پیوستگی "رسالت نبوی" و "امامت علوی"، ریشه‌های قیام عاشورا

خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)-ابنا: همزمانی دهه آخر صفر و ایام سوگواری شهادت پیامبر اکرم (ص)، امام حسن مجتبی (ع) و امام رضا (ع) با اربعین حسینی، ابعاد و موضوعات قابل تأمل بسیاری را پیش روی ما قرار می‌دهد. این همزمانی صرفاً یک تقارن زمانی نیست، بلکه دارای پیوندهای عمیق معنایی، تاریخی و تأثیرات اجتماعی است که در ادامه به برخی از مهمترین آنها اشاره می‌شود:

1. تکمیل و تعمیق پیام قیام عاشورا:
عاشورا، آغاز؛ شهادت پیامبر، نقطه ارجاع: قیام امام حسین (ع) در عاشورا، ادامه راه پیامبر (ص) برای احیای دین بود. شهادت پیامبر اکرم (ص) در دهه آخر صفر، یادآور نقطه آغاز رسالت و اصول دین است که امام حسین (ع) برای حفظ آن‌ها قیام کرد. در واقع، عاشورا را باید در پرتو رحلت پیامبر (ص) و انحرافات پس از آن درک کرد.

شهادت امام حسن (ع)؛ نماد مظلومیت و صلح برای حفظ اسلام: شهادت امام حسن (ع) نیز نمادی از مظلومیت اهل بیت و در عین حال، نمادی از تدبیر و صلح برای حفظ کیان اسلام در شرایط حساس است. این مظلومیت، در امتداد مظلومیت پیامبر (ص) و زمینه‌ساز واقعه کربلا است.

شهادت امام رضا (ع)؛ اوج غربت اهل بیت در گسترش اسلام: شهادت امام رضا (ع) در خراسان، نشان‌دهنده گستره غربت اهل بیت و انحرافات ایجاد شده در جامعه اسلامی، حتی در دوره‌های بعدی است. همزمانی این ایام با اربعین، به زائر این امکان را می‌دهد که ریشه انحرافات را در سقیفه (پس از رحلت پیامبر) بیابد و سپس اوج آن را در عاشورا مشاهده کند و ادامه مظلومیت را در شهادت امام رضا (ع) ببیند.

پیوند عترت و نبوت: این همزمانی به طور طبیعی ذهن را به حدیث ثقلین (کتاب خدا و عترتم) سوق می‌دهد. عزاداری برای پیامبر (ص) و ائمه (ع) در این ایام، تأکید دوباره‌ای بر پیوند ناگسستنی نبوت و امامت و لزوم تمسک به هر دو برای هدایت است.

2. پیوند محتوا و هدف عزاداری‌ها:
یکپارچگی در مصیبت اهل بیت: دهه آخر صفر، ایام اوج مصیبت اهل بیت (ع) است. اربعین با یاد امام حسین (ع) آغاز می‌شود و به شهادت پیامبر (ص) و سایر ائمه (ع) ختم می‌گردد. این همزمانی، به عزاداری‌ها یکپارچگی و عمق بیشتری می‌بخشد و نشان می‌دهد که مصیبت اهل بیت، یک زنجیره به هم پیوسته است.

تبیین اهداف کلی مکتب اهل بیت: در این ایام، تمامی جنبه‌های مکتب اهل بیت – از اصول دین (پیامبر)، تا صبر و جهاد باطنی (امام حسن)، تا قیام و شهادت (امام حسین)، تا علم و ولایت (امام رضا) – در کنار هم مورد توجه قرار می‌گیرد. این امر به فهم جامع‌تر از رسالت اهل بیت کمک می‌کند.

3. ابعاد معرفتی و تربیتی:
درس‌آموزی از سیر تاریخی انحراف: این همزمانی فرصتی است تا زائران و عزاداران، سیر تاریخی انحراف از مسیر حق پس از رحلت پیامبر (ص) و نتایج آن را که به کربلا ختم شد، درک کنند. این درک، به تقویت بصیرت دینی و سیاسی کمک می‌کند.

تقویت روحیه وحدت و همدلی: اجتماعات عزاداری در این ایام، به خصوص در حرم امام رضا (ع) در مشهد و حرم امام حسین (ع) در کربلا، نمادی از وحدت و همدلی شیعیان و حتی سایر مسلمانان است که حول محور محبت اهل بیت (ع) گرد آمده‌اند.

اوج‌گیری معنویت و خودسازی: تقارن این ایام با اوج معنویت اربعین، فرصت بی‌نظیری برای خودسازی، توبه، و تقویت ارتباط با خداوند فراهم می‌کند. زائران و عزاداران می‌توانند از فضای ملکوتی این ایام برای تطهیر نفس و پالایش روح بهره ببرند.

4. ابعاد فرهنگی و اجتماعی:
گسترش فرهنگ زیارت: این همزمانی، میل به زیارت مراقد مطهر ائمه (ع) در کربلا، مشهد، و مدینه را افزایش می‌دهد. این امر به گسترش فرهنگ زیارت و شناخت بیشتر از زندگی و سیره ائمه (ع) کمک می‌کند.

تقویت شعائر دینی: برگزاری مراسم عزاداری گسترده در سراسر جهان اسلام در این ایام، به تقویت شعائر دینی و حفظ هویت مذهبی کمک می‌کند.

حفظ تاریخ و اصالت دین: یادآوری رحلت پیامبر (ص) و شهادت ائمه (ع) در این ایام، به حفظ تاریخ و اصالت دین اسلام کمک می‌کند و از تحریف و فراموشی آن جلوگیری می‌نماید.

5. فرصتی برای پاسخ به شبهات:
تبیین تداوم امامت: در این ایام می‌توان به خوبی تداوم امامت از پیامبر اکرم (ص) تا امام رضا (ع) و نقش هر یک از ائمه در حفظ و تبیین دین را توضیح داد و به شبهات مربوط به خلافت و جانشینی پیامبر پاسخ داد.

ارائه تصویر جامع از اسلام شیعی: این همزمانی فرصتی است تا اسلام شیعی نه فقط در بعد حماسی عاشورا، بلکه در ابعاد دیگر آن (علمی، اخلاقی، سیاسی) نیز معرفی شود.

پس همزمانی دهه آخر صفر و شهادت پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) با اربعین، یک بستر غنی برای تعمیق باورهای دینی، تقویت بصیرت تاریخی، گسترش شعائر، و وحدت حول محور اهل بیت (ع) فراهم می‌آورد. این ایام، نه تنها اوج عزاداری، بلکه اوج درس‌آموزی از مکتب اهل بیت (ع) است.