به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ در میان احادیث نقل شده از حضرت عبدالعظیم(ع) در کتابهای «مسند حضرت عبدالعظیم حسنی» تالیف علامه فقید عزیزالله عطاردی و کتاب «حکمتنامه حضرت عبدالعظیم حسنی» تدوین شده توسط مرحوم آیتالله ریشهری، حدود ۸۰ حدیث از این عالم برجسته شیعی و امامزاده نامدار حسنی(ره) نقل شده است.
به نظر میرسد علامه عطاردی در هنگام تالیف کتاب «مسند» به کتابی که سالها بعد، توسط گروهی از محققان در کتابخانهای در یمن یافت شد و در آن ۹۷ روایت از حضرت عبدالعظیم(ره) به نقل از امام جواد(ع) از امام امیرالمومنین(ع) نقل شده، دسترسی نداشته است.
همچنین مرحوم آیتالله ریشهری، در کتاب «حکمتنامه حضرت عبدالعظیم حسنی» نیز دسترسی به این کتاب نداشته و به اضافه کردن یک حدیث به کتابهای نقل شده در کتاب «مسند» به ترجمه و شرح آن پرداخته و با عنوان «حکمتنامه» منتشر کرده است.
اما کتاب «احادیث امیرالمومنین علی علیهالسلام به روایه عبدالعظیم الحسنی» روایاتی از امام جواد(ع) است که ایشان از «کتاب علی(ع)» نقل کرده و حضرت عبدالعظیم(ع) آن را در جلسهای علمی در «شهرری» از امام جواد(ع) نقل کرده و با سند روایی از «علمای زیدیه» هماکنون در دسترس است.
به این ترتیب باید گفت احادیث نقل شده از حضرت عبدالعظیم(ع)، پس از شناسایی و انتشار این کتاب در سالهای اخیر، به بیش از دو برابر افزایش یافته و هم اکنون ۱۷۷ روایت نقل شده از ایشان در دسترس علاقمندان قرار دارد. اگرچه این روایات نیز، مانند همه روایات دیگر، نیازمند بررسی سندی و روایی است.
آنچه در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد، اختلاف سنی میان حضرت امام جواد(ع) و جناب عبدالعظیم(ع) است. حضرت عبدالعظیم(ع) اگرچه خود از شخصیتهای برجسته علمی خاندان منسوب به امام حسن(ع) بودند، اما با تواضعی برجسته، در سنی حدود ۳۰ سال یا حداکثر ۳۸ سالگی، اقدام به نقل احادیثی از امام جواد(ع) با حدود ۱۷ سال یا حداکثر ۲۵ سالگی کرده است. این ویژگی حضرت عبدالعظیم(ع) در دوران امام هادی(ع) نیز به حدیث مشهور «عرضه دین» منجر شد و ایشان مفتخر به مقام «انت ولینا حقا» از زبان امام هادی(ع) شدند. این در حالی بود که تفاوت سنی ایشان با امام هادی(ع) حدود ۴۰ سال بوده است.
نگاهی به کتاب احادیث امیرالمومنین(ع)
اگرچه در میان آثار حضرت عبدالعظیم(ع) کتابی با عنوان «خُطَب امیرالمومنین» به چشم میخورد، اما تقریبا با قاطعیت میتوان گفت که این مجموعه روایات، نسبتی با آن کتاب ندارد، بهویژه آنکه در این کتاب ۹۷ روایت کوتاه، همانند حکمتهای نهجالبلاغه، از امام علی(ع) نقل شده و تفاوت میان خطبه و جملات کوتاه روشن است. در این مجموعه روایی، تنها دو حدیث شماره ۲۸ و حدیث شماره ۴۰ ، در حدود دو صفحه را به خود اختصاص داده و بقیه روایات نقل شده در حدود یک جمله یا حداکثر یک پاراگراف است که تقریبا همگی آنان نیز مضامین اخلاقی دارد.
نسخه خطی و منحصربفرد این کتاب، در کتابخانه «مؤسسۀ امام زید بن علی در صنعاء یمن» که ضمن یک مجموعه رسائل املاء شده توسط «قاضی جعفر بن أحمد بن عبدالسلام بهلولی یمانی» از علمای زیدی مذهب، و متوفی ۵۷۳ هجری قمری، تدوین شده است.
نسخه کامل نسخه عربی این کتاب در کتابخانه قائمیه با این لینک و نسخه ترجمه شده آن در این لینک به شکل رایگان در اختیار عموم قرار گرفته است.
سید علیاصغر حسینی/ ابنا
------------------------------
پایان پیام
نظر شما