آیت الله کریمی جهرمی: علم و هدایت‌گری، ملاک برتری انسان در قرآن است

به گزارش خبرگزاری اهل بیت(ع) ـ ابنا ـ نوزدهمین مجمع عمومی انجمن کلام اسلامی حوزه، در محضر آیت الله العظمی کریمی جهرمی برگزار شد.

در این نشست علمی، معظم له در سخنانی، ضمن تقدیر از اقدامات انجام شده در سال های اخیر در بخش کلام حوزه، از خدمات حجت الاسلام و المسلمین برنجکار تشکر کرده و با تشریح اهمیت بنیادین علم کلام در جامعه اسلامی، بر لزوم رعایت سه شرط اساسی برای تحقق "مجادله به احسن" و تضمین موفقیت متکلمین تأکید کردند.

ایشان، با استناد به سیره اهل بیت(ع)، علم و هدایت‌گری را ملاک برتری انسان در قرآن دانستند و آن را از نسب و خاندان بالاتر شمردند.

آیت الله العظمی کریمی جهرمی، رشته علم کلام را از اهم رشته‌های اسلامی دانستند و فرمودند: کلام حتی از نظر رتبه زمانی، مقدم بر علم فقه است؛ زیرا انسان باید حداقل مفاهیم کلامی چون مبدأ، معاد و ولایت را به‌درستی درک کرده باشد تا وارد مباحث فقهی گردد و اگر نتواند در این علم متخصص باشد در آینده‌ی فقهی او نیز مشکلاتی پدید می آید.

معظم له فرمودند: اگر علم کلام با رسالت خود در تثبیت اصول و مبانی دینی قیام نکند، نوبت به اجرای احکام و مسائل مطرح در علم فقه نخواهد رسید.

ایشان بر اهمیت وجود متکلمین زبردست و کارکشته در میدان علمی دین تاکید کرده و فرمودند: حضور یک گروه مجهز و آماده ضروری است، امروز گروه های منحرف و مختلف با پرچم اسلام و تشیّع مشغول فعالیت شده اند و جوانان را منحرف می کنند. گروه های مخالف و باطل، دائماً در صدد خراب کردن عقاید مردم هستند و نیاز به افراد با علمیّت در این حوزه بسیار حس می شود.

آیت الله العظمی کریمی جهرمی با اشاره به ریشه قرآنی این وظیفه خطیر، آیه "وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَن" را محور بحث قرار دادند و بر لزوم مجادله با اهل کتاب، مگر به نحوی که احسن و بهترین طرق به شمار می‌رود، تأکید می‌کند .

شروط سه‌گانه مجادله به احسن

آیت الله العظمی کریمی جهرمی سپس شرایطی را که برای موفقیت متکلم در این وظیفه بسیار سنگین لازم است، به تفصیل شرح داده و فرمودند: اولین شرط ورود به میدان احتجاج، داشتن اطلاع کامل و علمیت بالا است. متکلم باید دارای سعه علمی و اشراف بر مطالب باشد، زیرا دشمن گاهی از راه‌های مختلف وارد بحث می‌شود و ممکن است متکلم عاجز بماند. این عجز، موجب شکست برای خود او، برای اسلام و مسلمین خواهد بود. داشتن علمیت عمیق است که به متکلم جرأت می‌دهد وارد میدان شود و کلامش را مستدل ارائه کند.

دومین شرط ورود در این معرکه‌ی علمی، مراعات کامل عدالت است. یعنی متکلم باید در مقام مجادله مواظبت داشته باشد که از مسیر عدالت خارج نشود. اگر طرف مقابل مطلبی درست ارائه کرد، متکلم نباید آن مطلب حق را انکار کند بلکه باید راه مفری پیدا کند تا اثبات نماید که آن مقدمه صحیح و عادلانه، نمی‌تواند خواسته و منویات مخالف را اثبات کند. رعایت عدالت در تمام حالات ـ چه مطالب به نفع متکلم باشد یا به ضرر او ـ بسیار لازم است.

سومین شرط حیاتی در این مسیر رعایت اخلاق، ادب و مدارات است. بیرون نرفتن از مرز اخلاق و ادب و صحبت کردن با مدارات، با طرف مقابل از نکات مهمی است که باید در این راه به آن توجه شود. مشکل بزرگ مجادله این است که گاهی انسان را از کنترل خارج می‌کند. لذا اگر متکلم با سخنان ناپسند یا تند برخورد کند، حتماً موفق نخواهد شد. از این رو، سیره ائمه علیهم السلام این بود که با کمال آرامش و بدور از جنجال، مطالب را بیان می‌کردند و موفقیتی که در مداراة است در جاهای دیگر نخواهد بود.

آیت الله العظمی کریمی جهرمی سپس با بیان دو روایت، جایگاه و اهمیت متکلمان و مدافعان حریم اهل بیت علیهم‌السلام را نزد امامان شیعه بسیار رفیع دانستند به نحوی که مرزبانان حریم اعتقادی را تکریم و به اجر و ثواب اخروی بشارت می‌دادند.

ایشان با ذکر نمونه‌هایی از سیره ائمه، نتیجه‌ی رعایت این شرایط را قرب به پروردگار و جایگاه والا در نزد امامان معصوم علیهم السلام دانستند و فرمودند: اگر این نکات مراعات شود، انسان احتجاج‌گر و عدالت‌جو، در مراحل اعلای قرب به خدا قرار خواهد گرفت.

معظم له به داستان حمزة بن طیار ـ فردی که در علم کلام بسیار وارد و زبردست بود ـ اشاره کردند که امام صادق(ع) پس از شنیدن خبر وفاتش، برای او دعا فرمودند و گفتند: "رحمه الله ولقاه نظرة و سرورا"، خداوند او را رحمت کند و بهترین ابتهاج را نصیبش گرداند. امام (علیه السلام) علت این دعای والا را اینگونه بیان فرمودند: "فقد کان شدید الخصومه عنا اهل البیت"، چرا که بسیار در دفاع از اهل بیت(ع) در برابر دشمنان، محکم می‌ایستاد.

آیت الله العظمی کریمی جهرمی سپس با اشاره به داستانی از امام هادی(ع) که آن حضرت جوانی را که از بنی‌هاشم نبود اما با مباحثه‌ی مستدل توانسته بود یک ناصبی را عاجز و رسوا کند، در اعلی و صدر مجلس نشاندند، فرمودند: امام(ع) درباره این عمل خطاب به معترضان ـ که از آل هاشم بودند ـ، آیه شریفه "یرفع الله الذین آمنوا و الذین اوتوا العلم درجات" را تلاوت کردند. 

ایشان نتیجه گرفتند که منطق قرآن این نیست که نسب را بر همه چیز مقدم بداریم، بلکه کار هدایت‌گری، از تمام مطالب دیگر بهتر و بالاتر است.

در ابتدای این دیدار، حجت‌الاسلام والمسلمین برنجکار، رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه، گزارشی جامع و تفصیلی از عملکرد سال گذشته و دستاوردهای انجمن ارائه نمود.

...............................
پایان پیام/ 167