به گزارش خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا ـ شهر «ایویه» (Ivie / Ивье)، واقع در استان گرودنوی بلاروس در شمالغرب این کشور، به «شهر چهار دین» شهرت دارد؛ شهری که قرنهاست مسلمانان، پیروان کاتولیک، ارتدوکس و یهودیان در آن در کنار یکدیگر زندگی کردهاند و امروز بهواسطه وجود قدیمیترین مسجد فعال بلاروس، جایگاهی ویژه در تاریخ اسلام این کشور یافته است.
ایویه که از آن بهعنوان «مکه تاتارهای بلاروس» نیز یاد میشود، میزبان مسجدی چوبی و منحصربهفرد است که بیش از ۱۴۰ سال از فعالیت مستمر آن میگذرد و اکنون بهعنوان مرکز معنوی مسلمانان بلاروس شناخته میشود. این مسجد در سالهای ۱۸۸۲ تا ۱۸۸۴ میلادی با حمایت مالی «گراف الفریدا زاموئیسکا»، بانوی کاتولیک و زمیندار محلی، ساخته شد؛ اقدامی که خود نمادی از همزیستی دینی در قلب اروپا به شمار میرود.
به گفته «آدام رادتسکی» (Adam Radetsky / آدام رادتسکی)، امام مسجد ایویه، این مسجد قدیمیترین مسجد فعال در بلاروس است که در تمام دورههای پرتنش تاریخی، از جمله دوران سیاستهای ضد دینی شوروی و حتی اشغال نازیها، هرگز تعطیل نشد و درِ آن بسته نماند. وی تأکید میکند که بنای مسجد، با وجود چوبی بودن، به طرز معجزهآسایی از تخریب در امان مانده است.
مسجد ایویه در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ تحت مرمت گسترده قرار گرفت و بازسازی آن بر اساس تنها یک عکس قدیمی متعلق به دوران جنگ جهانی اول انجام شد. این عملیات با مشارکت گسترده مسلمانان و علاقهمندان میراث اسلامی صورت گرفت و چهره مسجد به شکل تاریخی ابتدای قرن بیستم بازگردانده شد.
ریشههای شکلگیری جامعه مسلمانان ایویه به قرون چهاردهم و پانزدهم میلادی بازمیگردد؛ زمانی که شاهزادگان «دوکنشین بزرگ لیتوانی» جنگجویان تاتار «اردوی زرین» را برای دفاع از مرزها در برابر شوالیههای تتونیک به خدمت گرفتند. بخشی از این تاتارها بهپاس شرکت در نبرد تاریخی «گرونوالد» از سوی «ویتائوتاس» (Vytautas)، شاهزاده لیتوانی، زمینهایی در ایویه دریافت کردند و در این منطقه ساکن شدند.
امروز حدود ۵۰۰ نفر از نوادگان تاتارهای اصیل در ایویه زندگی میکنند و در مناسبتهایی چون عید قربان و عید فطر، مسلمانانی از سراسر بلاروس و حتی خارج از کشور برای اقامه نماز عید به این مسجد میآیند. نمازهای اصلی در مسجد به زبانهای عربی و روسی برگزار میشود و در کنار نقش عبادی، فعالیتهای آموزشی همچون آموزش زبان عربی و مبانی اسلام برای کودکان نیز در آن جریان دارد.
رساننۀ محلی بلاروس در گزارش معرفی مسجد آورد با توجه به شرایط خاص جمعیتی، اذان در ایویه از طریق بلندگوهای مناره پخش نمیشود و دعوت به نماز از راه تماس تلفنی و پیامرسانها انجام میگیرد. امام مسجد میگوید در نماز جمعه بین ۵۰ تا ۷۰ نفر حضور دارند و در اعیاد اسلامی این تعداد به حدود ۳۰۰ نفر میرسد.
از دیگر جلوههای منحصربهفرد فرهنگ اسلامی تاتارهای ایویه، هنر «Mugiry/موگیری» میباشد؛ آثاری هنری شامل نقوش گیاهان بومی بلاروس همراه با آیات قرآن به زبان عربی. این آثار که بر روی کاغذ، پارچه، شیشه و حتی حولههای دستباف سنتی ترسیم میشوند، پیوندی عمیق میان هنر محلی و ایمان اسلامی ایجاد کردهاند. در سال ۲۰۲۴، هنر ساخت موگیری در منطقه ایویه بهعنوان میراث فرهنگی ناملموس ثبت شد.
به گفته مسئولان «موزه فرهنگهای ملی ایویه»، اگرچه ترکیب جمعیتی این شهر در طول تاریخ تغییر کرده و امروز اکثریت جمعیت آن را کاتولیکها تشکیل میدهند، اما هویت اسلامی تاتارها و جایگاه مسجد ایویه همچنان این شهر را به نمونهای کمنظیر از تداوم اسلام بومی در اروپا بدل کرده است.
............
پایان پیام
نظر شما