خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)_ابنا: سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان، همواره در گفتار و عمل خود بر ارتباط عمیق با "مستضعفان" (محرومان و مظلومان) تأکید داشته است. این مفهوم "مستضعف" ریشه در آموزههای اسلامی، به ویژه در نگاه امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی ایران دارد که مستضعفین را صاحبان اصلی انقلاب و محور حرکتهای الهی میداند.
ارتباط سید حسن نصرالله با مستضعفان را میتوان از چند جنبه بررسی کرد:
ریشههای ایدئولوژیک و اعتقادی:
الهام از قرآن و سیره ائمه: نصرالله و حزبالله، حرکت خود را بر پایه آیات قرآن کریم که از مستضعفین حمایت کرده و وعده وراثت زمین را به آنها میدهد.
"وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ"(1)
و ما اراده کردیم بر کسانی که در زمین به ضعف کشیده شده بودند منت گذاریم و آنان را پیشوایان و وارثان [زمین] قرار دهیم. بنا نهادهاند.
تأسی به امام موسی صدر و امام خمینی: این دو رهبر دینی، نقش محوری در تبیین جایگاه مستضعفان در اندیشه شیعی معاصر داشتند. امام موسی صدر به محرومیتهای شیعیان جنوب لبنان توجه ویژه داشت و امام خمینی، مفهوم "مستضعف" را به یک گفتمان جهانی علیه استکبار تبدیل کرد. نصرالله خود را ادامه دهنده راه این بزرگان میداند.
خاستگاه اجتماعی حزبالله:
مردم جنوب لبنان و ضاحیه: حزبالله از میان شیعیان محروم و به حاشیه رانده شده جنوب لبنان و حومه جنوبی بیروت (ضاحیه) برخاست. این مناطق در طول تاریخ لبنان، از نظر اقتصادی و سیاسی دچار ستم و بیتوجهی بودهاند و از حملات رژیم صهیونیستی نیز به شدت آسیب دیدهاند.
دفاع از محرومان: حزبالله در ابتدا به عنوان یک جنبش مقاومت برای دفاع از این مناطق در برابر اشغالگری اسرائیل شکل گرفت. این دفاع، خود مصداق بارزی از حمایت از مستضعفین و مقابله با ظلم بود.
خدمات اجتماعی و مردمی:
شبکه خدمات اجتماعی: حزبالله به موازات فعالیتهای نظامی و سیاسی خود، یک شبکه گسترده از خدمات اجتماعی شامل بیمارستانها، مدارس، مراکز خیریه و خدمات بهداشتی را در مناطق محروم لبنان ایجاد کرده است. این خدمات، بهویژه پس از جنگهای داخلی و حملات اسرائیل، نقش حیاتی در حمایت از مستضعفان لبنانی ایفا کرده است.
بازسازی: پس از جنگهایی مانند جنگ 33 روزه در سال 2006، حزبالله نقش فعالی در بازسازی خانهها و زیرساختهای تخریب شده در مناطق شیعهنشین، که اغلب جزو مستضعفترین بخشهای جامعه بودند، ایفا کرد. این اقدامات، ارتباط عمیق با مردم و تأمین نیازهای اولیه آنها را نشان میدهد.
گفتمان سیاسی و رسانهای:
صدای مظلومان: سید حسن نصرالله همواره در سخنرانیهای خود، خود را صدای مظلومان و مستضعفان لبنان، منطقه و جهان معرفی کرده است. او مبارزه با استکبار جهانی (به ویژه آمریکا و اسرائیل) را در راستای دفاع از حقوق این قشر میبیند.
جذب حمایت: این گفتمان، علاوه بر لبنان، در میان جوامع محروم و مورد ستم در سایر کشورهای منطقه و جهان اسلام نیز پژواک یافته و به حزبالله و نصرالله پایگاه مردمی گستردهای فراتر از مرزهای لبنان بخشیده است.
