به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ بیست‌وششمین اجلاس مجمع جهانی فقه اسلامی که با حضور هیات‌هایی از علمای کشورهای مختلف جهان اسلام، از ۱۴ – تا ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ در کشور قطر و در شهر دوحه در حال برگزاری است، به موضوعات مختلف فقهی و مسائل نوپدید در رابطه حقوق کودکان پرداخته است.
در این اجلاس اساتید و اندیشمندانی از جمهوری اسلامی ایران همچون آیت‌الله احمد مبلغی، آیت‌الله علیدوست، حجت‌الاسلام دکتر شهریاری، آیت‌الله ترابی و... در خصوص موضوعاتی مانند شیوه استنباط فقهی و حقوقی مسائل کودک و فقه بازی‌های الکترونیکی و... سخنرانی کردند.
دکتر عبدالفتاح محمود احمد، در ابتدای این اجلاس خلاصه‌ای از ۲۸ مقاله و پژوهشی که توسط دانشمندان اسلامی حاضر در جلسه به مجمع ارائه شده بود ارائه کرد.
ضرورت ایجاد ساختار یک‌پارچه برای استنباط احکام در خصوص مسائل کودک
آیت‌الله احمد مبلغی نماینده جمهوری اسلامی ایران در مجمع جهانی فقه اسلامی، خواستار ایجاد ساختار یک‌پارچه برای استنباط احکام در خصوص مسائل کودک شد و گفت: هدف از این ساختار، صرفاً استخراج احکام نیست، بلکه ترسیم چشم‌اندازی تمدنی است که جایگاه شایسته کودک را در فقه و اندیشه اسلامی بازمی‌گرداند.
این استاد حوزه علمیه قم در ادامه ضمن ابراز امیدواری بر اینکه تدوین و توجه به این ساختار یک‌پارچه در قرارات مجمع جهانی فقه مصوب شود تا مورد استناد قرار گیرد، افزود: پیشنهاد می‌شود که این ساختار، به‌عنوان چارچوبی روش‌مند در تدوین نظریه و طراحی کاربردی، مبنای توصیه‌های این مجمع قرار گیرد.
عضو مجلس خبرگان رهبری در خصوص شیوه استنباط از متون دینی در مسائل کودکان نیز گفت: باید متون دینی را با توجه به فلسفه شریعت خواند، نه با برداشت‌های ظاهری و خشک؛ تا فقه کودک به سکوی تربیتی بدل شود و دروازه‌ای برای خیزش اخلاقی و ارزشی در جامعه بگشاید.
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمید شهریاری دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی نیز با ارائه مقاله‌ای به موضوع تأثیر بیماری‌های روانی بر اهلیت در شریعت پرداخت.
وی در این مقاله عنوان کرد: ضروری است که مفاهیم و انواع اختلالات روانی بر پایه یافته‌های تخصصی روان‌شناسان و با استناد به منابع علمی معتبر در روان‌پزشکی معاصر، همچون راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) و معیارهای تشخیص بالینی بیماری‌ها، با دقت بیشتری تبیین شود. این مفاهیم از حساسیت علمی بالایی برخوردارند و پرداختن به آنها با تعابیر کلی یا مبهم، صحیح و راه‌گشا نخواهد بود.
لزوم پرداخت فقهی به وضعیت مراقبان بیماران روانی
دکتر شهریاری در این مقاله تاکیدکرده است: از دیگر مسائل مغفول، احکام مربوط به مراقبان و سرپرستان بیماران روانی است. این موضوع از ابعاد فقهی و اخلاقی قابل توجهی برخوردار است. در فرهنگ فارسی ضرب‌المثلی هست که می‌گوید: «مگو تندرست است رنجوردار -که می‌پیچد از درد رنجوروار» یعنی گمان نکن که کسی که از بیمار مراقبت می‌کند بی‌درد است؛ بلکه او نیز در درون خود، درد و رنجی همانند بیمار دارد.
این سخن، گویای آن است که مراقبان بیماران روانی نیز دچار رنجی درونی‌اند که باید از منظر فقهی به آن توجه شود. از این‌رو، پیشنهاد می‌شود مجمع فقه اسلامی در نشست‌های آتی خود، بررسی مستقل احکام شرعی و مسائل اخلاقی مرتبط با این گروه از افراد را در دستور کار قرار دهد؛ چراکه آنان با نوع خاصی از ابتلاء اجتماعی و انسانی مواجه‌اند که شایسته‌ی تأمل فقهی و تحلیل تفصیلی است.
