به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ با وجود تلاش‌های دیپلماتیک، درگیری‌ها میان گروه حاکم هیئت تحریرالشام بر سوریه و اقلیت دروزی این کشور همچنان ادامه دارد و گفتگوها و میانجی‌گری‌های محلی تاکنون نتوانسته‌اند به آتش‌بس دائمی منجر شوند. هر از گاهی درگیری‌های پراکنده اما خشونت‌آمیز میان دو طرف شعله‌ور می‌شود. گرچه این درگیری‌ها برای مدتی فروکش کرده بود، اما از هفته گذشته، دوباره با شدت و تلفات جانی از سر گرفته شده‌اند.
در این رابطه دیده‌بان حقوق بشر سوریه گزارش داده است که در درگیری‌های اخیر میان نیروهای وابسته به وزارتخانه‌های دفاع و کشور سوریه با شبه‌نظامیان دروزی، حداقل ۱۰۱ نفر کشته شده‌اند. این درگیری‌ها پس از آن شدت گرفت که یک فایل صوتی منتسب به یکی از چهره‌های برجسته دروزی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن به پیامبر اسلام (ص) توهین شده بود.
با شدت گرفتن درگیری‌ها، شورای نظامی سویدا که اکثریت آن را دروزی‌ها تشکیل می‌دهند، در اقدامی مهم تهدید کرد که «دمشق را از تروریست‌ها آزاد خواهد کرد». این شورا همچنین اعلام کرد که تیپ «نگهبانان مرزی» را در واکنش به آنچه «تهدیدهای پیش روی منطقه» خوانده، فعال کرده است. رهبران دروزی به هیئت تحریرالشام مهلت داده‌اند تا حملات خود را به مناطق اشرفیه، صحنایا و جرمانا متوقف کند، در غیر این صورت تهدید کرده‌اند که از طرف‌های منطقه‌ای درخواست حمایت نظامی خواهند کرد.
برخلاف ادعای مقامات دمشق که دروزی‌ها را عامل اصلی این درگیری‌ها می‌دانند، منابع محلی تأکید می‌کنند که مسئولیت آغاز این بحران با تروریست‌های وابسته به هیئت تحریرالشام است؛ گروهی که از زمان تسلط بر دمشق، به روش‌های مختلف تلاش کرده اقلیت‌های دینی را سرکوب کند. برخی منابع گزارش داده‌اند که دو گروه وابسته به هیئت تحریرالشام اخیرا به مناطق دروزی‌نشین نفوذ کرده و با اقدامات تحریک‌آمیز، به صورت آگاهانه درگیری‌هایی را آغاز کرده‌اند تا دروزی‌ها را عامل ناامنی در سوریه جلوه دهند.
در این زمینه، نیکلای سوخوف، پژوهشگر برجسته مرکز مطالعات خاورمیانه در آکادمی علوم روسیه و رئیس پیشین خانه روسیه در سوریه، در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس تأکید کرد که نیروهای اصلی حمله‌کننده به دروزی‌ها، و پیش از آن به علوی‌ها در استان‌های ساحلی سوریه، شبه‌نظامیان جنگجوی خارجی هستند که از افغانستان، آسیای مرکزی، قفقاز و کشورهای مغرب به سوریه آمده‌اند. به گفته او، شاهدان عینی در محل با شنیدن صحبت‌ها و لهجه این تروریست‌ها ملیت آنها را شناسایی کرده‌اند.
سوخوف در این رابطه افزود تأکید کرد: این افراد نیروی محرکه اصلی قتل‌عام‌ها هستند. زیرا سوریه را بر اساس قوانین اسلامی (تحریف‌شده) غنیمتی جنگی می‌دانند .
دروزی‌ها عمدتا در مناطق کوهستانی زندگی می‌کنند و امروزه بیشتر در بخش‌هایی از سوریه، لبنان و سرزمین‌های اشغالی ساکن هستند که هر کدام رهبری مستقل خود را دارند. در سوریه نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر دروزی زندگی می‌کنند که بیشتر آنها در استان سویدا و اطراف دمشق سکونت دارند. دروزی‌ها دارای یگان‌های دفاع از خود هستند که از سه تیپ تشکیل شده و در هر روستا و محله سازمان‌دهی شده‌اند. آنها توان مقاومت در برابر دخالت احتمالی هیئت تحریرالشام را دارند. دروزی‌ها هیچ‌گاه در برابر هیچ نیرویی تسلیم نشده‌اند و همواره خواستار زندگی مستقل و خودگردان بوده‌اند.
