به گزارش خبرگزاری اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ تحلیل سیره پیامبر اکرم (ص) نشان میدهد که ایشان دو بُعدِ مهر و رأفت با مؤمنان و جدیت و صلابت در برابر ظالمان را به صورت یکپارچه در خود جمع کردهاند. این دو وجه در حقیقت ابزارهایی مکمل برای تحقق «عدالت» و «اقامه قسط» بودهاند. رأفت نبوی معطوف به تقویت همدلی و اخلاق در درون جامعه مؤمنان بود، در حالی که مبارزه با استکبار، هدفی بیرونی برای دفع ظلم محسوب میشد. این نوشتار با استناد به مبانی قرآنی و شواهد تاریخی نشان میدهد که پیامبر (ص) هرگز در برابر ظلم بیطرف نبوده و سکوت در برابر ستم را جایز نمیدانستند.
رحمت و مقاومت پیامبر(ص)
سیره پیامبر (ص) آمیزهای از مهربانی بیحد با مؤمنان و صلابت تمامعیار در برابر دشمنان بود. این دوگانگی نه یک تضاد، بلکه نشاندهنده رویکردی حکیمانه و اصولی است که در خدمت تحقق عدالت قرار دارد. در بحران کنونی غزه، این پرسش مطرح میشود که موضع پیامبر (ص) در برابر چنین فجایعی چه میبود؟ این گزارش با فرض مکمل بودن دو بُعد رحمت و صلابت در سیره نبوی، به بررسی تطبیقی این موضوع میپردازد.
ستون رحمت؛ مهر و رأفت در سیره نبوی
مبنای الهی رحمت
رحمت، جوهر رسالت پیامبر (ص) است: «وَما أَرْسَلْناکَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعالَمِینَ» (انبیاء: ۱۰۷). این رحمت جهانی، حتی دشمنان را نیز در بر میگرفت. همچنین در آیهای دیگر میفرماید: «بِالْمُؤْمِنِینَ رَؤُوفٌ رَحِیمٌ» (توبه: ۱۲۸)، که نشاندهنده دلبستگی و همدردی عمیق ایشان با مؤمنان است.
سیره عملی پیامبر (ص) مملو از نمونههای تواضع، مهربانی با کودکان و رسیدگی به فقرا بود. ایشان شخصاً به محرومان رسیدگی میکردند و این «رحمت فعال» را الگویی برای رهبران قرار دادند. در فتح مکه نیز با شعار «الْیَوْمَ یَوْمُ الْمَرْحَمَه» همگان را بخشیدند (ابن هشام، السیرة النبویة).
رحمت و دیپلماسی: صلح حدیبیه
صلح حدیبیه نمونهای از تدبیر و رحمت هوشمندانه بود که اگرچه به ظاهر امتیاز کمی داشت، ولی در نهایت به گسترش اسلام انجامید (بخاری، صحیح البخاری) و ایه إِنَّا فَتَحْنَا لَکَ فَتْحًا مُبِینًا نازل شد. این پیمان نشان داد که رحمت نبوی هیچگاه به معنای سکوت در برابر ظلم نبود.
صلابت در برابر ظلم
تکلیف الهی مبارزه با ظلم
قرآن کریم مبارزه با ظلم را یک وظیفه شرعی میداند: «وَالَّذینَ کَفَروا یُقاتِلونَ فی سَبیلِ الطّاغوتِ» (نساء: ۷۶). در حدیث قدسی نیز آمده: «و عزتی و جلالی لانتقمن من الظالم فی عاجله و آجله, و لانتقمن ممن رإی مظلوما فقدر ان ینصره و لم ینصره.»
خدای متعال می فرماید:
سوگند به عزت و جلالم که من از ظالم در دنیا و آخرتش انتقام می گیرم و نیز کسی که مظلومی را ببیند و قدرت یاری او را داشته باشد و یاریش نکند کیفر خواهم کرد.» (کنز العمال, ج۳, ص۵۰۵).
سیره عملی پیامبر در مبارزه
پیامبر (ص) در برابر متجاوزان و نقضکنندگان پیمانها با شدت عمل برخورد میکردند. فتح مکه پس از نقض پیمان حدیبیه توسط قریش، نمونهای از این رویکرد بود (ابن کثیر، البدایة والنهایة).
ارسال نامهها به پادشاهان ایران و روم و دعوت آنان به اسلام، نشاندهنده موضع گیری روشن در برابر قدرتهای متکبر زمان بود (طبری، تاریخ الطبری).
رحمت و جدیت در پرتو عدالت
رحمت و جدیت دو روی یک سکه بودند که هدف نهایی آنها استقرار عدالت بود. فتح مکه نمونهای عینی از این ترکیب بود: استفاده از نیروی نظامی (جدیت) برای تحقق عفو عمومی (رحمت).
وظیفه مسمانان در بحران غزه
۱. تکلیف شرعی نصرت مظلوم
بر اساس آیه «وَإِنِ اسْتَنْصَرُوکُمْ فِی الدِّینِ فَعَلَیْکُمُ النَّصْرُ» (انفال: ۷۲)، دفاع از مردم غزه یک واجب عینی است. جهاد دفاعی نیازی به اذن خاص ندارد و بر هر مسلمانی واجب است.
۲. نقد سکوت رهبران اسلامی
سکوت بسیاری از رهبران اسلامی در قبال غزه، بر خلاف سیره نبوی است. پیامبر (ص) هیچگاه در برابر ظلم سکوت نکردند. متأسفانه برخی حکومتها با توجیههای سیاسی از انجام این تکلیف شانه خالی میکنند.
۳. الگوی عمل بر اساس سیره نبوی
اگر پیامبر (ص) امروز حاضر بودند، قطعاً:
به صورت فوری به دفاع نظامی از مظلومان اقدام میکردند.
به تحریم اقتصادی رژیم صهیونیستی و حامیان آن فرمان میدادند.
از تمامی ظرفیتهای رسانهای برای افشای جنایات استفاده میکردند.
مسلمانان را به بسیج عمومی برای کمکهای مالی و معنوی فرا میخواندند.
در پایان می توان متذکر شد: سیره پیامبر (ص) ترسیمگر مسیری است که در آن رحمت و جدیت نه تنها تعارضی ندارند، بلکه در خدمت عدالت و قسط هستند. سکوت در برابر جنایات غزه خیانت به این سیره است. امت اسلام باید با الهام از این میراث گرانقدر، تمامی ظرفیتهای خود را برای نصرت مظلومان غزه به کار گیرد.
محمدباقر شاکری
.............
پایان پیام/ ۲۱۸
نظر شما