۱۹ آبان ۱۴۰۴ - ۱۱:۲۲
عدالت به مثابه رابطه؛ نگاهی نو به بحران‌های اجتماعی و حقوقی

مسئول مدرسه علمیه امام عصر(عج)، در نشست نقد و بررسی کتاب عدالت به مثابه دوستی با اشاره به اهمیت بازاندیشی در مفاهیم بنیادین عدالت، گفت: در شرایطی که روابط اجتماعی دچار فروپاشی شده‌اند، توجه به مفاهیم نوینی مانند عدالت به مثابه رابطه انسانی، ضرورتی جدی و اجتناب‌ناپذیر است.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ از فارس، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد جعفر محلاتی، در نشست دوره ای پژوهشکده مجد که در مدرسه علمیه امام عصر(عج) شیراز برگزار شد، از عدالت تنبیهی تا عدالت ترمیمی را مورد توجه قرار داد و اظهار کرد: ما در فرآیندهای مختلف به این نتیجه رسیدیم که عدالت تنبیهی در بسیاری موارد پاسخگو نیست و حتی می‌تواند خسارات سنگینی به بار آورد. این کتاب از منظر عدالت ترمیمی و تحریمی، جهشی فکری و اندیشه‌ای ایجاد کرده است.

مسئول مدرسه علمیه امام عصر(عج) با اشاره به استقبال دکتر شیری، رئیس دانشکده علوم دانشگاه تهران، از این اثر گفت: ایشان پس از مطالعه کتاب، تصمیم به چاپ و رونمایی آن گرفتند و این اثر به‌صورت رسمی در دانشکده علوم معرفی شد. این استقبال نشان‌دهنده اهمیت و تازگی مباحث مطرح‌شده در کتاب است.

بحران فلسفی در نظام‌های حقوقی غرب و شرق

سفیر پیشین ایران در سازمان ملل متحد با نگاهی آسیب‌شناسانه به نظام‌های حقوقی رایج در جهان اظهار داشت: سازوکارهای حقوقی جاافتاده در غرب، به‌رغم ظاهر منسجم، دچار تشتت و تنش‌های جدی هستند. در شرق نیز، به‌ویژه پس از تجربه‌های تلخ نسل‌کشی و افراط‌گرایی، روشن شده که مبنای روابط بین‌الملل نیازمند بازنگری است.

حجت الاسلام والمسلمین محلاتی افزود: در جهان امروز، شاهد افراط‌گرایی در سبک زندگی و حقوق‌گرایی هستیم؛ چه در غرب با فردگرایی افراطی، و چه در ایران با نوعی فهم‌زدگی افراطی. این وضعیت نشان می‌دهد که جامعه جهانی نیازمند بازتعریف مفاهیم اخلاقی و حقوقی است.

نقد مفهوم انصاف و بازگشت به رابطه انسانی

وی با اشاره به مفهوم انصاف در سنت اسلامی گفت: انصاف از ریشه نصف کردن می‌آید و به معنای تقسیم عادلانه است. اما انصاف به‌تنهایی اجتماع‌ساز نیست، زیرا صرفاً به سهم‌خواهی و دریافت حق فردی محدود می‌شود. آنچه اجتماع را می‌سازد، پیوند انسانی و حفظ رابطه است.

مسئول مدرسه علمیه امام عصر(عج) با نقد دیدگاه کانت درباره خودمختاری به‌عنوان بالاترین فضیلت اخلاقی، گفت: در فلسفه مدرن، خودمختاری به‌گونه‌ای تعریف شده که فرد برای حفظ استقلال خود، پیوندهای انسانی را قطع می‌کند. این مدل اخلاقی، به جای ترمیم روابط، به انزوا و گسست اجتماعی منجر شده است.

عدالت به مثابه رابطه؛ فراتر از انصاف و توزیع

وی در جمع‌بندی سخنان خود تأکید کرد: عدالت به مثابه دوستی، یا به تعبیر دقیق‌تر، عدالت به مثابه رابطه، تلاشی است برای عبور از مفاهیم محدود انصاف و توزیع است، این نظریه می‌گوید که مهم‌ترین فضیلت اخلاقی، حفظ رابطه انسانی، نه صرفاً رسیدن به سهم یا استقلال فردی است.

حجت الاسلام والمسلمین محلاتی افزود: اگرچه ممکن است نام این رویکرد را دوستی نگذاریم و آن را اصالت رابطه بنامیم، اما در هر صورت، این نگاه می‌تواند مبنای فلسفی تازه‌ای برای بازسازی نظام‌های حقوقی و اخلاقی باشد؛ نظام‌هایی که تاکنون در ترمیم روابط انسانی ناکام بوده‌اند.

..............................

پایان پیام/

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha