به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ سید رضی، در حالی که کمتر از ۵۰ سال سن داشت، در کنار حدود ۱۰ کتاب دیگر خود، برجسته‌ترین اثرش که با موضوع گردآوری مجموعه‌ای از خطبه‌ها، نامه‌ها و جملات منتخب امیرمومنان(ع) در کتاب شریف «نهج‌البلاغه» بود را به سرانجام رساند.
او در این کتاب، علاوه بر حذف سلسله سندهای روایی هر کدام از سخنان، تلاش کرده تا تنها گزیده‌ای منتخب از هر کدام از خطبه‌ها و نامه‌ها را جمع‌آوری کند. طبیعی است که هدف سید رضی در تالیف این کتاب، نگارش کتابی روایی نبوده تا برای هر کدام از سخنان، سند حدیث را نقل کند. همچنین او قصد نداشته تا صرفا به جمع‌آوری سخنان امام علی(ع) اقدام کند، بلکه تلاش کرده تا فصیح‌ترین و بلیغ‌ترین کلمات را انتخاب کرده و در این کتاب قرار دهد.
توانمندی‌های ادبی، جایگاه علمی، استفاده از روش‌های مناسب نگارشی و نگارش نکات مناسب و متناسب توسط سید رضی، توانسته است این کتاب را به عنوان اثر شاخصی در تاریخ اسلام تبدیل کند.
ویژگی نگارشی و پژوهشی
انتخاب عناوین مناسب: انتخاب عناوین مناسب برای هر کدام از سخنان امیرالمومنین(ع) توسط سید رضی از ویژگی‌های این کتاب است. این توضیحات گاه صرفا عنوان کلی بوده، مانند عنوان خطبه اول و در مواردی نیز به تناسب شامل توضیحات کوتاهی مانند مخاطب سخن، زمان بیان است به عنوان نمونه عبارت «لمّا بُویِعَ بالمدینه؛ چون در مدینه با او بیعت کردند در ابتدای خطبه ۱۶، و یا «فی الخوارجِ لمّا سَمِع قولَهم لا حُکمَ إلا لله؛ چون سخن خوارج را شنید که می‌گفتند «لا حُکمَ إلاَ للهِ» در آغاز خطبه ۴۰. همچنین نکات آغازین در ابتدای هر کدام از نامه‌ها، نمونه‌ای از این عناوین است که توسط سید رضی بیان شده است. بیان این موارد بسیاری از ابهامات این سخنان یا مخاطبان نامه‌ها را روشن کرده است.
تفکیک سخنان با عناوین میان خطبه‌ها: سید رضی در میانه خطبه‌ها نیز عناوینی را ذکر کرده است تا بخش‌های مختلف کلام مشخص شده و موضوعات متنوع آن نمایان شود. تقریبا در تمامی خطبه‌های چند صفحه‌ای، همچنین در برخی از نامه‌های بلند، نمونه‌های فراوانی از این عناوین دیده می‌شود. تعیین این عناوین، علاوه بر تسهیل در تفکیک مطالب، در نگارش متن نیز زییابی ایجاد کرده و از خستگی خواننده مطالب می‌کاهد.
نگارش متن‌های توضیحی: سید رضی در بخش‌های مختلف نهج‌البلاغه، به تناسب سخن و بیان، اقدام به نگارش توضیحاتی در صدر مطلب مانند خطبه ۲۵ یا خطبه ۷۳ یا در میانه مطالب مانند خطبه ۲۰۷ و یا در انتهای مطلب مانند مانند خطبه ۳، یا حکمت‌های ۲۳۲، ۳۰۷ و ۲۳۲ کرده است.
در برخی از این توضیحات نیز معانی لغات مشکل یا اصطلاحا «غریب الحدیث» توضیح داده است که به عنوان نمونه می‌توان به خطبه‌های ۷۰، ۱۰۳، ۱۲۴، نامه ۴۴ و حکمت‌های ۴۴۳ و ۴۶۴ اشاره کرد. این عبارات گاه به یک یا چند کلمه خلاصه شده و در برخی موارد مانند خطبه ۱۸۲، به چندین خط می‌رسد و توضیحات کاملی را ارائه می‌دهد.
تاکید بر گزیده‌نگاری: به نظر می‌رسد فراگیرترین واژه سیدرضی در توضیحات خود در این کتاب، عبارت‌هایی مانند: «و مِنْ کلامٍ له»، «و مِنْ خُطبةٍ له»، «و مِن کتابٍ له» یا «و مِنْ هذه الخُطبَة» در خطبه ۱۶ «وَ مِنها» در خطبه‌های ۲۳ و ۸۳، ۲۶، ۸۵ و «وَ مِنهُ» در خطبه‌های ۱۰۲، ۱۳۷ یا نامه‌های ۲۷، ۶۲ و دیگر واژه‌های مشابه باشد که نشانگر آن است که وی، در بسیاری از موارد، تنها بخش گزیده‌ای از سخنان را انتخاب کرده و در کتاب قرار داده است.
سید علی‌اصغر حسینی/ ابنا
..........................
پایان پیام
نظر شما