تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های تعرفه‌های جدید ترامپ برای ایران(بخش دوم)

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ اعمال تعرفه‌های گمرکی جدید توسط دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بر واردات کالا از ۱۸۵ کشور جهان، واکنش‌های گسترده جهانی را برانگیخته است، این جنگ تجاری جدید که ترامپ آغاز کرده، پرسش‌هایی درباره تأثیر این اقدام بر روابط ایران و آمریکا و فرصت‌های احتمالی برای تنش‌زدایی مطرح کرده است. ایران با تعرفه ۱۰ درصدی در قسمت کمترین تعرفه‌های این فهرست قرار دارد، اما حجم ناچیز مبادلات مستقیم دو کشور (حدود ۱۷۳ هزار دلار صادرات ایران به آمریکا در سال ۱۴۰۳) نشان می‌دهد تأثیر مستقیم این تعرفه‌ها بر اقتصاد ایران محدود است. با این حال، این رویداد می‌تواند بهانه‌ای برای بازنگری در رویکردهای دیپلماتیک و اقتصادی باشد.

بخش دوم یاداشت تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های تعرفه‌های جدید ترامپ برای ایران همچون بخش اول این یادداشت به تحلیل فرصت‌ها و چالش‌های این تعرفه‌ها برای کشورمان می پردازد:

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به کوشش: مهدی مشهدی(کارشناس مسائل سیاسی)
◀️ ۲۱ فروردین ۱۴۰۴
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

۴. جذب سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی: جایگزینی بخشی از نقش چین؟!  

   - با تشدید تنش‌های تجاری آمریکا و چین، شرکت‌های بزرگی مانند تسلا (به مدیریت ایلان ماسک)، اپل، و غول‌های انرژی و صنایع سنگین به دنبال تنوع‌بخشی به زنجیره تأمین و بازارهای جدید هستند. ایران با دارا بودن منابع معدنی (مانند لیتیوم مورد نیاز صنعت باتری‌سازی)، نیروی کار جوان و ارزان، و موقعیت ژئواستراتژیک، می‌تواند با ارائه مشوق‌هایی مانند معافیت مالیاتی، تضمین سودآوری، و ایجاد مناطق آزاد تجاری، خود را به عنوان گزینه‌ای جذاب برای این شرکت‌ها معرفی کند.  

   - برای مثال، صنعت خودروی ایران می‌تواند با جذب فناوری‌های شرکت‌هایی مانند تسلا، تحولی در تولید خودروهای الکتریکی ایجاد کند. همچنین، حضور شرکت‌های فناوری آمریکایی در ایران می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های دیجیتال و کاهش شکاف تکنولوژیک کمک نماید.   

۵. روحیه تاجرانه ترامپ: فرصتی برای معامله  

   - ترامپ به عنوان یک تاجر، همواره به دنبال «معامله‌های بزرگ» (Big Deals) است. وی در دوران ریاست‌جمهوری خود، بارها نشان داد که برای دستیابی به منافع اقتصادی، حاضر است از مواضع ایدئولوژیک فاصله بگیرد (مانند مذاکرات با کره شمالی). ایران می‌تواند با ارائه پیشنهادهای اقتصادی سودآور برای شرکت‌های آمریکایی، ترامپ را متقاعد کند که رفع تعرفه‌ها و کاهش تحریم‌ها می‌تواند به نفع هر دو طرف باشد.  

   - به عنوان مثال، ایران می‌تواند پیشنهاد مشارکت شرکت‌های آمریکایی در پروژه‌های زیرساختی (مانند توسعه بندر چابهار) یا استخراج منابع انرژی را مطرح کند. سودآوری چنین طرح‌هایی می‌تواند انگیزه ترامپ برای نادیده گرفتن فشارهای داخلی ضدایرانی را افزایش دهد.  

۶. اقتصاد به جای سیاست: مسیر کم‌هزینه‌تر مذاکره  

   - تاریخچه شکست مذاکرات سیاسی (مانند برجام) نشان می‌دهد که آغاز گفت‌وگوها از مسیر اقتصادی، با هزینه سیاسی کم‌تری همراه است. امضای پیمان تجارت آزاد با لغو تعرفه‌ها و تسهیل مبادلات مالی، نه تنها به بهبود رابطه دو کشور کمک می‌کند، بلکه با ایجاد شبکه‌ای از ذینفعان اقتصادی در آمریکا (مانند شرکت‌های فعال در ایران)، لابی قدرتمندی برای مهار تحریم‌ها در آینده شکل می‌دهد.  

