مدیریت استرس با آموزه‌های پیامبر رحمت(ص)

خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع)- ابنا: زندگی انسان‌ها از دیرباز با چالش‌ها و مشکلات همراه بوده است، اما در عصر حاضر، این چالش‌ها به دلیل پیچیدگی‌های زندگی مدرن بیشتر شده‌اند. استرس و اضطراب به‌عنوان دو عامل مخرب روح و جسم، بسیاری از افراد را درگیر خود کرده‌اند. در این میان، آموزه‌های پیامبر اکرم(ص) به‌عنوان چراغ راهی برای آرامش و سلامت روانی، می‌توانند بهترین نسخه برای مقابله با این مشکلات باشند.

آرامش در ذکر و یاد خدا

یکی از مهم‌ترین آموزه‌های پیامبر(ص) برای کاهش اضطراب، توصیه به ذکر و یاد خداوند است. قرآن کریم نیز بر این موضوع تأکید دارد: «أَلا بِذِکرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (سوره رعد: 28). پیامبر(ص) به یاران خود توصیه می‌کردند که در هنگام احساس نگرانی و اضطراب، به ذکر خدا بپردازند. ایشان می‌فرمودند: «ذکر خداوند، قلب‌ها را آرام می‌کند و انسان را از وسوسه‌های شیطان دور می‌سازد» (1).

ذکر گفتن علاوه بر آرامش روحی، تأثیرات فیزیکی نیز دارد. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که تکرار عبارات مثبت یا ذکرهای مذهبی می‌تواند ضربان قلب را کاهش داده و فشار خون را تنظیم کند. این امر نشان‌دهنده هماهنگی آموزه‌های دینی با علم روز است.

همچنین پیامبر(ص) توصیه می‌فرمودند که اذکاری همچون «لا حول ولا قوة الا بالله» و «استغفرالله» را در زمان‌های سختی تکرار کنید. این اذکار نه تنها باعث آرامش روحی می‌شوند، بلکه امید به رحمت الهی را در دل انسان زنده نگه می‌دارند (2).

نماز؛ پناهگاهی برای دل‌های مضطرب

نماز به‌عنوان ستون دین، یکی از بهترین راهکارهای نبوی برای مدیریت استرس و اضطراب است. پیامبر اکرم(ص) همواره در مواجهه با مشکلات و نگرانی‌ها، به نماز پناه می‌بردند و می‌فرمودند: «نماز، نور چشم من است» (3).

نماز، فرصتی است برای ارتباط مستقیم با خداوند و تخلیه احساسات منفی. این عمل عبادی، انسان را از دنیای مادی جدا کرده و او را به سوی معنویت هدایت می‌کند. پیامبر(ص) توصیه می‌کردند که نمازهای واجب را با حضور قلب بخوانید و در مواقع اضطراب، به نماز مستحبی روی آورید.

مطالعات روانشناسی نیز نشان داده‌اند که اعمال مذهبی نظیر نماز خواندن می‌توانند سطح هورمون‌های استرس‌زا مانند کورتیزول را کاهش دهند و حس آرامش را در فرد تقویت کنند. این نشان‌دهنده تأثیر مثبت عبادات بر سلامت روانی انسان است.

توصیه به سبک زندگی سالم

پیامبر اکرم(ص) علاوه بر توصیه‌های معنوی، بر اهمیت سبک زندگی سالم نیز تأکید داشتند. ایشان می‌فرمودند: «بدن شما بر شما حقی دارد» (4). تغذیه مناسب، خواب کافی و فعالیت بدنی از جمله عواملی هستند که پیامبر(ص) برای حفظ سلامت جسم و روان بر آن‌ها تأکید داشتند.

یکی از عادت‌های توصیه‌شده توسط پیامبر(ص)، مصرف غذاهای سالم و پرهیز از پرخوری بود. ایشان می‌فرمودند: «معده خانه بیماری‌هاست و پرهیز درمان آن» (5). تغذیه مناسب می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کاهش اضطراب داشته باشد، چرا که برخی مواد غذایی مانند خرما و عسل که در سنت نبوی توصیه شده‌اند، دارای خواص آرام‌بخش هستند.

خواب کافی نیز یکی دیگر از توصیه‌های نبوی برای کاهش استرس است. پیامبر(ص) به یاران خود توصیه می‌کردند که شب‌ها زود بخوابند و صبح زود بیدار شوند تا هم بدنشان استراحت کند و هم ذهنشان آرام شود (6).

پاورقی‌ها:

1. نهج الفصاحه، حدیث 1342.
2. اصول کافی، ج 2، ص 506.
3. مسند احمد بن حنبل، ج 1، ص 391.
4. بحارالانوار، ج 70، ص 126.
5. همان، ج 62، ص 290.
6. مکارم الاخلاق، ص 74.