اهداف دمشق از درگیری با دروزی‌ها
با تزلزل پایه‌های قدرت خود، احمد الشرع، که بیشتر با نام تروریستی او یعنی ابومحمد الجولانی شناخته می‌شود، در تلاش است سلطه دولت جدید را در سراسر سوریه تثبیت کند و به همین دلیل، استقلال اقلیت‌های مذهبی مانند دروزی‌ها را مانعی بر سر رسیدن به هدف خود می‌داند.
برخی گزارش‌ها حاکی از آن هستند که دروزی‌ها خواهان خودمختاری نسبی یا حداقل حفظ هویت فرهنگی و دینی خود هستند و به همین دلیل، هیئت تحریرالشام این تلاش‌ها را تهدیدی علیه حکومت فراگیر خود می‌بیند و می‌کوشد گروه‌های قدرتمندی را که موازی با دولت خودخوانده خود فعالیت می‌کنند، حذف کرده و خود را به‌عنوان تنها نیروی بلامنازع در سوریه تثبیت کند.
هیئت تحریرالشام با ایدئولوژی تکفیری خود، گروه‌ها و اقلیت‌هایی که با آن همسو نیستند، از جمله دروزی‌ها و علوی‌ها را مانعی برای وحدت ایدئولوژیک سوریه می‌داند و بنابراین، فشار بر دروزی‌ها می‌تواند بخشی از پروژه احیای سلفی‌گری باشد.
مناطق دروزی‌نشین، با وجود وسعت نسبتا کم، منابع اقتصادی، زمین‌های حاصلخیز کشاورزی یا موقعیت‌های راهبردی را در خود جای داده‌اند و هیئت تحریرالشام در پی آن است که با تسلط کامل بر این مناطق، بخشی از مشکلات اقتصادی خود را حل کند.
دولت موقت در تلاش است با جمع‌آوری سلاح از دست اقلیت‌ها، انحصار تسلیحاتی ایجاد کند تا از بروز هرگونه شورش امنیتی علیه دولت مرکزی جلوگیری شود تا در صورت ایجاد هر گونه هرج‌ومرج در مناطق مختلف، بتواند بدون مقاومت از سوی گروه‌های مسلح محلی، آن را سرکوب کند.
از این رو، درگیری با دروزی‌ها نه هدف نهایی، بلکه یک وسیله است؛ وسیله‌ای برای تثبیت سلطه، مشروعیت‌بخشی داخلی، و ارسال پیام به رقبا مبنی بر این که هیئت تحریرالشام تنها نیروی منسجم و دارای برنامه در سوریه است. اگر این گروه بتواند تهدید دروزی‌ها را حذف کند، احتمالا خواهد توانست بر سایر اقلیت‌های مذهبی و گروه‌های مقاومت محلی نیز غلبه یابد؛ موضوعی که برای تحکیم پایه‌های حکومت الجولانی حیاتی است.
فرصت ویژه برای آمریکا و رژیم صهیونیستی در راستای دامن زدن به جدایی‌طلبی در سوریه
اگرچه این درگیری‌ها در ظاهر ماهیتی محلی و مذهبی دارند، اما تشدید فشار بر دروزی‌ها می‌تواند زمینه‌ساز اجرای سناریوی قدیمی تجزیه سوریه باشد؛ سناریویی که با منافع راهبردی رژیم صهیونیستی کاملا همخوانی دارد.
در ماه‌های اخیر، رژیم صهیونیستی در راستای اهداف توسعه‌طلبانه خود از دروزی‌ها حمایت کرده است. در این راستا، روز جمعه ارتش رژیم صهیونیستی اطراف کاخ ریاست‌جمهوری سوریه را بمباران کرد؛ اقدامی که به‌عنوان هشدار جدی به الجولانی تلقی شده و نشان می‌دهد که تل‌آویو در دفاع از دروزی‌ها عقب‌نشینی نخواهد کرد.
در دهه‌های گذشته، رژیم صهیونیستی بارها از بی‌ثباتی در کشورهای همسایه برای تحقق اهداف امنیتی خود بهره برده است و درگیری‌ها در مناطق دروزی‌نشین نیز فرصتی تازه برای تل‌آویو فراهم کرده تا برنامه‌های شوم خود را به اجرا بگذارد.
