اعرافی: پژوهش، سنگ‌بنای تربیت نیرو و تولید فکر در حوزه است

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ آیت الله علیرضا اعرافی، عصر امروز طی سخنانی در دومین روز از برگزاری اجلاسیه سیزدهم معاونان پژوهش حوزه‌های علمیه استان‌ها و مناطق ویژه که در سالن امین مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برگزار شد، ضمن تقدیر از کلیه دست‌اندرکاران برگزاری این اجلاسیه به خصوص تلاش‌های مخلصانه حجت الاسلام و المسلمین عباسی، معاون پژوهش حوزه‌های علمیه اظهار داشت: با نگاهی به آیات نورانی قرآن به خوبی متوجه می شویم که ما در برابر خدای متعال چقدر نیازمند و دارای فقر هستیم و باید از حضرت باریتعالی بخواهیم که ما را در مسیر هدایت و سعادت راهنمایی کرده و ما را غنی سازد.

وی افزود: در جهان هستی و عالم خلقت، فقر ذاتی و حقیقی وجود دارد و این متفاوت از فقرهای ثانویه است که ما می شناسیم. آنچه مهم است این که بدانیم که ذات هستی، وابسته و متعلق به جهان دیگر است و در دنیای فانی ما دچار فقر عمیقی هستیم. البته آن کمالات نیز عین فقر است که در ذات وجودی مخلوقات وجود دارد و در این میان، فیض نخستین الهی است که به جهان هستی، حیثیت، عزت و آبرو داده است.

وی همچنین گفت: دین آمده تا این وابستگی و تعلق انسان به این مقوله و دچارشدنش به فقر را متذکر شود و این که تنها راه برطرف شدن فقر و حرکت در مسیر سعادت، بندگی خدای متعال است و اساساً کمال انسان این است که این فقر را درک کند و لذا کلام نورانی پیامبر(ص) را متوجه می شویم که فرمودند: "الفقر فخری"

عضو شورای عالی حوزه های علمیه با اشاره به این که شناخت این فقر نیز خودش دارای درجاتی است، بیان داشت: این فقر و تعلق اجمالاً تبدیل به احساس می شود و اگر کسی در این فقر به درک لازم توأم با احساسات و تعقل رسید، به اوج شهود دست می یابد، کما این که بر این اساس هر چقدر سعه وجودی یک نفر بیشتر شود، خاضع تر و متواضع تر در پیشگاه خدا می شود.

وی گفت: روح کار ما این است که خودمان این فقر و تعلق را احساس کنیم که اگر به این درک برسیم در مسیر عبودیت گام برداشته ایم. وظیفه مان نیز این است که این فقر و تعلق را به دیگران هم نشان داده و حق مطلب را در این باره ادا کنیم.

آیت الله اعرافی همچنین بیان داشت: اصل فلسفه وجودی حوزه توجه به دو کار اصلی است؛ نخست تربیت نیرو که آموزش و پژوهش و تهذیب باید به هم گره بخورد تا نیروی قابل و توانمند تربیت شود و بر این اساس نیازهای مختلف پاسخ داده شود و مساله دوم هم این که حوزه باید تولید فکر کند و افکار نو و اصیل به آن عرضه شده و به پرورش افکار و ایده ها اهتمام ورزد.

وی افزود: بی شک پژوهش در هر دوی این مساله نقش کلیدی دارد و آموزش نیز سنگ بنای دو وظیفه کلیدی حوزه به شمار می رود به این معنا که با همه شاخصه ها و نیازها، نیرو تربیت کرده و به تولید فکر بپردازد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: شما به عنوان معاون پژوهش، همچون معاون تهذیب دو کار مهم برعهده دارید؛ نخست کار مستقیم و مباشری است که اداره کانون پژوهش، ایجاد پژوهش سرا و حمایت از فعالیت های پژوهشی مثل کتاب سال و جشنواره علامه حلی و ... را شامل می شود. این مأموریت بسیار مهم است و با این حال شما یک مأموریت نانوشته و ثانوی دارید که خیلی در شرح وظایف هم شاید برجسته نباشد اما با این حال مهم تر و سخت تر از مأموریت نخست است.

وی اضافه کرد: این مأموریت در واقع تلاش در جهت نهادینه کردن رویکرد پژوهش در همه نظامات مدرسه، استان و ستاد است یعنی در هر سه لایه باید به طور جدی مورد توجه جدی باشد و به دیگر سخن باید به سمت پژوهش محوری آموزش حرکت کرد.

مدیر حوزه های علمیه بیان داشت: هنر شما معاونان پژوهش این است که با تعامل و هم افزایی با دیگر بخش ها و معاونت ها در این راستا بکوشید و از تلاش پیگیر غافل نشوید تا شاهد آموزشِ پژوهش مدار باشیم.

وی افزود: البته به لطف الهی هر دو معاون آموزش و پژوهش دارای تجارب موفقی در عرصه دیگر است و امیدواریم که با تعامل و همکاری مضاعف، شاهد روند تحولی مطلوب‌تر در عرصه‌های آموزشی و پژوهشی حوزه های علمیه باشیم. آنچه مهم است این که شاهد حلقه های وصل و ترکیب اتحادی آموزش و پژوهش در حوزه باشیم.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه همچنین گفت: معمولاً پژوهش نسبت به دیگر عرصه‌ها، مظلوم‌تر است و با این حال می دانیم چقدر مقوله مهم و کلیدی به شمار می‌رود.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مطالبات و رهنمودهای حضرت آقا در منشور حوزه پیشرو و سرآمد ابراز داشت: در کارهای تبلیغی نیز ما شاهد اهمیت و ضرورت فعالیت های علمی و پژوهشی هستیم. وقتی تبلیغ اثرگذار و موفق است که پشتوانه جدی پژوهشی داشته باشد.

وی با تأکید بر این که با وجود اهمیت فوق العاده تبلیغ، این مهم بدون نقش آفرینی پژوهش، راه به جایی نمی برد، افزود: در کنار تربیت نیروی کارآمد در عرصه های پژوهشی نباید از اهمیت تولید فکر و پرورش آن در جهان کنونی غافل شویم.

آیت الله اعرافی همچنین با اشاره به اهمیت توجه به علوم شناختی و فناوری های نوین در این زمینه از جمله هوش مصنوعی گفت: تا پیش از تحولات یک دهه اخیر، فناوری های نوین یک ابزار در خدمت تحقیق و پژوهش بود اما امروزه دیگر، فناوری ها به علوم شناختی تبدیل شده که روز به روز نیز در دنیای فعلی اثرگذاری بیشتری دارد. در واقع اینجا با مولّدی روبرو هستیم که باید به درستی آن را بشناسیم و در عرصه های شناختی از آن بهره ببریم.

وی افزود: البته به لطف الهی در زمینه فناوری های نوین و هوش مصنوعی و به خصوص تأمین زیرساخت ها، فعالیت های بزرگ و مهمی در حوزه در مدت اخیر صورت گرفته که در آینده اطلاعات بیشتری درباره آن ارایه می‌شود.

آیت الله اعرافی همچنین گفت: ناظر به تحولات آینده، فرصت های بسیار بزرگی در انتظار ماست که باید به شکل شایسته ای از آن ها استفاده کنیم. هوش مصنوعی برای ما در مسیر نشر و تولید علم انسانی و اسلامی، چالش ها و در عین حال فرصت هایی ایجاد می کند که نمی توانیم از آن غافل شویم.

وی اظهار داشت: تحقیقاتی که ما در عرصه علوم انسانی و اسلامی انجام می دهیم، طبعاً در سطوح و لایه های مختلف صورت می گیرد اما در رابطه با علوم اسلامی ما نیازمند به اجتهاد و درک عمیق مباحث هستیم که مرتبط با دین و آموزه های دینی است و طبعاً نسبت دادن به دین نیازمند حجتی است. البته نمی خواهیم لزوماً هر پژوهشگری مجتهد باشد اما نباید از اهمیت رویکرد اجتهادی در این زمینه غافل شویم تا از میراث عظیمی که در اختیار داریم و استناد به میراث بزرگ خودمان بهره مند شویم.

مدیر حوزه های علمیه افزود: نکته حائز اهمیت دیگر ناظر به لزوم استفاده از ظرفیت هایی همچون فقه معاصر است که به لطف الهی حرکت های خوبی در این زمینه در حوزه شروع شده و به لطف الهی امتداد خواهد داشت.

وی گفت: این که در دروس خارج و دیگر عرصه ها راجع به مباحثی چون پول، ارز خارجی، هوش مصنوعی و فناوری های نوین، مسایل نوین پزشکی و ... مطالب ارایه می شود، این ها زمینه کاری مناسبی در اختیار شماست که رویکرد پژوهشی طلاب و فضلا را بر این اساس و ناظر به نیازهای کشور و نظام اسلامی جدی‌تر دنبال کنیم. در فلسفه مضاف و نظامات نیز کارهای خوبی مدنظر است که این ها هم از دیگر ظرفیت های کار پژوهشی حوزه به شمار می رود.

وی با اشاره به اهمیت توجه به نخبگان حوزه در عین توجه به همه طلاب و فضلای حوزه ابراز داشت: در گام نخست باید نخبگان را شناسایی کرد و از ظرفیت آن ها بهره بُرد، به خصوص نخبگانی که دارای انگیزه و دغدغه لازم برای برنامه های تحولی هستند.

عضو شورای عالی حوزه های علمیه افزود: نخبه یابی و هدایت و حمایت از نخبه از جمله وظایف معاونان پژوهش به شمار می رود که در این زمینه باید با جدیت برنامه ریزی داشته باشید.

..........................

پایان پیام