خبرگزاری بین المللی اهلبیت(ع) - ابنا: صلح امام حسن مجتبی علیه السلام، که در تاریخ اسلام به عنوان یکی از پیچیدهترین و در عین حال راهبردیترین تصمیمات سیاسی شناخته میشود، در واقع تجلی عینی حکمت، دوراندیشی و اولویتبندی منافع امت اسلامی بر خواستههای فردی و گروهی است. این اقدام، که در نگاه سطحی ممکن است نوعی کنارهگیری از قدرت تلقی شود، در حقیقت یک مانور شگرف برای حفظ کیان اسلام و جلوگیری از جنگ داخلی ویرانگری بود که میتوانست ریشههای نوپای جامعه اسلامی را بخشکاند. امام مجتبی (ع) در شرایطی قرار داشت که لشکرش دچار تفرقه، سستی و خیانت بود و فرماندهان ارشدش با وعدههای فریبنده معاویه، جبهه حق را ترک میکردند. در چنین وضعیتی، اصرار بر جنگی نابرابر، نه تنها به شکست نظامی حتمی میانجامید، بلکه به معنای ریختن خون مسلمانان به دست یکدیگر و نابودی باقیمانده یاران وفادار اهل بیت (ع) بود؛ همان یارانی که هسته اصلی مقاومت در برابر انحرافات آینده را تشکیل میدادند.
امام حسن (ع) با پذیرش صلح، در حقیقت جنگ را به میدانی دیگر منتقل کرد: میدان جنگ نرم و تقابل گفتمانی. ایشان با گنجاندن شروط دقیق و هوشمندانه در صلحنامه، ماهیت غاصبانه و دنیامدارانه حکومت معاویه را برای تاریخ آشکار ساخت. شروطی مانند عمل به کتاب خدا و سنت پیامبر (ص)، عدم تعیین جانشین توسط معاویه، و تأمین امنیت جانی و مالی شیعیان و پیروان امیرالمؤمنین (ع)، همگی معیارهایی بودند که امام میدانست معاویه به هیچ یک از آنها پایبند نخواهد ماند. این عدم پایبندی، که معاویه خود با وقاحت در خطبهای در کوفه به آن اعتراف کرد و تمام تعهدات را زیر پا گذاشت، به مثابه یک سند تاریخی، مشروعیت ادعایی حکومت اموی را برای همیشه باطل کرد و به همگان نشان داد که هدف آنها نه خدمت به دین، بلکه رسیدن به سلطنت و پادشاهی دنیوی بوده است.
از منظر تقریب مذاهب، صلح امام حسن (ع) یک درس بزرگ وحدت و مصلحتاندیشی است. امام (ع)، به عنوان سبط اکبر پیامبر و پیشوای برحق جامعه، نشان داد که رهبر حقیقی کسی است که حاضر است برای حفظ اصل دین و جلوگیری از خونریزی میان امت جدش، از حق مسلم خود بگذرد. این اقدام، یک سرمشق جاودان برای تمام رهبران و علمای جهان اسلام است تا در هنگام بروز فتنهها و اختلافات، «وحدت کلمه» و «حفظ جان مسلمین» را بر هر منفعت دیگری ارجح بدانند. صلح امام حسن (ع) زمینه را برای قیام خونین و جاودانه برادرش، امام حسین (ع)، فراهم آورد. اگر امام حسن (ع) با آن جهاد خاموش و صبورانه، چهره نفاق را رسوا نکرده بود، قیام عاشورا شاید در غبار تبلیغات مسموم امویان گم میشد. در واقع، صلح حسنی و قیام حسینی دو روی یک سکه بودند: استراتژی واحد اهل بیت (ع) برای صیانت از اسلام ناب محمدی در دو مقطع زمانی با شرایط متفاوت، که هر دو در جای خود، حیاتی و تعیینکننده بودند. این صلح، نه یک عقبنشینی، بلکه یک پیروزی اخلاقی و سیاسی بلندمدت بود که اسلام را از یک پیچ خطرناک تاریخی به سلامت عبور داد.
الناز موسوی یکتا
دانشپژوه جامعهالزهرا(س)
نظر شما