از سوی دیگر، ایجاد شکاف‌های عمیق‌تر میان گروه‌های داخلی در سوریه، راه را برای حضور و نفوذ بیشتر در مناطق مرزی جنوب سوریه هموار می‌سازد. زیرا تضعیف سوریه، بهترین تضمین‌کننده برای امنیت سرزمین‌های اشغالی است. دفاع رژیم صهیونیستی از دروزی‌ها نیز نه از سر خیرخواهی، بلکه برای تجزیه سوریه انجام می‌شود.
از منظر ژئوپلیتیکی، این وضعیت فرصت بی‌سابقه‌ای را در اختیار بازیگرانی مانند آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار داده است. تقسیم سوریه به واحدهای قومی و مذهبی در راستای پروژه «خاورمیانه جدید» است؛ پروژه‌ای که هدف آن، تضعیف کشورهای اسلامی از طریق نابودی ساختارهای قدرت مرکزی است.
با تشدید سرکوب توسط هیئت تحریرالشام، اقلیت‌هایی که احساس طردشدگی یا تهدید می‌کنند، ممکن است به سمت مطالبه خودمختاری یا حتی همکاری با قدرت‌های خارجی سوق داده شوند. در چنین شرایطی، رژیم صهیونیستی می‌تواند از طریق واسطه‌ها یا ابزارهای اطلاعاتی، روابط خود را با این اقلیت‌ها تقویت کرده و آنها را به سمت جدایی‌طلبی سوق دهد.
در چنین وضعیتی، رژیم صهیونیستی و آمریکا، بدون دخالت نظامی مستقیم و از طریق حمایت از اقلیت‌هایی که تحت فشار قرار گرفته‌اند، پروژه‌های جدایی‌طلبانه را تقویت می‌کنند. به نظر می‌رسد اگر این بحران مهار نشود، درگیری‌های میان هیئت تحریرالشام و دروزی‌ها می‌تواند به سطح یک بحران ملی ارتقا یافته و به تغییر در نقشه سیاسی کشور منجر شود. این درگیری‌ها می‌تواند به رژیم صهیونیست بهانه‌ای برای مداخله بیشتر در سوریه بدهد، به‌ویژه اگر دروزی‌ها از تل‌آویو درخواست کمک کنند. این سناریو کاملا در راستای منافع رژیم صهیونیستی خواهد بود. چرا که هم امنیت مرزهای خود را افزایش می‌دهد و هم نفوذ رقبای خود را محدود می‌سازد.
همچنین، درگیری میان هیئت تحریرالشام و دروزی‌ها به تل‌آویو این امکان را می‌دهد که خود را به‌عنوان مدافع حقوق اقلیت‌ها به جهان معرفی کند و بدین‌وسیله حمایت غرب برای سناریوهای مداخله‌گرانه یا حتی تأسیس مناطق خودمختار جدید در سوریه را جلب کند.
به‌طور کلی، درگیری‌های سویدا شاخصی مهم از تحولات عمیقی هستند که در سوریه پس از جنگ در حال وقوع هستند. اگر این تحولات ادامه یابند، نه تنها بی‌ثباتی بیشتری را در مناطق اقلیت‌نشین ایجاد خواهند کرد، بلکه راه را برای مداخلات منطقه‌ای و بین‌المللی هموار خواهند ساخت؛ آن هم در زمانی که ساختار جدید حکومت سوریه هنوز شکننده است و خطر فروپاشی اجتماعی بیش از هر زمان دیگری کشور را تهدید می‌کند.
در پایان باید گفت که درگیری‌ها میان هیئت تحریرالشام و دروزی‌ها، در کنار مداخلات رژیم صهیونیستی و آمریکا، نه تنها تهدیدی برای امنیت داخلی سوریه محسوب می‌شود، بلکه می‌تواند به تجزیه کشور و تغییر در نقشه سیاسی آن منجر شود. حمایت رژیم صهیونیستی از دروزی‌ها و افزایش تنش‌های مذهبی و قومی، فرصت‌هایی برای تقویت پروژه‌های جدایی‌طلبانه در سوریه فراهم کرده است. در این شرایط، در صورت عدم کنترل بحران، سوریه با خطر فروپاشی اجتماعی و سیاسی مواجه خواهد شد و مداخلات خارجی می‌تواند عواقب وخیمی برای منطقه داشته باشد.
**************
پایان پیام/ 345