ضرورت توجه به عوامل انحرافات فکری کودکان در مجمع فقه بین‌المللی
در این اجلاس آیت‌الله مرتضی ترابی از جمهوری اسلامی ایران و از فضلای ترکیه‌ای حوزه علمیه قم، بیاناتی به شرح زیر پیشنهاد تدوین پیمان‌نامه راجع به کودکان را به همایش ارائه کرد:
با احترام به همه پژوهش‌های انجام شده در این زمینه باید عرض کنم در این پژوهش‌ها به بررسی مسائلی چون حمایت اطفال در مقابل باجگیری، زورگویی، عنف و تحریک اکتفا شده است و همه این موضوعات به نوعی مربوط به رفتار می‌شود، حال آنکه به نظر می‌رسد ضروری است یک عنایت ویژه‌ای به مسائل فکری کودکان و خطری که از ناحیه فکری آنها را تهدید می‌کند بشود، چرا که کودکان هم‌اکنون با تهدیداتی چون کشیده شدن به سوی الحاد یا انکار رسالت که به آن دئیسم نیز گفته می‌شود یا انکار شریعت و لائیسیسم و عقائد فاسدی نظیر آن روبروی هستند. روشن است که فساد عقیده، پایه‌های اخلاق و رفتار صحیح را از بین می‌برد.
نادیده گرفتن این بعد قضیه خلائی را ایجاد خواهد کرد و باعث می‌شود نسل‌های آینده به سوی انحرافات عمیقتری بروند.
بر این اساس پیشنهاد می‌کنیم که اولا ابعاد خطرهای که از این ناحیه متوجه کودکان است در همایش‌های آینده مجمع مورد بررسی قرار گیرد و ثانیا راه‌حل‌هایی که ما مسلمانان برای مواجهه با این تهدیدات چه در خانواده و چه در مدرسه و چه در مجموعه‌های فرهنگی و غیره در اختیار داریم مورد بررسی قرار گیرد و سپس یک پیمان‌نامه اسلامی کاملی در این زمینه تدوین شود.
ممکن است گفته شود که اهتمام به مسائل فکری باعث تقویت افکار تندروها و خشونت‌طلبان در میان کودکان و جوانان می‌شود، ولی باید توجه داشت که خود تندروی و خشونت نیز مبتنی بر یک سلسله افکار و بینش است که باید مقابله مناسب فکری است.
همچنین در جلسه پنجم این مجمع، استاد مرتضی ترابی به بررسی فقهی حرمت و حلیت بازی‌های الکترونیکی پرداخت:
حرمت بازی‌های الکترونیکی، یا به جهت عنوان ذاتی مقوم این بازی‌ها است، مانند اینکه بازی مشتمل بر برد و باخت باشد، یا اینکه با آلت قمار انجام بگیرد؛ هرچند که صورت و تصویر آن باشد، مانند نرد، یا اینکه بازی خود ملازم با ضرر زدن به خود باشد یا به جهت عنوان عارضی است که حضار از آن آگاهی دارند.
بر این اساس بازی‌های الکترونیکی که داخل این دو قسم نباشد، بازی با آن حلال است؛ هرچند برای بزرگسالان مکروه است و خرید و فروش آن و هرچه که مربوط به آن است از اکانت بازی و توکن‌ها و مانند آن جائز است، چون داخل «اکل مال به باطل» نیست، بلکه داخل «تجارت مباح» است، به خاطر این که مال بر آن صدق می‌کند.
باید بدانیم که مال بر هر آنچه که پنج خصوصیت زیر را داشته باشد صدق می‌کند و این پنج خصوصیت عبارتند از:
۱. دارای منفعت عقلائی باشد
۲. مورد میل و رغبت باشد
۳. دارای ندرت نسبی باشد، مانند هوا که همه جا دراختیار است نباشد.
۴. امکان اختصاص به شخص حقیقی یا حقوقی را داشته باشد. چیزهای که امکان اختصاص ندارند؛ مانند کُرات دور دست، مال محسوب نمی‌شوند.
۵. شارع از آن نهی نکرده باشد چون هر آنچه که حرام قرار داده شده ثمن آن هم حرام است.
و بازی‌های الکترونی که از قسم حرام نباشد از چیزهای است که دارای این پنج ویژگی می‌باشد بنابراین خرید و فروش آنها و هر آنچه که متعلق به آنهاست حلال است، بلکه تمام وسائل نوپدید مانند آنچه که دیروز در این جلسه مورد بحث قرار دادیم، یعنی سندها، ضمان یا رمزارزها همگی همین حکم را دارند، یعنی اگر دارای این خصوصیات باشند مال هستند و معامله با آنها جائز می باشد.
..................
پایان پیام
نظر شما