خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) - ابنا: توفیق، نعمتی الهی است که انسان را در مسیر درست هدایت میکند و او را به اهداف والا نزدیکتر میسازد. این نعمت الهی نهتنها نتیجه تلاش و کوشش فردی است، بلکه به عوامل معنوی و الهی نیز وابسته است.
توفیق چیست؟
در فرهنگ اسلامی، توفیق به معنای هماهنگی میان اراده انسان و مشیت الهی برای انجام امور خیر و درست است. این هماهنگی زمانی رخ میدهد که انسان با اخلاص، نیت پاک و عمل صالح در مسیر رضایت خداوند گام بردارد. امام علی(ع) در نهجالبلاغه میفرمایند: «التَّوفِیقُ فَتحُ بابِ الخَیرِ»؛ توفیق، گشایش درهای خیر است (۱).
از دیدگاه قرآن کریم نیز توفیق بهعنوان نعمتی الهی معرفی شده که تنها خداوند قادر به اعطای آن است. در آیه ۸۸ سوره هود آمده است: «وَمَا تَوْفِیقِی إِلَّا بِاللَّهِ»؛ توفیق من جز از سوی خداوند نیست (۲). این آیه نشاندهنده وابستگی کامل انسان به قدرت الهی برای دستیابی به موفقیت واقعی است.
توفیق همچنین به معنای توانایی درک زمان مناسب برای انجام کارهاست. امام صادق(ع) میفرمایند: «التوفیقُ عَونٌ مِنَ اللهِ»؛ توفیق، یاری خداوند است (۳). بنابراین، هرگاه انسان در مسیر درست گام بردارد، خداوند او را یاری خواهد کرد تا به نتایج مطلوب دست یابد.
عوامل کسب توفیق
کسب توفیق نیازمند رعایت اصول و شرایط خاصی است که در آموزههای دینی به آنها اشاره شده است. نخستین عامل، اخلاص در نیت است. امام علی(ع) میفرمایند: «مَن أخلَصَ للهِ نیَّتَهُ، وَفَّقَهُ اللهُ»؛ هرکس نیت خود را برای خدا خالص کند، خداوند او را موفق خواهد کرد (۴). اخلاص به معنای کنار گذاشتن انگیزههای مادی و تمرکز بر رضایت الهی است.
عامل دوم، دعا و ارتباط قلبی با خداوند است. دعا نهتنها وسیلهای برای طلب کمک از خداوند است، بلکه عاملی برای تقویت ایمان و ایجاد ارتباط مستقیم با خالق محسوب میشود. پیامبر اکرم(ص) میفرمایند: «الدُّعاءُ مِفتاحُ التوفیق»؛ دعا کلید توفیق است (۵).
سومین عامل، عمل صالح و پایبندی به دستورات دینی است. قرآن کریم بارها تأکید کرده که انسانهایی که ایمان آورده و عمل صالح انجام دادهاند، به موفقیت دست خواهند یافت. امام رضا(ع) نیز میفرمایند: «التوفیقُ فی طاعَةِ اللهِ»؛ توفیق در اطاعت خداوند است (۶).
موانع دستیابی به توفیق
همانطور که کسب توفیق نیازمند رعایت اصول خاصی است، برخی عوامل نیز مانع دستیابی به این نعمت الهی میشوند. نخستین مانع، گناه و نافرمانی از دستورات الهی است. امام علی(ع) میفرمایند: «مَن عَصَی اللهَ، حُرِمَ التوفیقَ»؛ هرکس خدا را نافرمانی کند، از توفیق محروم خواهد شد (۷). گناه نهتنها ارتباط انسان با خداوند را قطع میکند، بلکه او را از مسیر درست منحرف میسازد.
دومین مانع، تکبر و غرور است. قرآن کریم در آیه ۲۳ سوره ص میفرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا یُحِبُّ الْمُسْتَکْبِرِینَ»؛ خداوند متکبران را دوست ندارد (۸). تکبر موجب میشود انسان توانایی پذیرش اشتباهات خود را از دست بدهد و از مسیر درست فاصله بگیرد.
سومین مانع، عدم شناخت زمان مناسب برای انجام کارهاست. امام علی(ع) میفرمایند: «التوفیقُ فِی إدارَةِ الوَقتِ»؛ توفیق در مدیریت زمان است (۹). اگر انسان نتواند زمان خود را بهدرستی مدیریت کند، فرصتهای ارزشمند زندگی را از دست خواهد داد.
توفیق نعمتی الهی است که انسان را در مسیر سعادت و موفقیت قرار میدهد. این نعمت نهتنها به تلاش فردی وابسته است، بلکه نیازمند ارتباط معنوی با خداوند نیز هست. با رعایت اصول دینی و دوری از موانع توفیق، هر انسانی میتواند به این نعمت دست یابد و زندگی خود را متحول کند. آموزههای اهلبیت(ع) راهنمای ارزشمندی برای دستیابی به توفیق هستند که باید همواره مورد توجه قرار گیرند.
پاورقیها
- نهجالبلاغه، حکمت ۱۷۶.
- قرآن کریم، سوره هود، آیه ۸۸.
- بحارالانوار، جلد ۷۵، صفحه ۱۰۸.
- غررالحکم، حدیث ۴۴۳۵.
- کنز العمال، حدیث ۳۱۵۶.
- عیون اخبار الرضا(ع)، جلد ۲، صفحه ۱۷.
- نهجالبلاغه، حکمت ۲۳۵.
- قرآن کریم، سوره ص، آیه ۲۳.
- غررالحکم، حدیث ۲۱۴۰.
نظر شما