۱۶ فروردین ۱۴۰۴ - ۰۹:۲۵
معرفی کتاب: مهدویت در منظر امام خمینی (ره)

مهدویت در منظر امام خمینی (ره) اثر ابوالفضل هدایتی، گردآوری و تحلیل گزیده‌ هایی از سخنرانی‌ ها، آراء و نوشته‌ های امام خمینی (ره) درباره مهدویت و اهمیت انتظار و ظهور حضرت مهدی (عج) است که در سال ۱۳۸۷ش به زبان فارسی نوشته شده است.

خبرگزاری بین المللی اهل بیت (ع) ابنا- کتاب با مقدمه مؤلف در اشاره‌ ای به جایگاه امام خمینی (ره) در زنده شدن یاد مهدویت در جهان، آغاز شده است. مطالب متن کتاب در چهار بخش و هر بخش در چندین فصل تدوین شده است. در هر فصل ابتدا سخنان امام راحل (ره) بیان و سپس تحلیل و بررسی مؤلف ارائه گردیده است.

نویسنده در تحلیل‌ های مختلف، انقلاب اسلامی را در امتداد حکومت مهدی (عج) توصیف کرده و اهداف حکومت اسلامی را زمینه‌ سازی برای رسیدن به حکومت عدل مهدوی دانسته است.

بخش‌ هایی از گفتار امام خمینی (ره) به مهدی‌ شناسی یا سیمای مهدی (عج) در آیات و روایات اختصاص یافته است که در طرح کلی می‌ توان این‌ گونه از آن ها یاد کرد:

۱- مهدی (ع) از خاندان پیامبر اسلام (ص) و وارث علم و رسالت ایشان است.

۲- او ذخیره الهی و ظاهر کننده تمام شریعت خداوند است.

۳- ایشان مکمل دین پیامبران ابراهیمی و منجی امت‌ های آخرالزمان است.

گزاره‌ های یاد شده، که در فصول بخش نخست، در کلام امام (ره) بررسی شده، نتایج زیر را به دست می‌ دهد:

۱- هرچند اعتقاد به ظهور مهدی (عج) در معارف شیعی نمود ویژه‌ ای یافته، اما این مسئله، مسئله‌ ای اسلامی است و شیعه به آن اختصاص ندارد.

۲- همان‌ گونه که سایر امامان (ع)، وارث اخلاق و رسالت پیامبر (ص) بودند، مهدی (ع) نیز از این اوصاف برخوردار است.

۳- ولایت و امامت اوصیای معصوم (ع) با ییشوایی ایشان به خاتمیت می‌ رسد.

۴- مهدی (عج) که در قرآن بقیه الله خوانده شده، اسلام را بر سایر مکاتب چیره می‌ گرداند.

کتاب مهدویت در منظر امام خمینی(ره)

در بخش دوم کتاب، که غیبت حضرت مهدی (عج) در کلام امام (ره) مورد تحلیل قرار گرفته، به بررسی و تحقیق پیرامون مفاهیم نیابت مهدی موعود (ع) و انتظار پرداخته است.

مؤلف، انتظار در دیدگاه امام خمینی (ره) را در حقیقت بیان یک تکلیف اعتقادی و اجتماعی معرفی کرده و به نظر او، امام (ره) در نقد مفهوم انتظاری که غالباً منتظران در یک نظام طاغوتی دارند، منتظر حقیقی را عامل به وظیفه شرعی خویش در قبال جامعه و روند آن می‌ داند.

نیابت خاص و عام و مفهوم و گستره نیابت عامه، آزمون الهی در عصر غیبت، دفاع در تکلیف‌ گرایی امام خمینی (ره)، فلسفه رهبری در اسلام، روحانیت در عصر غیبت، تکلیف در عرصه مراقبه و ضرورت گرایش جمعی به آن، منتظران در نگاه انتقادی امام (ره) و تکلیف آنان و نیز ملاقات منتظران صالح با امام مهدی (عج) از دیگر مباحث مطرح شده در این بخش است.

در بخش سوم، قیام و ظهور مهدی موعود (عج) را تحقق آرمان‌ های پیامبران دانسته و ابتدا با آوردن سخنان امام (ره) که از حضرت ابراهیم (ع) به عنوان پدر توحید یاد کرده، به این نکته اشاره دارد که شریعت‌ هایی که موسی (ع)، عیسی (ع) و محمد (ص) به امت‌ های خویش ارائه دادند، همگی ریشه در آیین حنیف ابراهیم (ع) داشته و دعوت بنیادی آن‌ ها به یکتاگرایی است.