   - نمونه موفق این استراتژی را می‌توان در روابط‌ تجاری ویتنام و آمریکا مشاهده کرد که با وجود اختلافات تاریخی، همکاری اقتصادی را به پیشران آشتی سیاسی تبدیل کردند.  

۷. باز شدن پنجره‌های جدید تجاری  

 - تعرفه‌های پایین و کاهش تحریم ها می‌تواند فرصت‌های زیر را برای ایران ایجاد کند:  
 - صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا: بازار ۳۳۰ میلیون نفری آمریکا برای محصولاتی مانند زعفران، صنایع دستی، و مواد دارویی ایرانی جذاب است.  
 - همکاری در فناوری‌های نوین: مشارکت با شرکت‌هایی مانند اپل در حوزه‌های هوش مصنوعی یا انرژی‌های پاک.  
 - جذب توریست آمریکایی: توسعه گردشگری تاریخی و طبیعت‌گردی با بازاریابی هدفمند.  
 - جذب سرمایه‌گذاری صنایع سنگین آمریکایی از جمله خودروسازی‌ها
‌ - جذب سرمایه‌گذاری فعالان صنعت نفت و انرژی آمریکایی

ادامه چالش‌های پیش‌رو: 

۵. ریسک بالای سرمایه‌گذاری در ایران  

- حتی با لغو تعرفه‌ها، تحریم‌های ثانویه آمریکا و ابهام در قوانین ایران، شرکت‌های آمریکایی را از ورود مستقیم به بازار ایران می‌ترساند. برای مثال، شرکت‌هایی مانند تسلا برای همکاری با ایران نیاز به تضمین‌های حقوقی و سیاسی دارند که در کوتاه‌مدت قابل تحقق نیست.  

۶. واکنش کنگره آمریکا  

- ترامپ در صورت حرکت به سمت توافق با ایران، با مخالفت شدید کنگره (به ویژه دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان تندرو) روبه‌رو خواهد شد. قانون CAATSA که تحریم ایران را الزامی می‌کند، همچنان دست ترامپ را می‌بندد.  

۷. رقابت منطقه‌ای  

- کشورهای رقیب ایران در خلیج فارس (مانند عربستان و امارات) با افزایش لابی‌گری در واشنگتن، مانع از نزدیکی اقتصادی ایران و آمریکا می‌شوند. 

ادامه پیشنهادها:

۴. ایجاد کریدورهای تجاری امن  

- راه‌اندازی مکانیسم‌های مالی مستقل از سیستم بانکی آمریکا (مانند استفاده از رمزارزها یا مبادله پایاپای) برای کاهش ریسک شرکت‌های آمریکایی.  

۵. استفاده از دیپلماسی عمومی  

- معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری ایران در رسانه‌های بین‌المللی و نشست‌های اقتصادی جهانی (مانند داووس) برای جلب توجه سرمایه‌گذاران آمریکایی.  

۶. عقد توافق‌های آزمایشی  

- آغاز با پروژه‌های کوچک مقیاس (مانند واردات داروهای آمریکایی به ایران در ازای صادرات محصولات پزشکی) برای آزمودن حسن نیت طرفین. 

جمع‌بندی:

تعرفه‌های جدید ترامپ اگرچه تهدیدی برای تجارت جهانی است، اما می‌تواند به عاملی برای بازنگری ایران در استراتژی تعامل با آمریکا تبدیل شود. با تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی و استفاده از روحیه معامله‌گری ترامپ، ایران می‌تواند تلاشی برای دور زدن موانع سیاسی داشته باشد و با جذب سرمایه‌های شرکت‌های آمریکایی، همزمان به رشد اقتصادی و کاهش تنش‌ها کمک کند. موفقیت این مسیر اما نیازمند خلق «برد-برد» واقعی برای دو طرف، همراه با مدیریت هوشمندانه چالش‌های داخلی و خارجی است.

..............................

پایان پیام/