به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در روزهای اخیر، ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا نامه‌ای به ایران ارسال کرده و برای آغاز مذاکرات، ضرب‌الاجلی دوماهه تعیین کرده است. منابع خبری اعلام کردند که در این نامه، «رئیس‌جمهور آمریکا خواستار انحلال یا ادغام حشدالشعبی (یعنی نیروی داوطلب مردمی عراق)» شده است. این گروه مقاومتی در سال ۲۰۱۴ بر اساس فتوای مرجع عالی‌قدر شیعیان، آیت‌الله‌العظمی سید علی سیستانی، در واکنش به تهدیدات گروه تروریستی داعش تشکیل شد.
نقش حشدالشعبی در خنثی‌سازی نقشه‌های آمریکا در عراق
از ابتدای تشکیل نیروی مقاومت مردمی در عراق، فشارها به ویژه از سوی آمریکا برای حذف آن آغاز شد. بنابراین، کاملا آشکار است که مطالبه غیرمنطقی و غیرموجه ترامپ از ایران برای انحلال یک نیروی مشروع و قدرتمند با پایگاه اجتماعی مستحکم، در وهله نخست گواهی بر نقش برجسته این نیرو به‌عنوان بخشی از محور مقاومت در خنثی‌سازی طرح‌های شوم آمریکا در عراق و منطقه طی دهه گذشته است. در واقع، تمامی توطئه‌های کاخ سفید علیه این نیرو، از حملات نظامی گرفته تا تحریم‌های اقتصادی و تبلیغات رسانه‌ای، با شکست مواجه شده و آمریکا به نقطه‌ای از ناکامی استراتژیک در برابر حشدالشعبی رسیده است، به‌گونه‌ای که به جای پذیرش شکست سیاست‌های مداخله‌جویانه خود در عراق، تلاش دارد این گروه را به‌عنوان نیروی نیابتی ایران معرفی کند.
حشدالشعبی از همان ابتدای شکل‌گیری، کارنامه درخشانی در مقابله با گروه‌های تروریستی و ناکام گذاشتن پروژه بی‌ثبات‌سازی عراق از سوی آمریکا رقم زد. در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، زمانی که او مجبور شد به‌صورت مخفیانه از پایگاه نظامی آمریکا در عراق بازدید کند، این مسئله را نشانه‌ای از تحقیر آمریکا تلقی کرد و اذعان داشت که هزینه بیش از هفت تریلیون دلاری از زمان اشغال عراق در سال ۲۰۰۳، نتوانسته منافع آمریکا را تأمین کند.
در ابتدای ظهور داعش در سوریه و عراق، آمریکا از این موضوع به عنوان توجیهی برای حضور نظامی خود در این دو کشور بهره‌برداری کرد. این در حالی بوده که حشدالشعبی نقشی کلیدی در شکست این گروه تروریستی ایفا کرده است. همچنین در سال‌های پس از اعلام نابودی داعش، این نیرو به ستون فقرات امنیت عراق تبدیل شد و توطئه‌های تجزیه‌طلبانه را خنثی کرده و از حاکمیت ملی کشور دفاع کرد.
توانمندی‌های دفاعی و امنیتی حشدالشعبی، مشروعیت حضور اشغالگرانه آمریکا و ناتو در عراق را به چالش کشیده، به طوری که درخواست‌ها برای اخراج نیروهای خارجی، هم بر اساس مصوبه پارلمان و هم بر مبنای افکار عمومی، در این کشور افزایش یافته است. این مطالبه به‌ویژه در سال ۲۰۲۰، زمانی که ترامپ دستور ترور دو فرمانده فعال در مبارزه با تروریسم، یعنی سردار قاسم سلیمانی از ایران و ابومهدی المهندس از عراق را صادر کرد، شدت یافت.
این درخواست پس از جنگ غزه و حمایت کامل آمریکا از تجاوزات ارتش رژیم صهیونیستی به این منطقه و جنایات هولناک علیه فلسطینیان وارد مرحله جدیدی شد. در واقع، نیروهای آمریکایی در منطقه عملا به سپر دفاعی رژیم صهیونیستی در برابر عملیات گروه‌های مقاومت تبدیل شده‌اند و تنش‌های نظامی میان حشدالشعبی و آمریکا در عراق افزایش یافته است. در واکنش به حملات غیرقانونی هوایی آمریکا، گروه‌های وابسته به حشدالشعبی بارها پایگاه‌های آمریکا در عراق را هدف قرار داده‌اند و ترامپ این حملات را تهدیدی برای حضور نظامی آمریکا در منطقه دانسته و انحلال این نیروی داوطلب را راهی برای کاهش این خطرات قلمداد می‌کند. افزون بر این، آمریکا در تلاش برای بهبود و بازگرداندن امنیت متزلزل رژیم صهیونیستی در منطقه، نمی‌خواهد عراق به جبهه‌ای جدید علیه رژیم اشغالگر تبدیل شود.
از سوی دیگر، آمریکا به‌دنبال تغییر در معادلات سیاسی عراق است و سعی دارد دولت این کشور را به وابستگی به غرب سوق دهد و نهادهای مستقل همچون حشدالشعبی را تضعیف کند.
در سه ماه گذشته، آمریکا و رژیم صهیونیستی با همکاری ترکیه و گروه‌های مسلح تروریست در سوریه، بحران جدیدی را در این کشور ایجاد کرده‌اند و یکی از پایگاه‌های مهم محور مقاومت در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی و حمایت از فلسطین، به دست گروه تروریستی هیئت تحریر الشام سقوط کرد. بدون شک، با توجه به مرزهای زمینی نسبتا طولانی عراق با سوریه، این کشور در معرض سرنوشتی مشابه و تبدیل‌شدن به پناهگاهی امن برای تروریست‌ها قرار دارد. حتی در حال حاضر، نگرانی‌ها درباره گسترش ناامنی و تروریسم در سوریه و احیای هسته‌های خفته داعش، موجب اضطراب و نگرانی عراقی‌ها شده است.
در چنین شرایطی، کاملاً روشن است که هدف از تلاش‌ها برای انحلال حشدالشعبی، سلب توانمندی‌های دفاعی و نظامی عراق و وابسته‌کردن این کشور به آمریکا است. همچنین، در صورت انحلال حشدالشعبی، جریان‌های وابسته به غرب در سیاست عراق قدرت بیشتری خواهند گرفت. این گروه و متحدان سیاسی آن، ازجمله چارچوب هماهنگی شیعیان که اکثریت پارلمانی را در اختیار دارد، در پارلمان عراق حضور دارند و از سلطه کامل جریان‌های غرب‌گرا جلوگیری می‌کنند. انحلال این نیرو، به‌معنای حذف یک رقیب سیاسی مهم برای جناح‌های همسو با آمریکا و عربستان سعودی خواهد بود.
تضعیف محور مقاومت در عراق و منطقه
از زمان حمله آمریکا به افغانستان و عراق در ابتدای دهه 2000، توازن قوای سیاسی و امنیتی در منطقه غرب آسیا دستخوش تحولات بزرگی شده است. از جمله این تحولات می‌توان به بیداری اسلامی در سال ۲۰۱۱ و عملیات طوفان الاقصی حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ اشاره کرد. بر این اساس بازیگران رقیب در منطقه همچنان در تلاشند تا هندسه جدیدی را بر اساس مدل مطلوب خود ترسیم و تنظیم کنند. در این رقابت، تقابل ایران به عنوان رهبر محور مقاومت با آمریکا در عراق، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در این میان حشدالشعبی پس از شکل‌گیری رسمی آن در سال ۲۰۱۴ در پاسخ به ظهور داعش، به یکی از ارکان مهم جبهه مقاومت در منطقه تبدیل شده است. بنابراین، انحلال آن به‌معنای آسیب رساندن به محور مقاومت و از بین بردن عمق استراتژیک ایران در منطقه خواهد بود.
در همین حال، نکته شایان توجه این است که ترامپ با تعیین انحلال حشدالشعبی به‌عنوان پیش‌شرط مذاکرات با ایران، تصور می‌کند که می‌تواند امتیازی راهبردی از ایران بگیرد. با این حال، اگرچه بسیاری از گروه‌های حشدالشعبی مانند کتائب حزب‌الله عراق، عصائب اهل الحق و حرکت النجبا روابط نزدیکی با ایران دارند، مقامات ایرانی و عراقی بارها تأکید کرده‌اند که این روابط در چارچوب و تحت قوانین و روابط سیاسی، نظامی و امنیتی رسمی میان دو کشور است. مقامات ایرانی بارها اعلام کرده‌اند که ادعاهای غرب مبنی بر اینکه این گروه‌ها نیروهای نیاببتی ایران هستند، از پایه بی‌اساس است و این گروه‌ها در سیاست‌گذاری عمومی و عملکرد سیاسی و نظامی خود استقلال کامل دارند.
آیا آمریکا می‌تواند حشدالشعبی را منحل کند؟
از آنجا که حشدالشعبی نیرویی رسمی در عراق بوده، در سیاست و ساختار نظامی این کشور ریشه دارد و از طرف دیگر دارای پایگاه مردمی وسیعی است، منحل کردن کامل آن بسیار دشوار و نامحتمل است. در دوران نخست‌وزیری عادل عبدالمهدی، حشدالشعبی به‌عنوان بخشی از نیروی نظامی منظم تحت فرمان نخست‌وزیر، به‌عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح، رسمیت یافت. در واقع، انحلال آن مستلزم دستور نخست‌وزیر و یک لایحه پارلمانی است. این بدان معناست که با توجه به محبوبیت و مشروعیت عمومی حشدالشعبی و قدرت و نفوذ نیروهای حامی محور مقاومت در دولت و پارلمان، چنین لایحه‌ای به‌احتمال زیاد به تصویب نخواهد رسید.
همچنین این نکته مهم را باید مد نظر قرار داد که حشدالشعبی با فتوای مرجعیت دینی عراق برای مقابله با تروریسم شکل گرفت و تا زمانی که این حمایت قوی از سوی مرجعیت بر جای خود باقی باشد، تلاش‌های آمریکا و دیگر دشمنان محور مقاومت بی‌نتیجه خواهد بود. به عبارت دیگر، تا زمانی که تنش‌های منطقه‌ای ناشی از تجاوزات رژیم صهیونیستی به غزه، لبنان و سوریه ادامه یابد، مرجعیت دینی به عنوان پشتیبانی مطمئن از امنیت و ثبات عراق باقی خواهد ماند.
به طوری کلی می‌توان گفت که تلاش آمریکا برای انحلال حشدالشعبی به‌عنوان یکی از ارکان مهم محور مقاومت در عراق، هدف استراتژیک واشنگتن برای کاهش نفوذ ایران و تضعیف امنیت عراق است. حشدالشعبی که در سال‌های اخیر نقش حیاتی در مقابله با تهدیدات امنیتی و تروریستی ایفا کرده، اکنون با چالش‌های جدی از سوی آمریکا مواجه است. اما به‌دلیل پایگاه مردمی و حمایت مرجعیت دینی، انحلال این نیرو امری نامحتمل است و هرگونه تلاش در این راستا می‌تواند به بحران‌های سیاسی و امنیتی جدیدی در عراق و منطقه منجر شود.
**************
پایان پیام/ 345