در مبحث حضرت مهدی (ع) و بعثت خاتم پیامبران، حضرت ولی‌عصر (عج) ثمره بزرگ بعثت خاتم انبیاء معرفی شده و چنین مطرح گردیده که از دیدگاه امام خمینی (ره) هدف انبیاء چنان‌که باید محقق نشده است؛ حتی رسول اکرم (ص) نیز در دوران بعثت خویش نتوانست به تمام اهداف و مقاصد اصلی‌ اش در ارتباط با امت‌ ها دست یابد.

با توجه به این مطالب، شخصیت و نهضت مهدی (ع) از علائم شادمانی و موفقیت انبیاء دانسته شده؛ زیرا اوست که به تمام مطلوب‌ های علمی و عملی اولیاءالله دست خواهد یافت.

از دیگر عناوین بحث شده در این بخش است: امام مهدی (ع) تابع اسلام و تکمیل کننده نهضت توحیدی، مهدی (ع) فریادگر و پیشوای وحدت مسلمانان و مستضعفان، ویژگی‌ های عصر ظهور از جمله تربیت و عدالت در آن.

در بخش چهارم، در پی نشان دادن پیوند امام مهدی (عج) با عاشورا و انقلاب اسلامی، مؤلف بیان می‌ کند که نهضت‌ های توحیدی حضرت مهدی (عج) و امام حسین (ع) با یکدیگر همخوانی داشته و در امتداد نهضت الهی خاتم پیامبران (ص) است.

وی اشاره می‌ کند که امام خمینی (ره)، هدف نهایی قیام این دو امام را همان هدف بنیادی پیامبران ابراهیمی می‌ شمارد که عبارت است از اقامه عدل.

مؤلف معتقد است صراحت در کلام امام (ره)، رویارویی دو دیدگاه ولایی را می‌ نمایاند که یکی امام معصوم را طاغوت ستیز می‌ خواند و دیگری او را بی اعتناء به حاکمیت جامعه می‌ داند.

از دیدگاه او، رهبر کبیر انقلاب، کربلا را حلقه واسطه‌ ای میان بعثت و مهدویت می‌ داند و با توجه به دو دیدگاه تحلیلی در مورد حرکت امام حسین (ع) از مدینه و مکه به سوی عراق، یعنی حرکت برای شهادت یا حرکت برای حکومت، آشکارا از هدف حکومت در قیام امام (ع) جانبداری کرده و بدین جهت نتیجه‌ گیری می‌ نماید که همراهی نهضت‌ های مهدی موعود و امام حسین (ع) نشان می‌ دهد که مسلمانان در آخرالزمان، تکلیف دینی-سیاسی دارند و انتظارشان در مورد آینده جهان نمی‌ توان بیگانه از روند ظلم ستیزانه انبیاء باشد.

امام خمینی (ره) از آغاز قیام خویش، نظام سیاسی مطلوب خود را در پرتو دین می‌ جست. مؤلف به دنبال نشان دادن رابطه انقلاب اسلامی و حضرت مهدی (عج)، در گفتاری از امام راحل (ره) که حاکی از اسلام‌ گرایی نظام و حاکمیت انقلاب اسلامی است، مسائل زیر را خاطرنشان می‌ کند:

۱- ملت مسلمان ایران، با طرح خواسته‌ ای به نام جمهوری اسلامی در کنار آزادی و استقلال کشور، بر اسلامیت نظام سیاسی مطلوب خود اصرار می‌ ورزند.

۲- اسلامیت جمهوری اسلامی چیزی جز بنیادگرایی در بستر احکام و حدود الهی اسلام و قرآن نیست.

۳- معیار اسلامی بودن یک نظام سیاسی، قبول و تأیید آن از جانب پیامبر اکرم (ص) و امام زمان (عج) است.

از این همه می‌ توان دریافت که امام خمینی (ره) نظام سیاسی موجود کشور را متکی به ایمان و اسلام دانسته و رضایت ولی‌ عصر (عج) از وضع قوانین و اجرای آن در جمهوری اسلامی را یک اصل انکار ناپذیر می‌ شمارد.


منابع:

۱- مقدمه و متن کتاب.

۲- پارسا با مشارکت بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج) و انتشارات مسجد جمکران، (۱۳۸۸).

3- «امام مهدی (عج) در آینه قلم کارنامه منابع پیرامون امام مهدی (ع) و مهدویت»، قم، مؤسسه اطلاع‌ رسانی اسلامی مرجع، ج۲ ص۴۲۰.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha