به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ برای نخستین بار پس از دو سال، «حسن حمود» به زمین خود در شهر «مرجعیون» بازگشت. او با احتیاط دستش را دراز میکند تا دانههای زیتونی را لمس کند که در طول جنگ اسرائیل علیه جنوب لبنان از آنها محروم مانده بود. وی با گامهایی مردد میان شاخههایی که آتش بلعیده و شاخههای دیگری که به سختی سبزی خود را بازیافتهاند، قدم برمیدارد.
حمود با اندوه به پایگاه خبری الجزیرهنت میگوید: این نخستین فصلی است که توانستهایم زیتون بچینیم. سال گذشته به دلیل خطرناک بودن مسیرها و تأخیر در عقبنشینی نیروهای اسرائیلی، نتوانستیم به زمین برسیم و فصل برداشت از دستمان رفت.
اما شادی بازگشت کامل نیست؛ محصول اندک است و درختانی که جان سالم به در بردهاند دیگر مانند گذشته نیستند. او ادامه میدهد: بخشهای وسیعی سوخته و درختان زیتون کهنسال از ریشه کنده شدهاند. ما هنوز هر روز بهای جنگ را میپردازیم.
خسارتی جمعی
از این نقطه، تصویر گستردهتری از رنج جنوب لبنان آشکار میشود. حسن تنها کسی نیست که آثار جنگ را بر زمین و محصول خود میبیند؛ آسیب به همه کسانی رسیده که در مناطق مرزی و تماس زندگی کردهاند، جایی که درختان سوخته و زمینها به خاکستر بدل شدهاند.
در تپههای جنوبی «کفرشوبا»، حاج «ابو علی» صحنه بازگشت را تکرار میکند. با احتیاطی آمیخته به احترام، دست به شاخههای زیتون میکشد، برگهایشان را نوازش میکند، همانطور که وطنی را نوازش میکند که از آتش و موشک خسته شده است. برای نخستین بار پس از دو سال، پاهایش دوباره بر زمینی مینشیند که از او دریغ شده بود و بوی زیتون، او را به فصلهایی بازمیگرداند که روستا پر از زندگی بود.
میان زمینهایی که تکههای ترکش در آن پراکنده است، صدای زندگی آرامآرام بازمیگردد؛ همراه با صدای آسیابها و بوی روغن تازهای که با بوی باروت در هم میآمیزد. ابو علی در حالی که دانههای زیتون را از میان دیوارهای فرو ریخته جمع میکند، میگوید: هر زیتون در اینجا شاهدی است بر جنگ و پایداری. ما تنها زیتون نمیچینیم، بلکه بقا را میچینیم.
او ادامه میدهد: در کفرشوبا، برداشت زیتون تنها یک فصل کشاورزی نیست، بلکه عملی از مقاومت خاموش است؛ اعلام اینکه زمینی که با آتش سوخت، هنوز سبزی زندگی را میرویاند.
در حالی که برخی کشاورزان در حال بازیابی خود هستند، دیگران در مناطق مختلف جنوب با چالشهای بزرگتری روبهرو هستند. «تیسیر قشمر»، صاحب زمین و کارخانه روغنکشی در شهر صور، به پایگاه الجزیرهنت میگوید که استقبال از برداشت زیتون امسال بسیار ضعیف است.
او توضیح میدهد: در کل منطقه ما، فصل امسال بسیار ضعیف است؛ بهسختی به ده درصد سالهای عادی میرسد. بیشتر درختان زیتون در مناطق مرزی یا آسیب دیدهاند یا کاملاً از بین رفتهاند.
زخمی که هنوز باز است
قشمر دلیل دیگری را نیز مطرح میکند: افزایش هزینههای تولید و شرایط اقتصادی دشوار که مانع از برداشت کامل شده است. او میافزاید: این نخستین سال از زمان جنگ است که توانستهام زیتون را از زمینهایم جمعآوری کنم. سال گذشته برخی سعی کردند اندکی از باقیمانده زیتونها را بچینند، اما مقدار آن بسیار ناچیز بود.
او تأثیر بمباران اسرائیل را چنین توصیف میکند: بسیاری از درختان کاملاً نابود شدند. در بیشتر مناطق مرزی دیگر زیتونی باقی نمانده است؛ درختان کوچک در آتش سوختند و درختان کهنسال هم که بخشی از آنها باقی مانده بود، ریشهکن شدند.
قشمر سخنانش را با تأکید بر پایداری مردم به پایان میبرد: امروز مردم تلاش میکنند زمینهایشان را دوباره زنده کنند، اما شرایط هنوز دشوار است.
در امتداد نوار مرزی، جایی که نه درختی مانده و نه سنگی، «ایهاب میاسی» مقابل زمینی ایستاده که به تلی از خاکستر بدل شده است. او با چشمانی پر از حسرت به افق خیره میشود و میکوشد چهرهی باغ زیتون و بلوط خود را به یاد آورد؛ باغی که پیش از جنگ، عطر گلهایش در فضا میپیچید و حاصل نیمقرن تلاش او بود.
ایهاب میاسی با صدایی آمیخته به خشم و تلخی به الجزیرهنت میگوید: هیچ چیز باقی نگذاشتند؛ نه زیتون، نه بلوط، نه سنگ. تمام زمینم را نابود کردند و زحمات پنجاه سالهام را در یک لحظه بر باد دادند.
او پاهایش در خاک سوخته فرو میرود، در حالی که در ذهنش صحنههای فصلهای گذشته را مرور میکند. امروز در افق چیزی جز زمزمه باد که از ویرانههای مزارع میگذرد، شنیده نمیشود. بادی که خود روایتگر زخمی باز در جنوب است — اما در همان حال، از پایداری زمین و مردمش نیز سخن میگوید؛ کسانی که با وجود تمام دردها، بازمیگردند تا زیتون بچینند، گویی هر دانه زیتون گواهی زندگی است که هرگز محو نمیشود.
خسارت زیتون
در جنوب لبنان، فصل زیتون بخشی حیاتی از زندگی کشاورزان و منبع اصلی معیشت آنان است. بر اساس گفتهی «محمد الحسینی»، رئیس انجمن کشاورزان لبنان، این منطقه بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از کل تولید زیتون کشور را به خود اختصاص میدهد.
او به پایگاه الجزیرهنت میگوید که تجاوزات اسرائیل خسارتهای سنگینی بر جای گذاشته است: حدود ۴۵۰ هزار درخت زیتون یا به غارت رفتهاند، یا ریشهکن و سوزانده شدهاند، و برخی از درختان کهنسال حتی به سرزمینهای اشغالی فلسطین منتقل شدهاند.
الحسینی توضیح میدهد که کشاورزان هر روز در تلاش برای دسترسی به زمینهای خود با خطر روبهرو هستند؛ گزارشهایی وجود دارد که برخی از آنان در اثر انفجار بمبها در حین ورود به زمینهایشان شهید شدهاند. او میگوید خسارات از نابودی کامل محصول تا سوختن نیمی از درختان متغیر است، و در برخی مناطق، بمبهای فسفری ممنوعه بینالمللی موجب آتشسوزی گسترده شدهاند.
به گفتهی او، ارتش لبنان با همکاری شهرداریها و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل (یونیفیل) کوشیده است تا با هماهنگی و اطلاعرسانی قبلی به طرف اسرائیلی، امکان برداشت ایمن زیتون را برای کشاورزان فراهم کند. در برخی مناطق این کار نتیجه داده، اما در مناطق دیگر، کشاورزان از ورود منع شده یا حتی با وجود داشتن مجوز رسمی با تیراندازی و آزار روبهرو شدهاند.
الحسینی دربارهی جبران خسارتها و بررسی میدانی نیز میگوید:تاکنون هیچ غرامت واقعی، با وجود وعدههایی از سوی برخی نهادهای بینالمللی و سازمانهای غیردولتی پرداخت نشده است. بررسیها هنوز کامل نشده و پرونده در حال پیگیری است.
او میافزاید که در بعضی مناطق، کشاورزان فقط فرمهایی را برای اعلام خسارت پر کردهاند، در حالی که در مناطق نزدیک به "خط آبی" — تا عمق ۴ یا ۵ کیلومتری — دسترسی همچنان غیرممکن است، چراکه زمینها سوخته یا تخریب شده و نیروهای اشغالگر مانع ورود میشوند؛ بنابراین بخش قابل توجهی از خسارتها هنوز بهطور دقیق ثبت نشده است.
الحسینی در پایان بر اهمیت زیتون در جنوب لبنان تأکید میکند و میگوید: دو استان جنوب و نبطیه حدود یکسوم از کل زیتون لبنان را تولید میکنند. طبق آمارهای اخیر، سطح زیرکشت زیتون در کشور به حدود ۵۶۰ هزار دونم (هر دونم برابر با هزار متر مربع) میرسد؛ یعنی تقریباً ۶۰۰ کیلومتر مربع از مساحت لبنان به زیتون اختصاص دارد.
..............................
پایان پیام/ ۲۶۸
نظر شما