نقش رهبری و کاریزمای شخصی:
همدلی با طبقات پایین: نصرالله خود از خانوادهای مذهبی و متوسط برخاسته و همواره در سخنرانیها و رفتارش، سادگی و نزدیکی به مردم عادی را حفظ کرده است. این ویژگی باعث میشود که مستضعفان او را از خود بدانند و احساس کنند که او درد و رنج آنها را درک میکند.
نماد امید: در جوامعی که مستضعفین احساس میکنند صدایشان شنیده نمیشود و حقوقشان پایمال شده، وجود رهبری کاریزماتیک که با آنها همدلی کند و برای احقاق حقوقشان بجنگد، به منبع امید تبدیل میشود. نصرالله برای بسیاری از این افراد، نماد ایستادگی در برابر ستم و تحقق عدالت است.
نقل قولهای مشهور: او بارها در سخنرانیهایش بر این نکته تأکید کرده است که قدرت واقعی در ایمان و اراده مستضعفان نهفته است و نه در تجهیزات نظامی پیشرفته. این نوع گفتار، به مستضعفین احساس عزت نفس و توانمندی میبخشد.
6. بعد منطقهای و جهانی مستضعفان:
همبستگی با دیگر جنبشها: نصرالله و حزبالله، تنها به مستضعفین لبنان محدود نمیشوند، بلکه خود را بخشی از یک جنبش جهانی برای حمایت از مظلومین در مقابل ستمگران میدانند. این دیدگاه شامل حمایت از مردم فلسطین، عراق، یمن و سایر مناطق مورد ستم قرار گرفته میشود.گفتمان مقاومت: نصرالله مفهوم "مقاومت" را به یک گفتمان فراگیر تبدیل کرده که در آن مستضعفان با تکیه بر ایمان و اراده خود میتوانند در برابر قدرتهای بزرگ ایستادگی کنند. این گفتمان به مستضعفان روحیه مبارزه و امید میدهد.
نمونه عملی: پیروزیهای حزبالله در برابر رژیم صهیونیستی (به ویژه عقبنشینی سال 2000 و جنگ 33 روزه 2006) به عنوان نمونههای عملی از توانمندی "مستضعفان" در مقابله با یک قدرت نظامی بزرگ تلقی میشود. این پیروزیها به بسیاری از مستضعفین در منطقه و جهان، امید و الهام بخشید.
7. تمایز بین "استضعاف" و "ذلت":
استضعاف به معنای ضعف نیست: در اندیشه نصرالله و تفکر شیعی، "مستضعف" به معنای "ضعیف" یا "ناتوان" نیست، بلکه به معنای "به ضعف کشانده شده" یا "مورد ستم قرار گرفته" است. این تمایز بسیار مهم است، زیرا مستضعف ممکن است از نظر مادی یا نظامی قدرتمند نباشد، اما از نظر ایمانی و اراده، بسیار قوی باشد.
مبارزه برای عزت: نصرالله همواره بر حفظ عزت و کرامت مستضعفان تأکید دارد. او معتقد است که مستضعفین نباید ذلت را بپذیرند، بلکه باید برای احقاق حقوق و بازیابی کرامت خود مبارزه کنند. این نگاه، به جای ترحم، به مستضعفین قدرت و انگیزه میبخشد.
ارتباط سید حسن نصرالله با مستضعفان، یک رابطه چندوجهی است که از ریشههای عمیق ایدئولوژیک، خاستگاه اجتماعی، خدمات عملی، رهبری کاریزماتیک و گفتمان منطقهای و جهانی نشأت میگیرد. او توانسته است مفهوم "مستضعف" را نه تنها به عنوان یک قشر مظلوم، بلکه به عنوان یک نیروی بالقوه قدرتمند که توانایی تغییر سرنوشت خود و مقابله با ستم را دارد، تعریف و به تصویر بکشد. این نوع نگاه، عامل اصلی در جذب وفاداری و حمایت گسترده از او و حزبالله در میان بخشهای وسیعی از جامعه لبنان و فراتر از آن است.
پینوشت:
1.قصص/آیه5
نظر شما