به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) - ابنا - پیروزی انقلاب اسلامی بر پایه فرهنگ شیعی باعث شد تا بسیاری از پژوهشگران و اندیشمندان، شناخت اسلام و تشییع را یک ضرورت دانسته و تلاش‌های علمی برای شناخت تشییع در جهان، توسعه‌ای چشمگیر پیدا کند؛ تلاشی که حاصل آن، تدوین پژوهش‌ها، کتاب‌ها، مقالات علمی و پایان نامه‌های تخصصی در موضوع شناخت تشییع بوده است.
اگرچه تاکنون هیچ مرکزی شیعی، اقدام به معرفی یا جمع‌آوری این آثار نکرده تا امکان و ظرفیت مناسب برای معرفی کامل و نقد این آثار فراهم شود، اما معرفی برخی از این آثار، می‌تواند زمینه برای انجام این تحقیق را فراهم کند. آنچه که در ادامه می‌آید، معرفی برخی از پژوهش‌های مرتبط با «تشییع» توسط دانشمندان و پژوهشگران کشور چین است.
واژه «شیعه»، در کشور چین به صورت «شی یه» بیان می‌شود و معمولا به صورت «گروه شیعه» و به صورت مکتوب به صورت «什叶派» نگاشته می‌شود که به فارسی «شی یِه پَی» و در تلفظ به انگلیسی «Shi ye pai» خوانده می‌شود. این اصطلاح شامل سه کلمه است: دو کلمه اول یعنی «شی» و «یِه» در واقع برگردان واژه «شیعه» است و کلمه «پَی» به معنای فرقه، گروه، مذهب و مکتب است.
با توجه به سیاست‌های ضد دینی دولت چین و ممنوعیت فعالیت‌های دینی در این سرزمین، با وجود حضور مسلمانان و برخی از مذاهب اسلامی مانند اسماعیلیه و شیعیان اثنی‌عشری در این کشور، تقریبا هیچ پژوهشی قبل از دوران انقلاب اسلامی در این کشور انجام نشده است. همزمان پیروزی انقلاب اسلامی با سیاست‌های «درهای باز» در چین تاثیر قابل توجه در انجام پژوهش‌ها در موضوعات اسلام یا تشییع داشت، به گونه‌ای که در طول ۳۰ سال گذشته، پژوهش‌های مختلفی در قالب کتاب، پایان نامه یا مقاله درباره شیعه‌شناسی در این کشور منتشر شده که بررسی همه آنها ممکن است، ولی معرفی بخشی از این تحقیقات برای آشنایی با این تحقیقات می‌تواند زمینه‌ساز فعالیت برای تولیدات مناسب برای معرفی شیعه به ساکنان یکی از بزرگترین کشورهای جهان خواهد شد.
اگر چه موضوع جمعیت شیعیان در چین، موضوع این نوشته نیست، اما با توجه به حضور گروه‌های مختلفی از طلاب چینی در ایران برای تحصیل دروس حوزوی، همچنین تاسیس حوزه‌های علمیه شیعی در کشور چین، در سال‌های آینده شاهد تحول علمی در تالیفات مرتبط با معرفی شیعه در کشور چین باشیم.
دسته‌بندی آثار شیعه‌پژوهی
پژوهش‌های انجام شده در مورد شیعه در کشور چین را می‌توان به چند دسته عمده تقسیم کرد:
گروه اول: پژوهش‌های انجام شده درباره وضعیت شیعیان در کشور چین است که بخش بسیار اندکی را به خود اختصاص داده است، در این گروه به عنوان نمونه می‌توان به مقاله «شیعیان شمال غرب چین و آثار آن» تالیف «ما تونگ» اشاره کرد. این مقاله در سال ۱۹۸۹ منتشر شد و اولین مقاله منتشر شده در موضوع شیعیان چین است. از دیگر مقالات منتشر شده در این زمینه می‌توان به «درباره مسلمانان شیعه در میان اویغورها در سین کیانگ» نوشته «یاسن» منتشر شده در نشریه فلسفه و علوم اجتماعی در سال ۲۰۱۰ اشاره کرد.
گروه دوم: پژوهش‌های انجام شده در موضوع «شکل‌گیری مذهب و مبانی فقهی و کلامی شیعه» است، در این گروه از مقالات موضوعاتی مانند «شکل‌گیری مذهب تشیع»، «خاستگاه تشیع»، «شیعه و دودمان عباسیان»، «زبان خدا، معرفی اجمالی قرآن» بررسی شده است. همچنین «شکل‌گیری و ساختار نهاد مرجعیت تقلید در تشیع و اهمیت آن»، همچنین کتاب کوچک «منشاء متعه در مذهب تشیع» از پژوهش‌هایی است که با محوریت فقه و کلام شیعی انجام شده است.
گروه سوم: پژوهش‌هایی است که غالبا با محوریت دولت صفویه و نقش آن در رسمیت یافتن شیعه در ایران تالیف شده است. «علل تبدیل شدن تشیع به مذهب رسمی ایران»، «رواج تشیع در سرزمین فارس و علت آن»، «سخنی پیرامون استقرار تشیع در کشور ایران» عناوین برخی از پژوهش‌های انجام شده در این زمینه است.
گروه چهارم: پژوهش‌های انجام شده در مورد شیعیان منطقه جنوب شرق آسیا و خاورمیانه است که غالبا با محوریت شیعیان عراق و لبنان تالیف شده است. این پژوهش در مورد شیعیان لبنان، بعد از شروع جنگ‌های داخلی و نقش گروه‌های شیعی در آن تدوین شده و در مورد شیعیان عراقی نیز غالبا آثار منتشر شده در موضوع شیعیان عراق بعد از دوران صدام نگارش یافته است. «مراحل توسعه تحرکات شیعیان عراق و ویژگی‌های آن» «نقش سیاسی علمای شیعه عراق با محوریت شهید محمدباقر صدر»، همچنین «موسی صدر و فرقه تشیع در لبنان» «هویت جمعی شیعیان لبنان»، «لبنان، فرقه شیعه و جنبش امل» بخشی از عناوین این پژوهش‌ها است. در مورد «شیعیان عربستان» و «شیعیان بحرین» نیز پژوهش‌هایی منتشر شده است.
گروه پنجم: بررسی اندیشه‌های متفکران شیعی نیز دسته آخر از پژوهش‌های انجام شده توسط شیعه‌پژوهان چینی است. بررسی ارائه و اندیشه‌های شخصیت‌هایی مانند امام خمینی، محمدباقر صدر، نواب صفوی، استاد مطهری، علامه طباطبایی، دکتر علی شریعتی و امام موسی صدر از محورهای تحقیق در این بخش از پژوهش‌ها بوده است. مقالات «مبانی اصلی خمینیسم و ویژگی‌های آن»،«نظریه‌پرداز جوان انقلاب اسلامی ایران، علی شریعتی» و «نظریه‌پرداز بنیادگرای انقلاب اسلامی ایران، نواب صفوی»، «محمدباقر صدر و اقتصاد اسلامی»، «محمدباقر صدر و انقلاب اسلامی ایران» و «متفکر بزرگ معاصر شیعه، علامه طباطبایی» به عنوان نمونه‌ای از فعالیت‌های پژوهشی می‌توان نام برد.
در بخش های دیگر این نوشتار، به معرفی شیعه‌شناسان چینی و پژوهشی‌های آنان خواهیم پرداخت.
سید علی اصغر حسینی / ابنا
.............................
پایان پیام
نظر شما