت. سپس خدا قدرت شنیدن، دیدن و اندیشیدن را به او داد. شاید ذکر واژه سمع (گوش) قبل از ذکر ابصار (چشم ها) اشاره به این است که در نوزادان نخست فعالیّت گوش شروع می شود و بعد از مدّتی چشم ها توانایی دیدن را پیدا می کنند. حتّی بعضی معتقدند که گوش در عالم جنین، کم و بیش قدرت شنوایی دارد و آهنگ قلب مادر را می شنود و به آن عادت می کند و این نشان از تدریجی بودن استقلال در تربیت است.
متناسب با سن: میزان استقلالی که به فرزند خود می‌دهید، باید متناسب با سن او باشد.
رعایت اعتدال و پرهیز از افراط و تفریط:
اهمیت: اعتدال در تربیت فرزندان، باعث می‌شود که فرزندان به طور متعادل رشد کنند و از نظر روحی و روانی سالم باشند.
راه‌های رعایت اعتدال:
تعادل بین محبت و انضباط: بین محبت و انضباط تعادل برقرار کنید.
تعادل بین آزادی و محدودیت: بین آزادی و محدودیت تعادل برقرار کنید.
تعادل بین حمایت و استقلال: بین حمایت و استقلال تعادل برقرار کنید.
نکات مهم:
شناخت نیازهای فرزند: به نیازهای فرزند خود توجه کنید و سعی کنید آنها را به طور متعادل برآورده کنید.
مشورت با متخصصان: در صورت نیاز، با متخصصان تربیت کودک مشورت کنید.
پی نوشت:
1.(میزان الحکمه، ج 1 ص 502)
2.(کزالعمال-جلد 16- ص 456 )
3. (تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 320)
4.نحل؛ آیه 78.
نظر شما